Morphopathological Investigation of Incidence, Prevalence, and Different Forms of Ovine Pulmonary Adenocarcinoma, Garmsar County; An Abattoir-Based Study

Document Type : Clinical & Anatomical Pathology

Author

Department of Veterinary Pathology, Faculty of Veterinary Medicine, IAU Garmsar Branch, Garmsar, Iran

Abstract

BACKGROUND: Ovine pulmonary adenocarcinoma, also known as jaagsiekte, is a chronic, contagious, and transmissible lung cancer. It is prevalent in ovine spp while rarely occurring in caprine with long incubation period. The disease is mostly observed in older animals (over 2 years old).
OBJECTIVES: The present study aims to determine the prevalence of the disease based on histopathological diagnosis and investigate its correlation with age and sex in the slaughtered local sheep in Garmsar (Semnan province).
METHODS: Herein, the lungs of 9030 slaughtered sheep are morphopatthologically examined for the presence of ovine pulmonary adenocarcinoma.
RESULTS: Based on the morphopathological examination, ovine pulmonary adenocarcinoma was observed in the lungs of 438  (4.87 %) out of 9030 sheep. That said, 250 indicated the classical form, as firm, white to grayish coalescing masses mostly in the cranio-ventral lobes; this form is associated with wet cut surface and frothy fluid in the airways. The remaining 188 sheep showed the atypical form, as small, clear demarcated nodules mostly in diaphragmatic lobes associated with dry cut surface and minor fluid in the airways. Almost similar histopathological changes were seen in the two forms. An acinar or papillary growth of neoplastic cells in the alveoli and polypoid proliferation of bronchiolar epithelium were observed in both forms. However, there were variable amounts of connective tissue, and infiltration of lymphocytes and plasma cells in the interstitial tissue of the affected alveoli and no metastatic lesion in the lymph nodes. The peribronchial and peribronchiolar lymphoid aggregates were consistent features in most of the cases studied.
CONCLUSIONS: The findings of the present study, as the first report of ovine pulmonary adenocarcinoma in sheep from Garmsa county, revealed the higher prevalence of this disease compared to that reported in previous reports in the country. Moreover, according to the obtained results, atypical and classical forms represented different stages of a single disease spectrum.

Keywords

Full Text

مقدمه

 

بیماری‌های تنفسی در گوسفند شایع بوده که با ایجاد مرگ و میر در بره‌ها، کاهش رشد، هزینه‌های درمان و حذف لاشه در کشتارگاه ضررهای اقتصادی مهمی بر صنعت پرورش گوسفند تحمیل می‌کند. عدم توانایی در تشخیص بیماری در حیوان زنده و فقدان دانش کافی از زمان وقوع ضایعات، به شدت درک ما از اپیدمیولوژی ضایعات ریوی در گوسفند را محدود می‌کند. بنابراین تنها راه تشخیص دقیق ضایعات ریوی معاینات پاتولوژیک پس از کشتار می‌باشد (1).           

آدنوکارسینوم ریوی گوسفندان Ovine Pulmonary Adenocarcinoma (OPA)  که همچنین تحت عنوان ادنوماتوز ریوی گوسفند Ovine Pulmonary Adneomatosis، جاگزیکت و کارسینوم ریوی گوسفند (OPC) نیز خوانده می‌شود، یک تومور ریوی مسری در گوسفندان و بسیار نادر در بز است (2)، که شباهت زیادی با برخی اشکال آدنوکارسینوم ریوی انسان دارد  (3،4).

عامل اتیولوژیک OPA، جاگزیکت بتا رتروویروس گوسفندی  Jaagsiekte sheep retrovirus (JRSV) تنها ویروس شناخته شده عامل وقوع طبیعی آدنوکارسینوم ریوی می‌باشد (5).

OPA یک بیماری تنفسی پیشرونده است که عمدتاً حیوانات بالغ را مبتلا می‌کند. JSRV را نمی‌توان در شرایط آزمایشگاهی تکثیر کرد، لذا روش‌های تشخیصی متداول مانند جداسازی ویروس در تشخیص کاربردی ندارند (1،6،7). اولین گزارش بیماری از آفریقای جنوبی در سال 1837 بود (8،9). از آن زمان تاکنون بیماری از برخی کشورهای اروپایی و کشورهای آسیایی و آمریکایی نیز گزارش شده است (2). ویروس بیماری در مایعات ریوی، سلول‌های تومور، سلول‌های تک هسته‌ای خون محیطی و بافت‌های لنفوئیدی گوسفندان مبتلا بهOPA  یا گوسفندان در تماس با هم گله‌ای‌های مبتلا شناسایی شد (4،10). گوسفندان در تمام سنین حساس به بیماری هستند ولی به دلیل دوره کمون طولانی مدت، علائم کلینیکی بیماری عموماً در حیوانات بالغ بین 2 تا 4 سال دیده می‌شود (11).

دو فرم پاتولوژیک بیماری تا کنون شناخته شده است که عبارتند از فرم کلاسیک و فرم آتیپیک (12،13). مطابق گزارشات موجود دو فرم OPA وجود دارد که عبارتند از آدنوکارسینوم کلاسیک و آتیپیک که به روش‌های کلینیکی و هیستوپاتولوژیک شناسایی می‌شوند. فرم‌های کلاسیک اغلب پیش رونده بوده و تا مرگ حیوان پیش می‌روند، در حالی‌که فرم‌های آتیپیک به‌صورت تحت کلینیکی باقی می‌مانند. نمای هیستوپاتولوژیک دو فرم نیز مشابه است با این تفاوت که در آتیپیک ارتشاح سلول‌های تک هسته‌ای به‌ویژه لنفوسیت‌ها و پلاسما سل‌ها و رشته‌های بافت همبند به درون استروما بیشتر است (14،15).

ضایعات ماکروسکپی اولیه بیماری عبارتند از ریه‌های بزرگ، سنگین (3-2 بار سنگین‌تر از نرمال) و مرطوب که دارای ندول‌های متعدد سفت، خاکستری یا ارغوانی روشن، در اندازه‌های مختلف بوده که توسط یک حاشیه آمفیزماتوز از پارانشیم نرمال ریه مجزا می‌گردند (16،17).

مطالعات محدودی تاکنون در ایران گزارش شده است.Esmailzade  و همکاران در سال 2014 و
Araghi Soureh و همکاران در سال 2013 در مطالعات هیستوپاتولوژیک خود روی گوسفندان کشتاری در شهرستان‌های اهواز و ارومیه میزان فراوانی آدنوکارسینوم ریوی در این گونه دامی را به ترتیب 5/0 درصد و 75/1 درصد گزارش کردند (18،19). حال آن‌که در استان‌های چهار محال بختیاری، فارس و تهران،  Kojouri و Karimi در سال 2002، Khodakaram-Tafti و Razavi در سال 2010 و Sasani  و همکاران در سال 2017، میزان شیوع بیماری OPA در گوسفندان کشتاری را به ترتیب 3/0 درصد، 22/0 درصد و 31/0 درصد گزارش کردند (5،20،21).

با توجه به فقدان اطلاعات لازم در خصوص این بیماری در مناطق شهرستان گرمسار، مطالعه حاضر با هدف بررسی وقوع، میزان فراوانی و خصوصیات مرفوپاتولوژیک دو فرم کلاسیک و آتیپیک موارد وقوع طبیعی بیماری OPA در گوسفندان بومی شهرستان گرمسار به اجرا در آمد.

مواد و روش کار

در مطالعه حاضر، که طی یک بازه زمانی تقریباً 1 ساله (بدون در نظر گرفتن فصل) صورت گرفت ریه‌های متعلق به 9030 رأس گوسفند بومی پرورش یافته در دامداری‌ها و روستاهای اطراف شهرستان گرمسار که جهت ذبح به کشتارگاه صنعتی این شهرستان ارجاع داده شده بودند یک به یک تحت معاینات دقیق پس از کشتار قرار گرفتند. ضمن در نظر گرفتن جنسیت نر و ماده، طیف سنی حیوانات کشتاری تقریباً بین 10 ماه تا 5 سال بود که به دو دسته زیر 2 سال و بالای 2 سال تقسیم شدند.

در معاینات ماکروسکپی ضایعات پنوموپاتی در 2030 ریه شناسایی شد و از این میان ضایعات ماکروپاتولوژیک مربوط به OPA در 438 ریه مورد تشخیص قرار گرفت.

براساس مطالعات مرفوپاتولوژیک صورت گرفته روی ریه‌های مشکوک به OPA ضایعات فرم کلاسیک OPA در 250 مورد و ضایعات فرم آتیپیک OPA در 188 ریه شناسایی و تشخیص داده شد.

جهت مطالعات هیستوپاتولوژیک از هر ریه مشکوک و عقده‌های لنفاوی مدیاستینال مربوط تعدادی نمونه بافتی در ابعاد 1 × 5/0 ×5/0 سانتی‌متر اخذ و برای تثبیت به ظروف حاوی فرمالین بافر خنثی 10 درصد انتقال داده شدند. نمونه‌ها سپس به روش متداول تهیه مقاطع بافتی پردازش، در بلوک‌های پارافینی قالب گیری، در مقاطع به ضخامت 4 میکرون برش و در نهایت به روش متداول H&E رنگ آمیزی شدند (22).

نتایج

میزان وقوع OPA در گوسفند با توجه به پارامترهای سن و جنس در جدول 1 نشان داده شده است. میزان فراوانی کل OPA در گوسفندان تحت مطالعه 87/4 درصد بود (9030/438). براساس سن مطالعه، میزان فراوانی در گوسفندان زیر 2 سال (9030/ 159) 77/1 درصد و در گوسفندان بالای 2 سال (9030/279) 1/3 درصد ارزیابی شد. براساس جنس، میزان فراوانی بیماری در بین حیوانات تحت مطالعه 55/1درصد و 32/3 درصد به ترتیب در نر و ماده بود.

ضایعات ماکروسکپی در ریه‌های آسیب دیده به صورت توده‌های سفت کانونی تا چند کانونی در لوب‌های قدامی- شکمی و دیافراگمی شناسایی و تشخیص داده شدند. این توده‌ها به رنگ سفید خاکستری و معمولاً در اندازه‌های متفاوت بوده و قطر آن‌ها بین 6- 1 سانتی‌متر بود.

در 250 ریه، فرم کلاسیک OPA مشاهده شد که معمولاً با حضور ضایعاتی مستقر در بخش‌های قدامی- شکمی همراه بود. این ضایعات به صورت توده‌هایی سفت، تکی یا چندتایی به قطر 1-6 سانتی‌متر که توسط بافت ریوی آمفیزماتوز احاطه شده بودند مشخص گردید. سطح مقطع آن‌ها مرطوب همراه با تراوش مایعات سروزی بود. در برخی از ریه‌ها چند ضایعه با هم ادغام شده و یک توده بزرگ‌تر با قوام سفت به‌وجود آورده بودند. سطح مقطع این ضایعات نیز مرطوب بوده و مجاری هوایی عمده به ویژه لومن نای پر از مایعات کف آلود بود.

در 188 ریه فرم آتیپیک OPA به صورت ندول‌های مستقر در تحت پلئور، روی سطح پشتی لوب دیافراگمی ریه مشاهده شد. ضایعات به صورت ندول‌های سفت کوچک کانونی یا چند کانونی با محدوده نسبتاً مشخص به رنگ سفید خاکستری و به قطر 3-1 سانتی‌متر بودند. سطح مقطع ضایعات عمدتاً خشک و بدون حضور مایع در مجاری هوایی بود (تصاویر 3-1).

تغییرات هیستوپاتولوژیک در هر دو فرم OPA و در تمام 438 مورد ریه آسیب دیده تقریباً مشابه بود. در نواحی آسیب دیده ضایعات به صورت کانون‌های بدون کپسول بوده و سطح درون آلوئول‌ها توسط سلول‌های مکعبی تا استوانه‌ای پوشیده شده بود. دو الگوی رشد اصلی سلول‌های توموری مشاهده شده عبارت بودند از الگوی آسینی/غده‌ای و پاپیلاری. علاوه بر این تکثیر / پرولیفراسیون پاپیلاری و پولیپوئیدی اپی تلیوم برونشیولی که درون لومن برونشیول را پر کرده بود نیز مشاهده شد.

سلول‌های نئوپلاستیک به خوبی تفکیک و تمایز یافته بودند و اشکال میتوز مشاهده نشد. درجات متفاوتی از بافت همبند سست تا متراکم و ارتشاح ملایم تا متوسط لنفوسیت‌ها و پلاسما سل‌ها در بافت بینابینی در نواحی آسیب دیده وجود داشت. ماکروفاژهای متعددی عمدتاً درون الوئول‌های کمتر آسیب دیده یا به ظاهر نرمال و در کنار آلوئول‌های آسیب دیده وجود داشت (تصویر 4). پرولیفراسیون لنفوئیدی گاه در اطراف برونشیول‌ها مشاهده شد و به ندرت کانون‌های لنفوئیدی در نواحی بینابینی آسیب دیده مشاهده گردید (تصویر 5). یک یافته بسیار واضح در مطالعه حاضر مشاهده یک مورد Hyaline Scar در یکی از ریه‌های مبتلا به فرم آتیپیک OPA بود. این پدیده عموماً در موارد برونکوپنومونی‌های مزمن شکل می‌گیرد. در هیچ یک از حیوانات مورد مطالعه ضایعه متاستاتیک در عقده‌های لنفاوی مدیاستینال مشاهده نشد.

بحث

آدنوکارسینوم ریوی گوسفندان نه تنها حائز اهمیت زیست پزشکی می‌باشد بلکه همچنان به عنوان یک معضل بزرگ اقتصادی برای صنعت پرورش گوسفند در سراسر جهان به شمار می‌آید (23).

 OPA به واسطه شباهت آن به human bronchioalveolar carcinoma تحت عنوان bronchioalveolar carcinoma طبقه بندی شده است (24).  ولی با این‌حال طبقه بندی صورت گرفته توسط WHO از تومورهای ریوی انسان تعریف قاطع‌تری از bronchiolo-alveolar carcinoma به‌دست می‌دهد (4،25).

مطالعه حاضر بیانگر یک توصیف مرفوپاتولوژیک فرم‌های کلاسیک و آتیپیک OPA در گوسفند کشتاری در شهرستان گرمسار می‌باشد، که بنا به منابع موجود و فعلی در کشور اولین گزارش از نوع خود در گوسفندان از این منطقه از کشور می‌باشد. در مقایسه با نتایج ارائه شده در گزارشات پیشین در کشور (2،5،7،18،19،20) که بر اساس مطالعات پاتولوژیک کشتارگاهی صورت گرفته بود نتایج مطالعه حاضر نسبتاً فراوانی بالاتری را نشان داد.

Asok Kumar و همکاران در سال 2014 در مطالعات کشتارگاهی خود در خصوص بررسی میزان فراوانی بیماری OPA در بین گوسفندان جنوب هند شامل 3 نژاد مختلف نیز به میزان فراوانی کلی بالای 4 درصد اشاره داشت (1).

Amini و Tehrani در سال 2013 در یک مطالعه 5 ساله روی نژادهای مختلف گوسفند در مرکز تحقیقات کرج و براساس میزان گوسفندان حذفی به شیوع 8/2 درصد OPA در یک گله مختلط شامل نژادهای بومی و وارداتی در آن مرکز تحقیقات اشاره داشتند. این محققین در مطالعات خود به تفاوت در حساسیت نژادی گوسفندان به بیماری OPA اشاره داشتند که بیانگر نقش فاکتور ژن در میزان حساسیت نژادهای مختلف می‌باشد. این محققین به حساسیت بالاتر نژادهای تولید کننده گوشت و شیر در مقایسه با حساسیت پایین‌تر نژادهای تولید کننده پشم که می‌تواند به استرس ناشی از نیاز بالاتر تغذیه‌ای نژادهای تولید کننده گوشت و شیر باشد اشاره داشتند (6).

میزان فراوانی OPA بسته به نژاد گوسفند و نوع مدیریت گله متفاوت است (1،6). تا کنون مطالعه خاصی در ایران در جهت بررسی میزان فراوانی OPA براساس نژادهای مختلف انجام نشده است ولی از آنجایی‌که نژادها و الگوی مدیریتی گله در مناطق مختلف کشور متفاوت است بنابراین مجزا کردن اثرات نژاد از اثرات مدیریتی گله امکان پذیر نیست. گوسفند داری در این منطقه از کشور از یک سیستم سنتی تبعیت می‌کند. ادغام گله‌ها از منابع مختلف در یکدیگر، استفاده از سیستم‌های آب‌خوری مشترک و نگهداری گله در محیط بسته به‌ویژه در شب‌های سرد به مدت چند ماه در سال امکان برقراری تماس نزدیک بین افراد گله در جهت انتقال بین و درون گله‌ای ویروس JSRV را برقرار می‌کند. لازم به ذکر است که گوسفندان تحت مطالعه نیز برای تولید گوشت و پشم در این منطقه از کشور پرورش داده می‌شوند.

نمای پاتولوژیک فرم کلاسیک بیماری تاکنون توسط محققین متعددی از دیگر نقاط جهان گزارش شده است (5،10،20،23،26،27،28).

اگرچه فرم کلاسیک OPA به خوبی شناخته شده است ولی تا قبل از سال 1992 هیچ گزارشی از طبقه بندی اشکال متفاوت مرفوپاتولوژیک OPA در منابع علمی وجود نداشت. برای اولین بار De las Heras و همکاران در سال 1992 به وقوع دو فرم پاتولوژیک بیماری شامل فرم کلاسیک و آتیپیک طی مطالعات کشتارگاهی خود در اسپانیا اشاره کردند (13). از آن پس واژه atypical form در گزارشات مورد استفاده قرار گرفت و هردو فرم کلاسیک و آتیپیک گاه، حتی درون یک گله، شناسایی شدند (12،29).

در مطالعه حاضر تغییرات پاتولوژیک تا حدی با هردو فرم کلاسیک و آتیپیک OPA مطابقت دارد. بنابراین این دو فرم، به صورت مقایسه‌ای در موارد وقوع طبیعی، مورد مطالعه و بررسی قرار گرفتند.

در مطالعه حاضر متاستاز به عقده‌های لنفاوی مدیاستینال مشاهده نشد. اگرچه این یافته در تطابق با برخی دیگر یافته‌ها (27،28،30،31) می‌باشد. ولی در تغایر با دیگر مطالعات که به متاستاز درون سینه‌ای و برون سینه‌ای اشاره شده است (24،27،32،33،34) می‌باشد. پیش از این William و Yates در سال 1988 به متاستاز تومور به عقده‌های لنفاوی مدیاستینال و کلیه (35) و Al-Dubaib در سال 2005 به متاستاز کلیوی و قلبی در بز  (36) اشاره کرده‌اند.

گزارشات محدودی در خصوص مطالعات متمرکز بر وقوع بیماری OPA با توجه به سن، جنس و نژاد موجود می‌باشد. یافته‌های مطالعه حاضر در نوع خود داده‌های بسیار مقدماتی درباره وقوع و فراوانی بیماری براساس سن و جنس حیوان به‌دست می‌دهد. هم‌چنان‌که در جدول 1 مشاهده می‌شود تفاوت واضحی در وقوع بیماری OPA به ویژه با توجه به جنس و سن وجود دارد.

در مطالعه حاضر وقوع OPA در 77/1 درصد گوسفندان در محدوده سنی زیر 2 سال و در 1/3 درصد گوسفندان در محدوده سنی بالای 2 سال مشاهده و ثبت شد. این یافته در جهت تأیید و در توافق با یافته‌ها و گزارشات پیشین می‌باشد که بیماری را در گوسفندان مسن شایع دانسته و بندرت به مشاهده علائم کلینیکی بیماری در گوسفندان زیر 2 سال اشاره داشته است. این پدیده می‌تواند به دلیل دوره انکوباسیون طولانی مدت عامل اتیولوژیک بیماری (37،38،39) در القاء رشد نئوپلاستیک باشد.

براساس جنس وقوع بیماری در گوسفندان نر 148 مورد (55/1 درصد) و در گوسفندان ماده 290 مورد (32/3 درصد) بود که میزان درگیری بالاتر ماده‌ها در مقایسه با نرها را نشان داد، که احتمالاً می‌تواند به این دلیل باشد که گوسفندان ماده در مقایسه با گوسفندان نر در مراحل پایانی عمر کشتار می‌شوند. البته در تغایر با نکته فوق باید به یافته‌های Stevenson  و همکاران در سال 1982 اشاره داشت که در مطالعات خود حساسیت بالاتر نرها در مقایسه با ماده‌ها نسبت به بیماری OPA را گزارش کردند، که می‌تواند بازتاب عملکردهای مدیریتی باشد (40).

به لحاظ هیستوپاتولوژی الگوهای آسینی و / یا پاپیلاری سلول‌های نئوپلاستیک مشاهده شد که در تطابق با یافته‌ها و مشاهدات Azizi و همکاران در سال 2014، Asok Kumar و همکاران در سال 2014، Khodakaram-Tafti و Razavi در سال 2010  (1،5،7)  می‌باشد.

در مطالعه حاضر ارتشاح و تجمع سلول‌های التهابی تک هسته‌ای عمدتاً لنفوسیت‌ها و پلاسما سل‌ها و همچنین مقادیر متنوعی از بافت همبند سست تا متراکم در بافت بینابینی کانون‌های نئوپلاستیک در هر دو فرم OPA مشاهده شد. نتایج مطالعه حاضر نشان داد که این تغییرات راکتیو در استرومای تومور به ظاهر به‌دلیل پاسخ ایمنی خاص میزبان است نه به دلیل پاسخ به وقوع عفونت‌های همزمان. در مطالعه حاضر تجمع ماکروفاژها درون آلوئول‌های به ظاهر نرمال در کنار آلوئول‌های آسیب دیده نمای شاخص و برجسته در تومور بود. این یافته در تطابق با دیگر مطالعات می‌باشد (41،42،43،44).

پاسخ ایمنی به JSRV به خوبی شناخته شده نیست. Summers و همکاران در سال 2005 بیان داشتند که هجوم ماکروفاژها یک پاسخ ایمنی موضعی شاخص در مقابل OPA می‌باشد (41)، حال آن‌که وجود واکنش التهابی در یک مورد ریه با برونکوپنومونی مزمن همزمان در مطالعه حاضر در تناقض با نتایج و یافته‌های مطالعات پیشین نمی‌باشد.

نتیجه گیری نهایی: بیماری OPA یک بیماری مزمن با پیشرفت کند است و بازرسی دقیق نمونه‌های اخذ شده از موارد کشتاری یا نکروپسی ضروری می‌باشد. مطالعه حاضر نشان داد براساس مطالعات مرفوپاتولوژیک میزان شیوع و فراوانی بیماری OPA در گوسفندان بومی این منطقه از کشور در مقایسه با مطالعات پیشین در مناطق دیگر کشور نسبتاً بالاتر است. یافته‌های مرفوپاتولوژیک فرم‌های کلاسیک و آتیپیک OPA در مطالعه حاضر این نظریه که این دو فرم بیماری بیانگر مراحل یا نمایه‌های مختلف یک طیف بیماری منفرد می‌باشند را حمایت می‌کند (12،28).

سپاسگزاری

نویسنده بر خود واجب می‌داند از زحمات یک ساله پرسنل زحمت کش کشتارگاه شهرستان گرمسار در تهیه نمونه‌های بافتی و پرسنل آزمایشگاه پاتولوژی بیمارستان سینا در تهیه مقاطع میکروسکپی و رنگ آمیزی آن کمال تشکر و قدردانی را به‌عمل آورد.

تعارض منافع

بین نویسندگان تعارض در منافع گزارش نشده است.

References

  1. Asok Kumar M, Kumar R, Varshney KC, Palanivelu M, Sridhar BG, Sivakumar M. Incidence of ovine pulmonary adenocarcinoma in southern parts of India: A slaughter house based study Indian J Vet Pathol.  2014; 38(3): 149-152. doi: 5958/0973-970X.2014.01162  
  2. Sayyari M, Mohamadian B. Histopathological study of naturally occurring ovine pulmonary adenocarcinoma in native goat in Khuzestan, Iran. Iran J Vet Res, Shiraz University. 2012; 13(4):   doi: 10.22099/IJVR.2012.615
  3. Mornex JF, Thivolet F, De las Heras M, Leroux C. Pathology of human bronchioalveolar carcinoma and its relationship to the ovine disease. Curr. Top. Microbiol Immunol. 2003; 275: 225-248. doi: 1007/978-3-642-55638-8_9 PMID: 12596901
  4. Palmarini M, Fan H. Retrovirus-induced ovine pulmonary adenocacinoma, an animal modle for lung cancer. J Natl Cancer Inst. 2001; 93: 1603-1614. doi: 1093/jnci/93.21.1603 PMID: 11698564
  5. Khodakaram-Tafti A, Razavi Z. Morphopathological study of naturally occurring ovine pulmonary adenocarcinoma in sheep in Fars province, Iran J Vet Res, Shiraz University. 2010; 11(2): 134. doi: 22099/IJVR.2010.155
  6. Amini F, Tehrani M. A five-year survey (2002– 2007) on ovine pulmonary adenomatosis In: A Mixed-Breed Sheep Flock. Bulgarian J Vet Med. 2013; 16(2): 139-142.
  7. Azizi S, Tajbakhsh E, Fathi F. Ovine pulmonary adenocarcinoma in slaughtered sheep: A pathological and polymerase chain reaction study. J S Afr Vet Assoc. 2014; 85: 932-937. doi: 4102/jsava.v85i1.932 PMID: 24831538 
  8. Al-Hizab, FA and Abdelsalam, EB. Adenomatous lesion in a pneumonic lung of a local indigenous Saudi goat. Pak J Biol Sci. 2005; 4: 542-545.
  9. Gray ME,Meehan J, Sullivan P, Jamie RK, Stephen NG, Rachael Gregson, Richard EC, Carol W, Chris C, David J,  Alan M, David A. Ovine pulmonary adenocarcinoma: A unique model to improve lung cancer research. Front Oncol. 2019; 9: 335. doi: 3389/fonc.2019.00335 PMID: 31106157
  10. De Martini JC, Snyder, SP Ameghino EF. Sheep pulmonary denomatosis in Peru: epidemiological and ultrastructural studies. In: Sharp JM, Hoff-orgensen R, editors. 1st  Slow virus in sheep, goat, cattle. Luxembourg, Commission of the European Communities. 1985; p. 333-343.
  11. Grifûths DJ, Martineau HM, Cousens C. Pathology and pathogenesis of ovine pulmonary adenocarcinoma. J Comp Path. 2010; 142: 260-283. doi: 1016/j.jcpa.2009.12.013 PMID: 20163805
  12. García-Goti M, González L, Cousens C, Cortabarría N, Extramiana AB, Minquijón  E, Ortín A, De las Heras M, Sharp JM. Sheep pulmonary adenomatosis: characterization of two pathological forms associated with jaagsiekte retrovirus. J Comp Pathol. 2000; 122: 55-65. doi: 1053/jcpa.1999.0344 PMID: 10627391
  13. De las Heras M, Calafat JJ, Jaime JM, Garcia de Jalon JA, Ferrer LM, García-Goti M, Minguijon E. Sheep pulmonary adenomatosis (jaagsiekte) in slaughtered sheep: variation in pathological characteristics. Med Vet. 1992; 9: 52-53. doi: 10.1053/jcpa.1999.0344
  14. Griffiths DJ, Martineau HM, Cousens C. Pathology and pathogenesis of ovine pulmonary adenocarcinoma. J Comp Pathol. 2010; 142: 260-83.
  15. Summersa C, Benitoa A, Ortina A, Garciade Jalona, JA, Gonzalez BL, Norvalc M, Sharpb JM, De las Heras M. The dstribution of immune cells in the lungs of classical and atypical ovine pulmonary adenocarcinoma. Vet Immunol Immunopathol. 2012; 146: 1-7.
  16. Sharp JM, De las Heras M. Contagious respiratory tumors. In: Martin WB, Aitken ID, editors. 2nd Diseases of sheep. Oxford, Blackwell Scientific Publications. 2002; p. 143-150.
  17. Wootton SK, Halbert CL, Miller AD. Sheep retrovirus structural protein induces lung tumours. Nature. 2005; 434: 904-907. doi: 1038/nature03492 PMID: 15829964
  18. Esmaeilzadeh S, Sabbagh, A, Mohammadian B, Alborzi AR, Ghorbanpoor M, Pourmehdi Borujeni M. Frequency of ovine pulmonary lesions in Ahvaz slaughterhouse: pathological, bacteriological and parasitological study. Iran J Vet Res. 2014; 114 9(4):14-24.
  19. Araghi-Sooreh A, Hoseinzad-Nazlu M, Nassiry M. Study on the prevalence of pulmonary lesions of slaughtered sheep at Urmia abattoir. Vet Clin Pathol, 2013; 7(27): 229-238.
  20. Kojouri GhA Karimi I. Sheep pulmonary adenomatosis: a study on prevalence and pathological findings. Pajouhesh-va-Sazandegi. 2002; 14 (53): 64-67.
  21. Sasani F, Khaki F, Gharagouzloo MJ. Identification of atypic and classic, mucinous and nonmucinous forms of ovine pulmonary adenocarcinoma (OPA) and TTF1 marker expression. Iranian Jornual of Veterinary Medicine .2017; 11(3): 279-287.
  22. Bancroft JD, Marilyn G. Theory and Practice of Histological techniques. 6th UK, Elsevier-Health Sciences Division. 2007.
  23. Sharp JM, Angus KW. Sheep pulmonary adenomatosis: clinical, pathological and experimental aspects. In: Petursson G, Hoff-Jorgensen R, editors. Maedi-Visna and related diseases. Boston, Kluwer Academic Publishers. 1990; p. 157-175.
  24. Nobel TA, Perk K. Sheep pulmonary adenomatosis as an animal model of human disease (bronchioalveolar cell carcinoma). Am J Pathol. 1978; 90: 783-786.
  25. Travis WD, Colby TV, Corrin B, Shimosato Y, Brambilla E. Histological typing of lung and pleural tumours. 3th WHO International Classification of Tumours. Berlin, Germany, Springer-Verlag. 1999.
  26. Cutlip RC, Young S. Sheep pulmonary adenomatosis (Jaagsiekte) in the United States. Am J Vet Res. 1982; 43: 2108-2113. PMID: 7165156
  27. Verwoerd DW, Tustin RC, Payne AL. An infectious pulmonary adenomatosis of sheep. In: Olsen RG, Krakowka S, Blackslee JR. editors. Comparative pathobiology of viral diseases. Boca Boston, Florida, CRC Press Inc. 1985; p. 53-76.
  28. Bouljihad M, Drommer W, Leipold HW. Pathologic and ultrastructural findings in sheep in Morocco with naturally occurring jaagsiekte (sheep pulmonary adenomatosis). Small Rum Res. 1996; 19: 275-280. doi: 1016/0921-4488(95)00733-4
  29. Sharp JM, De las Heras M. Contagious respiratory tumors. In: Martin WB, Aitken ID, editors. 2nd Diseases of sheep.  Oxford, Blackwell Scientific Publications. 2000; p. 143-150.
  30. Sarkar CR, Ohakrabaril A, Deb S, Nandy SN. Pulmonary adenomatosis (jaagsiekte) of sheep in west Bengal. Indian Vet J. 1988; 65: 353-354.
  31. Uzal FA, Delhon G, Murica PR, De las Heras M, Lujan L, Fernandez Miyakawa ME, Morris WE, Gonzalez MJ. Ovine pulmonary adenomatosis in Patagonia, Argentina. Vet Res Commun. 2004; 28: 159-170. doi: 1023/b:verc.0000012110.49600.12
  32. Hunter AR, Munro R. The diagnosis,occurrence and distribution of sheep pulmonary adenomatosis in Scotland, 1975 to 1981. Br Vet J. 1983; 139: 153-164.
  33. Synder SP, De Martini JC, Ameghino E, Caletti E. Coexistence of pulmonary  adenomatosis and progressive pneumonia in  sheep in the central sierra of Peru. Am J Vet Res. 1983; 44: 1334-1338.
  34. De las Heras M, Gonzalez L, Sharp JM. Pathology of ovine pulmonary adenocarcinoma. Curr. Top. Microbiol Immunol. 2003; 275: 25-54. doi: 1007/978-3-642-55638-8_2 PMID: 12596894
  35. William DG, Yates DVM. Pulmonary adenomatosis. In: Thomson RG, Decker BC, editors. Special veterinary pathology. Toronto, Philadelphia, B.C. Decker Inc. 1988;  105-106.
  36. Al-Dubaib MA. Renal and cardiac metastases of jaagsiekte-like tumour in a goat. Small Rum. Res. 2005; 58(2): 75-78. doi: 1016/j.smallrumres.2004.09.009
  37. Summers C, Benito A, Ortin  A, Garciade Jalon JA, Gonzále L, Norval M, Sharp JM,  De las Heras M. The distribution of immune cells in the lungs of classical and atypical ovine pulmonary adenocarcinoma. Vet Immunol Immunopathol. 2012; 146 (1): 1-7. doi: 1016/j.vetimm.2012.01.007
  38. Radostits OM, Gay CC, Blood DC, Hinchcliff KW. Veterinary Medicine. A textbook of diseases of cattle, sheep, pigs, goats and horses. 9th London: Harcourt publishers limited. 2000.
  39. Dawson M, Done SH, Vellaoles C, Jenkins CE. Maedi- Visna and sheep pulmonary adenomatosis: A study of concurrent infection. Br Vet J. 1990; 146: 53. doi: 1016/0007-1935(90)90056-9 PMID: 2176908
  40. Stevenson RG, Finley GG, Long JR, Rehmtulla AJ. Pulmonary adenomatosis (Jaagsiekte) of Sheep in Canada. Can Vet J 1982; 23: 147-152. PMID: 17422138
  41. Rosadio RH, Sharp JM. Leukocyte alterations in sheep with naturally and experimentally-induced lung cancer. Med Vet. 1992; 9: 49-51. doi: 1099/0022-1317-83-7-1753
  42. De las Heras M, Minguinjon E, Ferrer LM, Perez V, Bolea R. Adenomatosis pulmonary ovina (Jaagsiekte): celulas que infiltran el tumor y modificaciones en ganglios linfaticos regionales. Med Vet. 1995; 12: 32-36.
  43. Platt JA, Kraipowich N, Villafane FA, De Martini JC. Alveolar type II cells expressions jaagsiekte sheep retrovirus capsid protein and surfactant proteins are the predominant neoplastic cell type in ovine pulmonary adenocarcinoma. Vet Pathol. 2002; 39: 341-352. doi: 1354/vp.39-3-341 PMID: 12014498
  44. Summers C, Norval M, De las Heras M, Gonzalez L, Sharp JM. An influx of macrophages is the predominant local immune response in ovine pulmonary adenocarcinoma. Vet Immunol Immunopathol 2005; 106: 285-294. doi: 10.1016/j.vetimm.2005.03.006 PMID: 15878202
Journal of Veterinary Research
Volume 77, Issue 3
September 2022
Pages 135-143

Files

Share

How to cite

Statistics