مطالعه تأثیر جایگزینی پودر ضایعات‌ مرغ بجای پودر ماهی در جیره‌ غذایی بر ساختار بافت‌شناسی روده تیلاپیای نیل (Oreochromis niloticus)

نوع مقاله : علوم پایه (بیوشیمی، آناتومی، جنین، بافت شناسی و فیزیولوژی)

نویسندگان

1 گروه علوم پایه، دانشکده دامپزشکی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران

2 گروه علوم درمانگاهی و قطب علمی بهداشت ماهیان گرمابی، دانشکده دامپزشکی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران

چکیده

زمینۀ مطالعه: ماهی تیلاپیلا (Oreochromis niloticus) همه چیز خوار و از گونه‎های مهم پرورشی در دنیا است و در سال‌های اخیر در ایران نیز پرورش تیلاپیا آغاز شده است. در ضمن در پرورش آبزیان تنظیم یک جیره‌غذایی متعادل از نظر مواد‌غذایی مورد نیاز رشد و مناسب از نظر اقتصادی اهمیت بسیار زیادی دارد.
هدف: هدف اصلی از مطالعه حاضر تأثیر جایگزینی پودر ضایعات ‌مرغ بجای پودرماهی در سطوح0، 25، 50، 75 و 100 درصد در جیره غذایی بر ساختار بافتی قسمت‌های مختلف روده تیلاپیای نیل بوده است.
روش‎کار: تعداد 75 قطعه ماهی (سه تکرار در هرتیمار) به‌مدت 8 هفته در سطوح0، 25، 50، 75 و 100 درصد از پودر ضایعات مرغ بجای پودرماهی در جیره غذایی خود استفاده کردند. پس از طی شدن دوره پرورش از قسمت‌های ابتدایی، میانی و انتهایی روده نمونه‌گیری و تحت مراحل معمول بافت‌شناسی و رنگ‌آمیزی‌های هماتوکسیلین- ائوزین، پریودیک اسیدشیف و تکنیک ایمونوهیستوشیمی TUNEL قرارگرفتند.
نتایج: در مطالعات هیستومتری بیشترین ارتفاع پرز، ضخامت طبقه‌عضلانی و تعداد سلول‌های جامی در بافت روده مربوط به گروه کنترل و کمترین مقدار در گروه جایگزینی100 درصد گزارش گردید. در مطالعات ایمونوهیستوشیمی تعداد سلول‏‌های آپوپتوز شده در گروه‌های جایگزینی 75 و 100 درصد بیشتر از سایر گروه‌های دیگر بوده است.
نتیجه­گیری نهایی: با توجه به نتایج مطالعه حاضر می‌توان اذعان داشت که جایگزینی پودر ضایعات ‌مرغ بجای پودرماهی تا سطح 50 درصد برای تیلاپیای نیل قابل تحمل بوده، اما در موارد بالاتر از این حد باعث کاهش جذب، کاهش مقبولیت پذیرش غذا و اثرات نامطلوب بر رشد و افزایش وزن را به‌دنبال خواهد داشت.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Effect of Replacement of Poultry by-Product with Fish Meal in the Diet of Nile Tilapia (Oreochromis niloticus) on their Intestine Histology

نویسندگان [English]

  • Zahra Basir 1
  • Rahim Peyghan 2
1 Department of Basic Sciences, Faculty of Veterinary Medicine, Shahid Chamran University of Ahvaz, Ahvaz, Iran
2 Department of Clinical Sciences and Excellence center of Warm Water Fish Health and Diseases, Faculty of Veterinary Medicine, Shahid Chamran University of Ahvaz, Ahvaz, Iran
چکیده [English]

BACKGROUND: Tilapia, Oreochromis niloticus, is an omnivorous and important breeding species in the world. Over the recent years, tilapia breeding has begun in Iran. In aquaculture, it is very important to regulate a balanced diet in terms of nutrients needed for growth, which would be also economically appropriate.
OBJECTIVES: The main objective of this study was to investigate the effect of substituting chicken waste powder in the diet of fish at levels of 0, 25, 50, 75, and 100 % on the tissue structure of different parts of the intestine of Nile tilapia.
METHODS: 75 fish (three frequency per treatment) were fed with chicken waste powder instead of fish meal in their diet for eight weeks at 0, 25, 50, 75, and 100 % levels. At the end of the treatment, separate samples were taken from the initial, middle, and end parts of the intestine. After passing the usual histological steps, the slides were assessed by hematoxylin-eosin staining and TUNEL immunohistochemistry technique.
RESULTS: In histometric studies, the highest villi height, thickness, muscle layer, and number of goblet cells were reported in the control group and the lowest in the 100 % group. In immunohistochemical studies, the number of apoptotic cells in groups 75 and 100 % was higher than that in the other groups.
CONCLUSIONS: According to the results of the present study, it could be suggested that the replacement of chicken waste powder instead of a fish meal up to 50 % for indigo tilapia is tolerable. However, higher levels of chicken waste powder will reduce absorption, and acceptance of food and have adverse effects on growth.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Poultry by-product
  • Fish meal
  • Intestine histology
  • Tilapia
  • Diet

اصل مقاله

مقدمه

 

ماهی تیلاپیا از خانواده سیکلیده ماهیان و از راسته سوف‌ماهیان است که دارای گونه‌های متفاوتی می‌باشد و در میان گونه‌های مهم تیلاپیا در دنیا تولید و پرورش تیلاپیای نیل بیشترین میزان را دارد (6). تیلاپیاها قدرت رشد خوبی را در انواع مختلف سیستم‌های پرورشی مانند استخرهای خاکی، تانک‌های بتونی و قفس از خود نشان می‌دهند و همچنین این ماهیان همه‌چیز خوار می‌باشند (4،9). به‌طور کلی در تکثیر و پرورش آبزیان تغذیه نقش مهم و اساسی در نگهداری سلامت و بازده بالای آبزی‌پروری دارد. کیفیت و کمیت جیره غذایی بین آنابولیسم برای ذخیره و کاتابولیسم برای تولید انرژی می‌‌‌تواند اثرگذار باشد. ترکیبات غذایی مورد استفاده در آبزیان را از نظر تولید انرژی می‌توان به دو دسته انرژی‌زا (پروتئین‌ها، چربی‌ها و کربوهیدرات‌ها) و غیر انرژی‌زا (پیش مخلوط ویتامین‌ها و مواد معدنی) تقسیم بندی کرد (2،11). از آنجا که پروتئین‌ها در شرایط معمول در غذای آبزیان گران‌ترین قسمت جیره غذایی می‌باشند، در عین حفظ تنظیم کیفیت جیره به حداقل رساندن استفاده از آن‌ها نکته قابل اهمیتی می‌باشد (17،20). اقلام غذایی مختلفی جهت جایگزینی مناسب در جیره غذایی آبزیان مورد مطالعه قرارگرفته است که از جمله منابع پروتئین حیوانی می‌توان به محصولات جانبی ماهی، حیوانات اهلی و خانگی مانند پودر‌ پر، پودر ‌خون، پودر ‌‌استخوان، پودر ضایعات‌ مرغ و از منابع پروتئین گیاهی می‌توان به پودر سویا، کنجد، کلزا و غیره اشاره کرد (9،13،14،20). پودر‌ ضایعات ‌مرغ به‌عنوان یک منبع پروتئینی دارای مقدار مناسبی از لیپید (15-12 درصد) و پروتئین خام (58-65 درصد) می‌باشد و بجای پودر ماهی که یکی از اقلام گران قیمت جیره است می‌تواند تا حدودی جایگزین شود (12،17).

پودر ضایعات مرغ یکی از مهم‌ترین منابع پروتئینی حیوانی است که به دلیل محتوای بالای آن در اسیدهای آمینه‌ ضروری، اسید‌های چرب، ویتامین‌ها و مواد معدنی، به طور کلی مواد خوراکی با کیفیت، تقاضای زیادی به عنوان خوراک آبزیان پیدا کرده است (12). بر اساس مطالعات انجام شده مشخص گردید که از نظر ماکروسکوپیک و میکروسکوپیک تفاوت‌های قابل ملاحظه‌ای در شکل و عملکرد بافت روده در میان گونه‌های مختلف ماهیان اعم از همه چیزخوار، زئوپلانکتون خوار و فیتوپلانکتون خوار دیده می‌شود (10،18). به‌طور کلی ساختار بافت‌شناسی روده در گونه‌های مختلف ماهیان براساس نوع غذا، رفتارهای تغذیه‌ای و شکل بدن متفاوت بوده به‌طوری که حتی در یک گونه نیز بر‌حسب محل زندگی، فصل، سن و زمان تولید‌مثل تغییراتی در آن مشاهده می‌شود (5،15،19). با‌توجه به این‌‌که تا‌کنون مطالعه‌ای در ارتباط با مطالعه تأثیر جایگزینی پودر ضایعات مرغ بجای پودر ماهی با درصد‌های ذکر شده در جیره غذایی بر ساختار بافتی روده تیلاپیای نیل صورت نگرفته است، مطالعه حاضر جهت نیل به این هدف انجام شده تا از نتایج آن بتوان در مراکز تحقیقاتی و تکثیر و پرورش تیلاپیا، برای استفاده از سایر منابع پروتئینی در جیره روزانه به‌منظور کاهش دادن هزینه و در عین حال رسیدن به بهترین بازده مورد استفاده قرار گیرد.

 

مواد و روش‌کار

ماهیان مورد استفاده و نحوه نگهداری: تعداد 75 قطعه ماهی تیلاپیای نیل با میانگین وزنی اولیه 14/1±22/42 گرم و طول استاندارد 13/1±28/14به‌طور تصادفی به 5 گروه با سه تکرار تقسیم‌بندی شدند. ماهیان هر تیمار در آکواریوم‌های جداگانه مجهز به سیستم هوادهی، تخلیه آب مرکزی، شیرهای تنظیم آب و هوا و همچنین سیستم گرمایشی رها‌سازی شدند (22). در مدت 8 هفته دوره آزمایش، تغذیه ماهیان 2 بار در روز در ساعات 10 صبح و 5 بعد ‌از‌‌‌ ظهر تا حد سیری انجام شد (1). در مطالعه حاضر برای ماهیان 5 جیره غذایی آزمایشی با حفظ سطح پروتئینی 45 درصد (پروتئین مورد نیاز برای رشد تیلاپیا (6)) تعریف شد و در آن جیره‌ گروه‌های آزمایشی دارای نسبت‌های مختلفی از پودر ‌ضایعات‌ مرغ بجای پودر‌ ماهی بودند. در مرحله ساخت جیره، ابتدا مقادیر مورد نیاز هر کدام از مواد برای هر گروه توسط ترازوی دیجیتال با دقت یک گرم توزین شد (جدول 1،2). اقلامی که در جیره ذرات ریزتری داشتند از جمله آرد سفید (شرکت آرد سفید جنوب، اهواز)، مکمل مواد معدنی (شرکت خوراک دام مازندران، ساری)، مکمل ویتامینی (شرکت خوراک دام مازندران، ساری)، ضد قارچ (شرکت آرین دام البرز، ایران)، نمک، اکسید کروم با یکدیگر به خوبی مخلوط شد و مخلوط حاصل با اقلام دارای ذرات درشت جیره (پودرسویا، پودرماهی، پودرضایعات مرغ) ترکیب شدند. در پایان به مخلوط حاصل به‌صورت متوالی آب و سپس کمی روغن سویا اضافه شد تا این‌که یک خمیر همگن بدست آمد، خمیرحاصل به‌وسیله چرخ گوشت چرخ و برای خشک شدن به مدت ٢٤ ساعت در معرض جریان هوا قرار داده شد تا رطوبت موجود در آن‌ به کمتر از ١٠ درصد رسید و سپس این رشته‌ها خرد و پلت شدند.

 فاکتورهای فیزیکوشیمیایی آب در دو نوبت صبح و ظهر اندازه‌گیری شد به‌طوری که در طی دوره پرورش میزان آمونیاک 1/0 (قسمت در میلیون)، نیتریت 02/0 (قسمت در میلیون)، نیترات 5 (قسمت در میلیون)، سختی‌کل 180 (میلی‌گرم در لیتر)، pH 4/8-8، شوری‌کل 2/1 (قسمت در تریلیون)، دما 24±2 (درجه ‌سانتی‌گراد) ثبت شد. در مطالعه حاضر از آب لوله‌کشی شهری کلرزدایی شده استفاده گردید و در طول مدت نگهداری آب آکواریوم‌ها به میزان 20 درصد حجم آب هر 2 روز یک بار از ناحیه کف آکواریوم سیفون و تعویض شد تا مواد دفعی آن‌ها خارج شود.

مطالعات بافت‌شناسی: پس از پایان دوره پرورش از هر تیمار 5 قطعه‌ ماهی بعد از بیهوشی به‌وسیله پودر گل‌میخک نمونه‌برداری و بیومتری آن‌ها انجام گرفت. محوطه شکمی ماهیان باز شد و نمونه‌هایی به ضخامت حداکثر 5 میلی‌متر از نواحی قدامی، میانی و خلفی روده هر یک از آن‌ها برداشت و پس از ثبوت در محلول فرمالین بافر 10 درصد (مرک، آلمان) و انجام روش معمول تهیه مقاطع ‌بافتی، رنگ‌آمیزی‌های هماتوکسیلین-ائوزین (H&E)، پریودیک اسید شیف (PAS) جهت تشخیص بهتر کربوهیدرات‌ها، سلول‌های جامی و تکنیک ایمونوهیستوشیمی (TUNEL)‌ (Terminal Deoxynucleotidyl Transferase dUTP Nick End Labeling) جهت تعیین سلول‌های دچار مرگ برنامه‌ریزی شده روی آن‌ها انجام شد. در مطالعه حاضر برای تکنیک ایمونوهیستوشیمی و روش انجام تست TUNEL از کیت مخصوص تانل (Roche، آلمان) و طبق دستور کارخانه سازنده استفاده شد (16،19). سپس ساختار بافتی روده به ‌روش هیستومورفولوژی و هیستومتری به کمک میکروسکوپ نوری (Olympus، ژاپن) مجهز به دوربین داینولیت ‌(Dino-Eye، تایوان) و سیستم کامپیوتری مجهز به نرم افزار داینوکپچر مورد مطالعه قرار گرفت. به‌منظور شمارش سلول‌های آپوپتوتیک 10 میدان دید میکروسکوپی با بزرگنمایی (×400) به‌صورت کاملاً تصادفی انتخاب و در حدود 100 سلول شمارش شد. در نهایت شاخص آپوپتوز طبق فرمول ذیل برای هر گروه تعیین گردید.

100× تعداد کل سلول‌ها/ تعداد سلول‌های آپوپتوز شده = شاخص آپوپتوز

در مطالعات مورفومتری در طول 100 میکرومتر از نواحی مختلف روده ارتفاع پرز (میکرومتر)، ضخامت طبقه عضلانی (میکرومتر) و تعداد سلول‌های جامی (تعداد) در هریک از گروه‌ها ثبت و میانگین آن‌ها محاسبه شد.

تجزیه و تحلیل آماری: کلیه محاسبات آماری، پس از اندازه‌گیری فاکتورهای مورد مطالعه با استفاده از نرم‌افزار spss نسخه 21 و با آزمون آنالیز واریانس‌ یک‌طرفه (ANOVA) و سپس آزمون توکی انجام گرفت. در نهایت نتایج در سطح  معنی‌داری (05/0P≤) ارائه شد (5).

نتایج

پس از پایان دوره پرورش مشخص شد که بالاترین وزن 23/62±11/ 126 گرم و طول نهایی برابر 22/1±18/16 سانتی‌متر مربوط به گروه کنترل و کمترین وزن و طول نهایی به ترتیب برابر 41/42±11/86 گرم و 14/1±18/15 سانتی‌متر مربوط به گروه 100 درصد پودر ضایعات مرغ گزارش گردید. پس از مطالعات میکروسکوپی، روده ماهی تیلاپیا مشخص شد که دیواره روده از داخل به خارج دارای بافت پوششی، بافت همبند پارین حاوی عروق و عضله‌ مخاطی، زیرمخاط حاوی عروق خونی و اعصاب و طبقه عضلانی قرار داشت. طبقه عضلانی خود از دو لایه‌ حلقوی ضخیم درونی و لایه طولی نازک بیرونی تشکیل شده بود. خارجی‌ترین لایه در هر سه قسمت روده به‌وسیله بافت همبند ظریف سروز با پوشش سنگفرشی ساده به‌همراه بافت همبند پوشیده شده بود. در قسمت ابتدایی روده لایه‌ مخاطی دارای چین‌های بلندی بود که با سلول‌های پوششی استوانه‌ای ساده و سلول‌های جامی‌ شکل پراکنده مفروش شده بود. همچنین در مطالعات میکروسکوپی بخش میانی روده نیز این چین‌های مخاطی به نسبت کوتاه‌تر با بافت پوششی استوانه‌ای ساده و سلول‌های جامی‌شکل و لایه‌ پارین ضخیم‌تر مشاهده گردید. اما در قسمت انتهایی روده چین‌های مخاطی کوتاه و کمتر شده و حتی از ارتفاع سلول‌های پوششی استوانه‌ای ساده کاسته شده ولی در مقایسه با قسمت‌های ابتدایی و میانی بر تعداد سلول‌های جامی بین سلول‌های پوششی افزوده شده بود. همچنین در این ناحیه لایه‌ پارین نسبت به قسمت‌های ابتدایی و میانی روده نازک‌تر شده و عضله مخاطی نیز قابل تمایز نبود. در قسمت انتهایی روده لایه عضلانی نیز از ضخامت کمتری نسبت به دو ناحیه دیگر برخوردار بود. در مقایسه بین نتایج حاصل از مطالعات هیستومورفومتری تمام تیمارها در نواحی مختلف روده بیشترین ارتفاع پرز، ضخامت‌ طبقه عضلانی و تعداد ‌سلول‌های جامی مربوط به گروه کنترل بوده اما با گروه‌های 25 و 50 درصد پودر ضایعات مرغ درصد اختلاف معنی‌داری نداشت (05/0P≥).‌گروه 100 درصد پودر ضایعات مرغ دارای کمترین مقدار در کلیه فاکتورهای اندازه‌گیری شده و دارای اختلاف معنی‌داری نسبت به گروه‌های قبلی بود (05/0P≤) (تصویر 1، جدول 3).

در ارزیابی نتایج حاصل از مطالعات ایمونوهیستوشیمی مقاطع بافتی تهیه ‌شده به کمک تکنیکTUNEL  سلول‏هایی که دچار آپوپتوز شده‌ بودند، رنگ زرد تا قهوه‌ای بخود گرفتند. پس از شمارش و ثبت این سلول‌ها در تمام گروه‌ها و مقایسه آن‌ها مشخص شد که در دو گروه 75 و 100 درصد پودر ضایعات مرغ، تعداد سلول‏های آپوپتوز شده نسبت به سایر گرو‌ها بیشتر شده بود (05/0P≤) (جدول 4، تصویر 2).

بحث

بررسی پاسخ‌های بافت‌شناسی روده معیار مناسبی جهت ارزیابی ارزش‌های تغذیه‌ای یک جیره غذایی در آبزیان به شمار می‌آید (11،14). با توجه به ‌این که در حال حاضر نیازهای تغذیه‌ای بیشتر گونه‌های ماهیان پرورشی هنوز شناخته شده نیست، بنابراین مطالعه‌ تأثیر تغذیه‌های مختلف در ماهیان به‌ویژه ماهیان پرورشی بسیار ضروری به‌نظر می‌رسد (18). مطالعات نشان داده که تغییر در ارقام ریز تغذیه‌ای در جیره‌های غذایی می‌تواند توانایی ماهی را در برابر بیماری‌های عفونی تغییر دهد (19). تغذیه مناسب شامل حضور ماکرونوترینت‌ها، میکرونوترینت‌ها، آمینواسیدها، اسیدهای چرب، ویتامین‌ها و عناصر کمیاب برای بهبود سلامتی و پیشگیری از بیماری‌ها در محیط‌های پرورش آبزیان ضروری است (8). بر‌اساس نتایج به‌دست آمده از مطالعه حاضر مشخص گردید که ساختار کلی روده در ماهی تیلاپیای نیل تا حد زیادی با ساختار این بافت در سایر ماهیان استخوانی شباهت داشته و تنها تفاوت‌هایی در شکل قسمت‌های مختلف و اندازه آن‌ها وجود داشت. براساس مطالعه اخیر در تمام گروه‌ها ارتفاع پرز و ضخامت طبقه عضلانی از ابتدا به سمت انتهای روده کاهش یافته و همچنین بر تعداد ‌سلول‌های جامی به طرف قسمت انتهایی روده افزوده گردید. با توجه به تغییر نوع پروتئین جیره از پودر ماهی به پودر ضایعات ‌مرغ در تیلاپیا و نتایج بدست آمده در ساختار میکروسکوپی روده می‌توان بیان کرد که انرژی و پروتئین جیره‌غذایی برای شکل‌گیری ساختار بافت‌های زنده ضروری می‌باشد. به طور کلی پروتئین در جیره‌ غذایی آبزیان یک ماده غذایی ضروری است که برای تضمین رشد کافی و سلامتی آن‌ها باید در سطوح مناسب تأمین شود (1،8). محققین بیان کرده‌اند که آنچه حائز اهمیت می‌باشد ایجاد و حفظ نسبت مناسب پروتئین به انرژی در جیره‌ غذایی است زیرا انرژی مورد نیاز باید در اختیار ماهی باشد تا پروتئین جیره برای رشد مورد استفاده قرار گیرد. به عبارت دیگر استفاده از منابع انرژی غیر پروتئینی مانند لیپید و کربوهیدرات جهت تأمین نیاز ماهی به انرژی، موجب کاهش متابولیسم و اکسیداسیون اسیدهای آمینه و در پی آن افزایش مصرف پروتئین جیره جهت رشد می‌شود (1). از نظر مطالعات هیستوفیزیولوژی مشخص شد که آمینواسیدها، اسیدهای چرب و گلوکز به طور عمده به وسیله قسمت قدامی روده و ماکرومولکول‌ها، آب و مواد معدنی در بخش خلفی روده جذب خواهند شد (7). محققین با مطالعه بر روی گونه‌های مختلف آبزیان با جیره‌های متفاوت بیان کردند که با تغییر در نوع پروتئین جیره ارتفاع پرز، ضخامت بافت عضلانی و تعداد سلول‌های موکوسی در روده تغییر می‌یابد (11،14،18). پیش از این نیز در یک مطالعه مشابه، مشاهده شده بود که در جایگزینی دانه‌های کتان بجای پودر‌ ماهی در غلظت‌های مختلف، بیشترین تغییرات در غلظت بالاتر بدست آمده بود (14). مطالعات ایمونوهیستوشیمی مقاطع بافتی قسمت‌های سه‌گانه روده در جیره‌های مختلف در این مطالعه نشان داد که تعداد سلول‏های پوششی که دچار آپوپتوز شده‏ بودند در گروه‌های 75 و 100 پودر ضایعات مرغ که میزان بالاتری از پودرضایعات مرغ دریافت کرده بودند، به مراتب بیشتر از سه گروه دیگر بوده است. آپوپتوز یک نوع مرگ سلولی است که در شرایط طبیعی سبب حذف سلول‌های پیر، اضافی، مضر و آسیب‌دیده می‌شود (16). از طرفی آپوپتوز باعث تکامل و هومئوستازی بافت‌های بدن نیز می‌شود‌ (7). محققین بیان کردند که وجود یک تغذیه نامتعادل برای جانور می‌تواند به صورت فیزیولوژیک و یا پاتولوژیک باعث تولید رادیکال‌های آزاد و پس از آن موجب شکستگی ماده وراثتی سلول‌ها و جلوگیری از تکامل طبیعی آن‌ها و عامل شروع کننده فرآیند آپوپتوز باشد (21). بر‌اساس نتایج این مطالعات می‌توان چنین بیان کرد که جایگزینی پودر ‌ضایعات ‌مرغ تا حد 50 درصد بجای پودر ماهی در جیره غذایی تیلاپیای نیل دارای اثرات نامطلوبی از لحاظ قابلیت جذب مواد ‌غذایی و عملکرد رشد در این ماهی نبوده است و می‌توان با تغییراتی در بالانس ترکیبات جیره غذایی از ایجاد ضایعات احتمالی آن جلوگیری کرد.

سپاسگزاری

مطالعه حاضر برگرفته از طرح تحقیقاتی و حمایت مالی معاونت محترم پژوهشی و فناوری دانشگاه شهید چمران اهواز با شماره پژوهانه SCU.VB1400.103 انجام پذیرفته است که بدین وسیله نویسندگان از همکاری آن‌ها و تمام عزیزانی که در این مطالعه ما را یاری نمودند، تشکر و قدردانی می‌نمایند.

تعارض منافع

بین نویسندگان تعارض در منافع گزارش نشده است.

مراجع

  1. References

     

    1. Abdul-Halim, H.H., Aliyu-Paiko, M., Hashem, R. (2014). Partial replacement of fish meal with poultry by product in diet for snake head, Chanastriat (Bloch, 1993) fingerlings. J World Aquac Soc, 45(2), 233-241. https://doi.org/10.1111/jwas.12112
    2. Amiripour, L., Abdi, R., Movahedinia, A., Sahraian, MR. (2015). Study of Liver and Intestine Tissue Structure in Orange Spotted Grouper (Epinephelus coioides) During Larval Development. J Oceanogr, 6(23), 87-92. http://joc.inio.ac.ir/article-1-854-en.html
    3. Bocina, Z., Santic, I., Restovi, C., Topi, S. (2017). Histology of the digestive system of the garfish Belone belone (Teleostei: Belonidae). Euro Zoo J, 84, 89-95. https://doi.org/10.1080/11250003.2016.1276977
    4. Day, R.D., Tibbetts, I.R., Secor, S.M. (2014). Physiological responses to short-term fasting among herbivorous, omnivorous, and carnivorous fishes. J Comp Physiol B, 184, 497–512. https://doi.org/10.1007/s00360-014-0813-4 PMID: 24604291
    5. Dostani Dezfoli, M., Rajabzadeh Ghatrami, E., Abdi, R. (2020). Effects of sodium diformate and citric acid on body composition, serum enzymes activity and alimentary canal tissue of the juvenile rainbow trout (Oncorhynchus mykiss). J Aquat Anim N, 5(2), 27-38. https://doi.org/10.22124/janb.2020.15896.1082
    6. Food and Agriculture Organization of the United Nations (FAO). (2018b). Nile tilapia - Nutritional requirements. Aquaculture Feed and Fertilizer Resources Information System. Rome, Italia.
    7. Germano, R.M., Stabille, S.R., Mari, R.B. (2014). Morphological characteristics of the Pterodoras granulosus digestive tube (Valenciennes, 1821). Acta Zoo, 95, 166-175. https://doi.org/10.1111/azo.12016
    8. Gomez, D., Sunyer, I. (2013). The mucosal immune system of fish: the evolution of tolerating commensals while fighting pathogens. Fish Shellfish Immun, 35(6), 1729-1739. https://doi.org/10.1016/j.fsi.2013.09.032 PMID: 24099804
    9. Hassaan, M.S., Goda, M.A.S., Kumar, V. (2017). Evaluation of nutritive value of fermented deoiled Physic nut, Jatropha curcas seed meal for Nile tilapia, Oreochromis niloticus fingerlings. Aquac nutr, 23(3), 571-584. https://doi.org/10.1111/anu.12424
    10. Hasanzadeh, S., Abdi, R., Salari- Ali Abadi, M.A., Movahedinia, A., Basir, Z. (2018). Comparative histomorphology of esophagus and intestine in two carnivorous and phytoplankton feeder fish of Persian Gulf. J Ani Env, 10(4), 381-388. (In Persian)
    11. He, M., Li, X., Poolsawat, L., Guo, Z., Yao, W., Zhang, C., Leng, X. (2020). Effects of fish meal replaced by fermented soybean meal on growth performance, intestinal histology and microbiota of largemouth bass (Micropterus salmoides). Aquac Nutr, 26(4), 1058-1071. https://doi.org/10.1111/anu.13064
    12. Hill, J.C., Alam, M.S., Watanabe, W.O., Carroll, P.M., Seaton, P.J., Bourdelais, A.J. (2019). Replacement of menhaden fish meal by poultry by‐product meal in the diet of juvenile red porgy. N Am J Aquac, 81(1), 81-93. https://doi.org/10.1002/naaq.10074
    13. Jalali, S., Kiani, M., Jalali, S., Pourreza, J. (2019). The effect of replacement of fish oil by soybean or canola oils with l-carnitine supplement on growth performance of rainbow trout, oncorhynchus mykiss. J Vet Res, 74(1), 117-126. https://doi.org/10.22059/jvr.2019.216668.2522
    14. Liu, H., Dong, X., Tan, B., Du, T., Zhang, S., Yang, Y., Chi, S., Yang, O., Liu, H. (2020). Effects of fish meal replacement by low‐gossypol cottonseed meal on growth performance, digestive enzyme activity, intestine histology and inflammatory gene expression of silver sillago (Sillagosihama forsskál) (1775). Aquac Nutr, 26(5), 1724-1735. https://doi.org/10.1111/anu.13123
    15. Moradkhani, A., Abdi, R., Salari-Ali Abadi, M.A., Nabavi, S., Basir, Z. (2020). Quantification and description of gut-associated lymphoid tissue in, shabbout, Arabibarbus grypus (actinopterygii: cypriniformes: cyprinidae), in warm and cold season. Acta Ichthyol Piscat, 50(4), 423-432. https://doi.org/10.3750/AIEP/02910
    16. Morovvati, H., Nikpour, Y., Zolgharneine, H., Ronagh, M., Abdi, R., Roshan, A. (2012). Histological changes in the liver of reared spotted scat (Scatophagus argus L.) after exposure to mercury. Com Clin Path, 21(5), 745-753. https://doi.org/10.1007/s00580-010-1168-1
    17. Pares-Sierra, G., Durazo, E., Ponce, M.A., Badillo, D., Correa-Reyes, G.C., Viana, M.T. (2012). Partial to total replacement of fishmeal by poultry by-product meal in diets for juvenile rainbow trout (Oncorhynchus mykiss) and their effect on fatty acids from muscle tissue and the time required to retrieve the effect. Aquac Res, 12, 24-36. https://doi.org/10.1111/are.12092
    18. Roshanfekr, K.h.,Abdi R., Salari-Ali Abadi M.A., Basir Z. (2018). The impact of spent mushroom compost and fertilizer on changes of intestinal tissue of cultured warm water species.  J Anim Physiol Dev, 4(32), 11-25. (In Persian)
    19. Solovyev, M.M., Campoverde, C., Öztürk, S., Moreira, C., Diaz, M., Moyano, F.J., Estévez, A., Gisbert, E. (2016). Morphological and functional description of the development of the digestive system in meagre (Argyrosomus regius): An Integr Approach Aquac, 464, 381-391. https://doi.org/10.1016/j.aquaculture.2016.07.008
    20. Thompson, K.R., Metts, L.S., Muzinic, L.A., Dasgupta, S., Webster, C.D., Brady, Y.J. (2007). Use of turkey meal as a replacement for menhaden fish meal in practical diets for sunshine bass grown in cages. N Am J Aquac, 69(4), 351-359. https://doi.org/10.1577/A07-007.1
    21. Wang, Y., Zhao, H., Liu, Y., Li, J., Nie, X., Huang, P., Xing, M. (2021). Environmentally relevant concentration of sulfamethoxazole-induced oxidative stress-cascaded damages in the intestine of grass carp and the therapeutic application of exogenous lycopene. Env Pollu, 274, 116597. https://doi.org/10.1016/j.envpol.2021.116597 PMID: 33540255
مجله تحقیقات دامپزشکی (Journal of Veterinary Research)
دوره 76، شماره 4
دی 1400
صفحه 467-475

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار