Document Type : Large Animal Health Management
Authors
1 Department of Clinical Sciences, Faculty of Veterinary Medicine, Shahid Chamran University of Ahvaz, Ahvaz, Iran
2 Graduated from the Faculty of Veterinary Medicine, Shahid Chamran University of Ahvaz, Ahvaz, Iran
3 Department of Pathobiology, Faculty of Veterinary Medicine, Shahid Chamran University of Ahvaz, Ahvaz, Iran
Abstract
Keywords
مقدمه
آناپلاسما یک باکتری داخل سلولی اجباری هست که اریتروسیتهای مهرهداران عالی بهویژه نشخوارکنندگان را آلوده میکند (4،12). از جنس آناپلاسما، آناپلاسما مارژیناله در گاو و نشخوارکنندگان وحشی و آناپلاسما اویس در گوسفند و بز عامل بیماری است. آناپلاسما سنتراله نیز که ارتباط نزدیکی با آناپلاسما مارژیناله دارد، عامل آناپلاسموز خفیف در گاو در آفریقا شناخته شده است (1،4). نه تنها گاو، بلکه دیگر نشخوارکنندگان اهلی و وحشی مانند گاومیش رودخانهای دچار عفونت دائمی و ناقل برای آناپلاسما مارژیناله میشوند (16). آناپلاسموزیس میتواند با زیان اقتصادی چشمگیری همراه باشد، طوری که تخمین زده میشود که خسارات سالیانه اقتصادی ناشی از آناپلاسما مارژیناله در ایالات متحده به حدود 300 میلیون دلار میرسد (18). مطالعات سرولوژیک نشان دادهاند که گاومیش آمریکایی مخزن آناپلاسما مارژیناله میباشد و حیوانات مخزن میتوانند منبعی ماندگار از خون آلوده جهت انتشار مکانیکی از طرق مختلف و نیز انتقال بیولوژیک توسط کنهها باشند (5). مشخصه بارز آناپلاسموز بالینی، آنمی ناشی از فاگوسیتوز اریتروسیتهای آلوده است. شدت علائم بالینی با درجه آنمی مرتبط است و شامل بیرنگی پوست و غشاهای مخاطی و افزایش ضربان قلب و تنفس میباشد (4،12).
تشخیص آناپلاسموز گاوی ممکن است بهطور تجربی و بر اساس منطقه جغرافیایی، فصل و علائم بالینی و یا یافتههای کالبدگشایی در حیوانات مبتلا صورت گیرد. جهت تأیید تشخیص آزمونهای آزمایشگاهی مانند بررسی گسترش خون، روشهای تشخیصی سرولوژیک یا مولکولی مورد نیاز است. از روش PCR با استفاده از پرایمرهایی از ژن اپران groEL برای تشخیص گونههای آناپلاسما استفاده شده است (22). ژن groEL، که کد کننده پروتئینهای خانواده chaperonin است، در باکتریهای متعددی یافت میشود (27). مزیت آن این است که تغییرات بیشتری بین گونهها نسبت به ژن 16S rRNA دارد (8،25)، در حالی که ژن 16S rRNA دارای همخوانی بسیار نزدیک بین گونههای نزدیک است (26).
گاومیش در ایران در سه اقلیم متفاوت، مرتفع سردسیر، معتدل و مرطوب مدیترانهای و پست جلگهای گرم (شامل استان خوزستان و قسمتی از لرستان) نگهداری میشود (7). بنابر گزارش مرکز آمار ایران در سال 1390، جمعیت کل گاومیشهای ایران، حدود 160 هزار رأس بوده و تقریباً 100 هزار رأس آن در استان خوزستان پرورش داده میشوند. تولید شیر در گاومیشهای مناطق مختلف ایران با همدیگر متفاوت است بهطوریکه تعداد روزهای شیردهی و مقدار شیر (کیلوگرم در سال) در گاومیشهای خوزستان به ترتیب 240 روز و 1900 کیلوگرم تعیین گردیده است (2).
مطالعات اندکی در خصوص آلودگی به آناپلاسما مارژیناله در گاومیش رودخانهای در ایران در دسترس است. نتایج یک مطالعه در برزیل نیز نشان داده است که گاومیش آلوده به آناپلاسما مارژیناله میتواند مخزن بیماری برای گاو باشد (21). به طور طبیعی در طی آلوده شدن بیماران به آناپلاسما مارژیناله، باکتری در درون اریتروسیتهای آلوده اولیه پس از تکثیر و اگزوسیتوز به اریتروسیتهای دیگر منتقل میشود. اریتروسیتهای آلوده به واسطه فاگوسیتوز توسط سیستم رتیکولواندوتلیال خصوصاً طحال از گردش خون حذف میشوند (4). همچنین، تاکنون مطالعه مولکولی که حضور آناپلاسما مارژیناله در طحال گاومیش را بررسی کرده باشد، یافت نشده است. اینکه گزارشی از بیماری بالینی آناپلاسموزیس در گاومیش رودخانهای در مقایسه با گاو (9) به ثبت نرسیده است، نظر به توضیحات ذکر شده این فرضیه از طرف نویسندگان مطرح است که ممکن است در گاومیش، طحال با فاگوسیتوز سریع گلبولهای قرمز آلوده به آناپلاسما مارژیناله، فرصت تکثیر بیشتر و ایجاد بیماری بالینی به باکتری را ندهد. با پذیرش این فرضیه انتظار میرود میزان آلودگی در طحال بیشتر از خون باشد. با توجه به موارد فوق، مطالعه حاضر با هدف بررسی مولکولی آلودگی به آناپلاسما مارژیناله به روش PCR و برخی شاخصهای هماتولوژیک آلودگی به این باکتری روی گاومیشهای ارجاعی به کشتارگاه اهواز انجام گرفت.
مواد و روش کار
در فاصله زمانی شهریور تا آذر 1396 با مراجعه به کشتارگاه دام اهواز، از تعداد 103 رأس گاومیش بهظاهر سالم (36 رأس ماده و 67 رأس نر با محدوده سنی 1 تا 10 سال) بهصورت تصادفی پس از کشتار نمونهگیری بهعمل آمد. دامهای تحت بررسی نیز بر اساس وضعیت شیری و دائمی بودن دندانهای ثنایا به دو دسته زیر 5/2 سال (شیری، نابالغ، 29 رأس) و بالای 5/2 سال (بالغ، 74 رأس) تقسیم شدند. بلافاصله پس از کشتار، از هر رأس دام یک نمونه خون اخذ شده و در دو لوله واجد ضد انعقاد EDTA جمعآوری گردید. یکی از نمونههای خون برای تهیه گسترش خونی و بررسی شاخصهای هماتولوژی در همان روز نمونهگیری استفاده شد و دیگری جهت استخراج DNA تا زمان استخراج در دمای 20- درجه سانتیگراد نگهداری شد.
پس از کشتار و باز شدن حفره بطنی طحال از حفره شکمی جدا و با استفاده از یک کارد پلاستیکی یکبار مصرف، پس از برش در سطح طحال مقداری از بافت طحال تقریباً 1 سانتیمتر برداشت و به یک میکروتیوب 2 میلیلیتری استریل منتقل گردید. نمونههای طحال نیز تا زمان انجام استخراج DNA در فریزر 20- درجه سانتیگراد نگهداری شدند.
تهیه گسترش میکروسکوپی و ارزیابی شاخصهای هماتولوژی: گسترشهای خونی پس از رنگ آمیزی با گیمسا از نظر وجود اجرام آناپلاسمایی، با بزرگنمایی 1000، مورد بررسی میکروسکوپی قرار گرفتند. در هر گسترش خونی حداقل 20 میدان میکروسکوپی بهطور دقیق مورد مشاهده قرار گرفت. مقادیر شاخصهای هماتولوژی شامل تعداد تام گلبولهای سفید (WBC)، گلبولهای قرمز (RBC)، حجم فشرده سلولی (PCV) و غلظت هموگلوبین (Hb) دامهای مورد مطالعه توسط دستگاه Auto Hematology Analyser (BC-2800 Vet, China, Mindray) تعیین گردید.
استخراجDNA و آزمایش PCR: استخراج DNA نمونههای خون با استفاده از کیت (شرکت رها زیست پادتن، ایران) که برای تخلیص DNA ژنومی خون کامل به کار میرود، طبق دستورالعمل انجام گرفت. استخراج DNA نمونههای طحال با استفاده از کیت تجاری استخراج DNA از بافت Sina pure (سیناژن، ایران،PR8816113/EX6011) طبق دستورالعمل کیت انجام شد. نمونههایDNA تا زمان انجام آزمایش PCR در دمای 20- درجه سانتیگراد نگهداری شدند.
شناسایی آناپلاسما مارژیناله در نمونههای DNA استخراج شده از خون و طحال با استفاده از تکثیر قطعهای از ژن groEL این باکتری و به روش PCR-Nested انجام گرفت (25). توالی پرایمرهای مورد استفاده مرحله اول و دوم PCR در جدول 1 آمده است.
واکنش PCR در دو مرحله انجام شد. مرحله اول در حجم 15 میکرولیتر و PCR مرحله دوم در حجم 25 میکرولیتر انجام شد. مقادیر و اجزای واکنش PCR مرحله اول شامل: 5/7 میکرولیتر مسترمیکس، 1 میکرولیتر پرایمر F1، 1 میکرولیتر پرایمر R1، 5/3 میکرولیتر آب مقطر و 2 میکرولیتر DNA استخراج شده بود. مقادیر مذکور در داخل یک میکروتیوب 2/0 میلیلیتری مخلوط و به دستگاه ترموسایکلر گرادیانت (Eppendorf، آلمان( منتقل گردید.
واکنش PCR مرحله دوم در حجم 25 میکرولیتر انجام گرفت که اجزای واکنش حاوی: 5/12 میکرولیتر مسترمیکس، 25/1 میکرولیتر پرایمر F2، 25/1 میکرولیتر پرایمر R2، 9 میکرولیتر آب مقطر و 1 میکرولیتر محصول PCR مرحله اول بود. چرخههای دمایی مرحله دوم PCR مشابه با مرحله اول بود با این تفاوت که فقط دمای اتصال پرایمرها برای سیکل سوم 68 درجه سانتیگراد در نظر گرفته شد. سپس 7 میکرولیتر از محصول PCR هر نمونه روی ژل آگارز 1 درصد الکتروفورز شد. نمونه کنترل مثبت PCR از خون یک رأس گاو مبتلا به فرم بالینی آناپلاسما مارژیناله که واجد پارازایتمی شدید و مشخص در گسترش میکروسکوپی بود، استفاده شد. باند DNA با استفاده از اشعه UV توسط دستگاه ترانس لومیناتور مشاهده گردید.
تعیین توالیمحصول PCR: برای تأیید موارد مثبت آناپلاسما مارژیناله در واکنش PCR، تعداد 2 نمونه از موارد مثبت محصولات PCR (یک نمونه مربوط به خون و یک نمونه طحال) برای تعیین توالی نوکلئوتیدی به شرکت تکاپو زیست ارسال گردید. پس از دریافت نتایج تعیین توالی، توالی مربوطه توسط نرم افزار Bio Edit مورد بررسی قرارگرفت و در نهایت توالی نوکلئوتیدی به دست آمده با توالی نوکلئوتیدی موجود در بانک ژنی (http://blast.ncbi.nlm.nih.gov/Blast.cgi) NCBI مورد مقایسه قرار گرفت.
تحلیلهای آماری: نتایج بدست آمده با استفاده از نرمافزار SPSS نسخه 17 انجام گرفت. به منظور بررسی رابطه سن و جنس با میزان آلودگی و رابطه میزان آلودگی در PCR خون با میزان آلودگی در PCR طحال و گسترش میکروسکوپی از آزمون مربع کای (Chi-square test) استفاده شد. مقایسه میانگین مقادیر شاخصهای هماتولوژیک در دامهای آلوده و غیر آلوده با آزمون t مستقل (Independent sample t test) و نیز تعیین میزان توافق بین نتایج PCR خون با PCR طحال و گسترش میکروسکوپی از ضریب توافق کاپا (Kappa agreement) با درجه اطمینان 95درصد استفاده شد.
نتایج
نتیجه ارزیابی میکروسکوپی گسترش خونی103 نمونه خون گاومیش مورد مطالعه نشان داد که 16 رأس (5/15درصد) آلوده به اجرام شبه آناپلاسمایی بودند.
نتایج مولکولی و ارتباط آن با نتایج گسترش میکروسکوپی: در آزمایش مولکولی از 103 نمونه خون گاومیش، 32 نمونه (1/31درصد) مثبت بودند. همچنین 2 نمونه (9/1درصد) از 103 نمونه طحال گاومیشهای مورد بررسی نیز در آزمایش PCR آناپلاسما مارژیناله مثبت شدند. محصول PCR مرحله دوم آناپلاسما به اندازه مورد انتظار و یک باند مشخص bp 866 بود (تصویر 1). دو رأس گاومیشی که در آزمایش PCR طحال مثبت بودند، نتیجه PCR خون آنها نیز مثبت گزارش گردید. از 32 رأس گاومیشی که در آزمایش PCR خون آلوده بودند، 9 رأس در آزمایش گسترش میکروسکوپی نیز واجد اجرام شبه آناپلاسمایی بودند. همچنین از بین 71 رأس گاومیشی که نتایج PCR خون آنها منفی بود، 7 رأس در آزمایش گسترش میکروسکوپی مثبت تشخیص داده شدند. آزمون مربع کای نشان داد که ارتباط معنیداری بین نتایج PCR خون و گسترش میکروسکوپی وجود دارد (03/0=P). همچنین آزمون توافق کاپا نیز توافق ضعیفی (22/0=Kappa) بین نتایج دو روش تشخیصی را نشان داد.
تعیین توالی محصول PCR: در جدول 1، نام گونه تأیید شده، عدد دسترسی در بانک ژنی و درصد شباهت باکتریهای مورد بررسی آمده است. دو توالی بررسی شده با توالیهای آناپلاسما مارژیناله از بانک ژن مذکور مطابقت داشتند. به گونهای که در مورد آناپلاسما مارژیناله مربوط به طحال، با توالی ثبت شده در بانک ژنی با شماره دسترسی KY523019.1، 99 درصد مشابهت و آناپلاسما مارژیناله مربوط به خون با توالی ثبت شده در بانک ژنی با شماره دسترسی KY522982.1، 100 درصد تشابه داشت.
نتایج شاخصهای خونی: مقایسه میانگین شاخصهای هماتولوژی PCV، HG، RBC و WBC بر اساس نتایج PCR خون و گسترش میکروسکوپی نشان داد که در دامهای آلوده و غیر آلوده تفاوت آماری معنیداری مشاهده نگردید (05/0<P)، (جدول 2).
بحث
در مطالعه حاضر گاومیشها آلوده به گنجیدگی شبه آناپلاسمایی تشخیص داده شد. در مطالعه Razmi و همکاران در سال 2006، بررسی گسترش خونی از160 رأس گاو، نشان داد که 4/19درصد به آناپلاسمامارژیناله آلوده بودند (17). مطالعه Rajaput و همکاران در سال 2005 از گسترش میکروسکوپی 250 رأس گاو و 250 رأس گاومیش در لاهور پاکستان به ترتیب 22 و 6/13درصد الودگی به آناپلاسما مارژیناله را نشان داد. Khan و همکاران در سال 2004 شیوع آناپلاسما مارژیناله توسط گسترش خونی در گاو را 3/17درصد و در گاومیش 13درصد به ثبت رساندهاند. در هیچ یک از آلودگیهای فوق نشانههای بالینی در گاومیشها گزارش نشده است. بررسی گسترش میکروسکوپی نمونههای خون 150 رأس گاو از استان اصفهان، 6/10درصد آلودگی به آناپلاسمامارژیناله را نشان داد (15). نتایج تمام مطالعات ذکر شده در بالا از نظر میزان آلودگی تقریباً با نتیجه میزان آلودگی به روش گسترش میکروسکوپی در مطالعه موجود همخوانی دارد.
شیوع آناپلاسما مارژیناله در گاومیش در هند با استفاده از گسترش میکروسکوپی، صفر درصد گزارش شد (24). میزان آلودگی گزارش شده در این مطالعه با میزان آلودگی در مطالعه حاضر مطابقت نداشت. صرف نظر از عوامل متعددی از جمله روش تهیه و رنگآمیزی گسترش، نوع مواد مورد استفاده و مهارت در تشخیص به این روش نیز ممکن است در تعیین میزان آلودگی اثرگذار باشد. نتایج مطالعه Vahora و همکاران در سال 2012 با مطالعه حاضر همراستا نبود (10،16،17). قطعاً چنین نتایجی که فقط با بررسیهای میکروسکوپی به دست آمده است از دقت کمتری برخوردار است، زیرا علاوه بر آنکه این روش در موارد مزمن بیماری و دامهای حامل پاسخگو نیست، بلکه ارگانیسمهای آناپلاسمایی فاقد ویژگیهای ریختشناسی متمایز کننده هستند و در میزان کم پارازیتمی ممکن است از اجسام هاولجولی و یا رسوب رنگ قابل تفریق نباشند (3).
بررسی PCR به عنوان یک روش دقیقتر جهت شناسایی و تفریق گونههایآناپلاسما در حیوانات حامل، نشان از حضور آلودگی به آناپلاسما مارژیناله در گاومیشهای مورد مطالعه فاقد علایم بالینی داشت. محققین متعددی از این روش جهت شناسایی و تفریق گونههایآناپلاسما در حیوانات حامل و نیز ناقلین کنهای استفاده نمودهاند (6،15،23). روشPCR با پرایمرهایی از ژن اپران groEL برای تشخیص گونههای آناپلاسما استفاده شده است (22). در این مطالعه نتایج آزمایش PCR نشان داد که نمونههای خون و طحال آلوده به آناپلاسما مارژیناله بودند. Saetiew و همکاران در سال 2015 در تایلند میزان آلودگی گاومیش به آناپلاسما ماژیناله را 8 درصد تعیین کردهاند. در یک بررسی به روش PCR در آفریقای جنوبی میزان آلودگی گاومیش به آناپلاسما مارژیناله 3/17درصد گزارش شده است (22). شیوع آناپلاسما مارژیناله با آزمایش Nested-PCR روی 500 رأس گاومیش در برزیل، 4/5 درصد تعیین شده است (20). مقادیر آلودگی به آناپلاسما مارژیناله در مطالعات فوق الذکر: 8 درصد (19)، 3/17درصد (22)، و 4/5 درصد (20) کمتر از مقدار آلودگی (1/31درصد) به روش PCR در مطالعه حاضر میباشند. این اختلافها ممکن است متأثر از تفاوت نژادی گاومیشها، استفاده از ژنهای متفاوت در PCR و نمونهگیری در فصول متفاوت باشد (14،19،22).
مطالعات نشان دادهاند که گاومیش میتواند مخزن طبیعی عفونت به آناپلاسما مارژیناله باشد و نقش با اهمیتی در اپیدمیولوژی و انتشار آناپلاسموز در بین جمعیت گاوها داشته باشد (21). با توجه به میزان آلودگی قابل توجه 1/31 درصد گاومیشهای کشتار شده در مطالعه حاضر، میتوان نقش احتمالی گاومیش به عنوان مخزنی قابل توجه برای حفظ عامل بیماری و انتقال آن به گاو مطرح باشد. میزان آلودگی گزارش شده به آناپلاسما مارژیناله با روش PCR در مطالعات انجام شده روی گاو توسط Noaman و Shayan در سال 2010، (6/38 درصد) و نیز Singh و همکاران در سال 2012، (2/45 درصد) بیشتر از مطالعه حاضر و حتی بیشتر از میزان آلودگی گاومیش در سایر مطالعات بود (20).
مطالعه ملکولی بافت طحال و خون گاومیشهای مورد مطالعه مثبت بودند. مطالعه مشابهی در ایران در زمینه PCR یا دیگر روشهای تشخیص بافتی برای آناپلاسما مارژیناله در گاو و گاومیش یافت نشد. اما در مطالعه Eddlestone و همکاران در سال 2006 که به صورت تجربی 4 قلاده سگ را به آناپلاسما پلاتیس آلوده کردند، با استفاده از PCR خون، طحال و مغز استخوان مشاهده شد که در 50 درصد موارد آناپلاسما پلاتیس ردیابی شد. یک فرضیه که در این مطالعه مطرح بود، نقش احتمالی طحال در تسریع فاگوسیتوز گلبولهای قرمز آلوده به باکتری و حذف سریع آنها از گردش خون قبل از تکثیر زیاد عامل بیماری در گلبول قرمز آلوده بود. محققین نقش پاسخهای سایتوکاینی در مقاومت به آناپلاسموز در گاومیش را مرتبط دانستهاند (13). در صورتی که میزان آلودگی در طحال بیش از آلودگی خون میبود، نتایج میتوانست در پذیرفتن نقش احتمالی طحال در پیشگیری از بیماری بالینی کمک کننده باشند. با توجه به اینکه در مطالعه حاضر تعداد بسیار اندکی از نمونههای طحال در مقایسه با نمونههای خون در آزمایش PCR، آلوده بودند، لذا چنین نقشی برای طحال مفروض نیست. تحقیقات نشان داده است که در طی فاز حاد ابتلا به آناپلاسما مارژیناله در گاو میزان پارازایتمی ممکن است فراتر از 109 اریتروسیت آلوده در هر میلیلیتر خون برسد (11). میزان پارازایتمی در گاوهای حامل نیز از 103تا 105 اریتروسیت عفونی در هر میلیلیتر خون گزارش شده است (4). این میزان در گاومیشهای آلوده بررسی نشده است. یک دلیل احتمالی دیگر که ممکن است گاومیش در مقابل گاو به بیماری مبتلا نشود این است که ممکن است میزان باکتریمی در گاومیشهای مبتلا به حدی نرسد که منجر به بیماری بالینی شود.
نتیجه گیری: نظر به میزان آلودگی قابل توجه گاومیشهای کشتار شده به آناپلاسما مارژیناله، میتوان نقش احتمالی گاومیش به عنوان مخزن برای حفظ عامل بیماری و انتقال آن به گاو مطرح باشد. بنابراین، در خصوص ارتباط بین گونه آناپلاسما مارژیناله در گاومیش رودخانهای با گونه آلوده کننده و بیماریزای آن در گاو انجام مطالعات مولکولی مربوطه، ضروری بهنظر میرسد. توصیه میشود که در مطالعات آینده میزان باکتریمی با استفاده از مطالعات مولکولی کمی در گاوها و گاومیشهای آلوده حامل (به ظاهر سالم) مورد بررسی قرار گیرد.
سپاسگزاری
نویسندگان این مقاله مراتب تشکر و قدردانی خود را از معاونت پژوهشی دانشگاه شهید چمران اهواز بخاطر تأمین هزینههای این مطالعه که مستخرج از پایان نامه دوره دکتری عمومی دامپزشکی میباشد، ابراز مینمایند.
تعارض منافع
بین نویسندگان تعارض در منافع گزارش نشده است.
جدول 1. توالی پرایمرهای ژن groEL استفاده شده برای شناسایی آناپلاسما مارژیناله در گاومیشهای تحت مطالعه.
پرایمر |
توالی نوکلئوتیدی |
AM265F1 (مرحله اول) |
5'-GACTACCACATGCTCCATACTGACTG-3' |
AMA424F2 (مرحله دوم) |
5'-GTCTGAAGATGAGATTGCACAGGTTG-3' |
AM1574R1 (مرحله اول) |
5'-GACGTCCACAACTACTGCATTCAAG-3' |
AM1289R2(مرحله دوم) |
5'-CCTTTGATGCCGTCCAGAGATGCA-3' |
*پرایمرهای F1 و R1 در مرحله اول و F2 و R2 در مرحله دوم PCR استفاده شدند.
جدول 2. مقایسه مقادیر (میانگین و انحراف معیار) برخی شاخصهای خونی گاومیشهای تحت مطالعه بر اساس نتایج PCR خون و گسترش میکروسکوپی.
شاخص خونی روش تشخیص |
PCV (درصد) |
Hg (گرم/دسیلیتر) |
RBC (× 106/میکرولیتر)
|
WBC (× 103/میکرولیتر)
|
PCR خون مثبت |
5/7 ± 5/37 |
5/1 ± 10 |
1/1 ± 96/6 |
6/3 ± 2/9 |
PCR خون منفی |
3/7 ± 9/38 |
9/1 ± 3/10 |
3/1 ± 2/7 |
8/3 ± 5/8 |
P Value |
05/0<P |
|||
گسترش میکروسکوپی مثبت |
6 ± 1/38 |
5/1 ± 1/10 |
1 ± 1/7 |
5/2 ± 5/7 |
گسترش میکروسکوپی منفی |
7/6 ± 4/37 |
9/1 ± 1/10 |
4/1 ± 1/7 |
9/3 ± 1/9 |
P Value |
05/0<P |
تصویر 1. محصولPCR نمونههای خون و طحال روی ژل آگارز 1درصد. چاهکهای شماره 1، 2 و 3 نمونههای مثبت خون، چاهک شماره 4 نمونه کنترل مثبت، شماره 5 نمونه مثبت طحال، شماره 6 مارکر مولکولی bp100، شماره 7 کنترل منفی.