نوع مقاله : بهداشت و بیماری های دام های بزرگ
نویسندگان
1 گروه بیماریهای داخلی، دانشکده دامپزشکی دانشگاه تهران، تهران، ایران
2 گروه میکروبیولوژی، دانشکده دامپزشکی دانشگاه تهران، تهران، ایران
3 گروه بهداشت مواد غذایی، دانشکده دامپزشکی دانشگاه تهران، تهران، ایران
چکیده
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
نویسندگان [English]
BACKGROUND: Equine arteritis virus (EAV) causes respiratory disease, abortion and sometimes, neurological signs. Stallions which are permanently infected with the virus, are the constant carriers of the virus in their semen and transmit the virus to other horses through sexual contact.
OBJECTIVES: The aim of this study was to evaluate EAV infection in horses in four provinces of Iran and its relationship with age, sex, and race.
METHODS: Blood samples were taken from 149 horses with different sex, age and race with history or clinical signs associated with equine viral arteritis, including the manifestation of respiratory disease (fever, nasal secretion, coughing), nervous signs (ataxia, dysmetria, recumbency) and abortion. The commercial ELISA kit was used for viral antibody detection.
RESULTS: From 149 sampled horses, 11 cases (7.4%) were found to be positive for EAV. Seropositive cases were recorded in Tehran (2.7%), Golestan (4.3%), Khuzestan (6.7%) and West Azerbaijan (23.8%) provinces.
CONCLUSIONS: This survey confirmed the presence of EVAV in horses from four provinces of Iran with the sensitive (98.3%) and special (98.9%) test. Therefore, consideration should be given to the control and prevention programs for the spread of this virus.
کلیدواژه‌ها [English]
مقدمه
ویروس تورم سرخرگی اسبان، عامل ایجاد کننده بیماری تورم سرخرگی اسبان در اسب، الاغ، گورخر و قاطر است. امروزه تردیدهایی در مورد آنکه شترسانان دنیای جدید نیز می‌توانند به این بیماری مبتلا گردند، وجود دارد. ویروس تورم سرخرگی اسبان دارای پوشش خارجی کوچکی است و RNA ویروس تک رشته‌ای سنس مثبت، متعلق به جنس آرتری ویروس از خانواده آرتری ویریده و راسته نیدوویرالس است (5).
امروزه حرفه پرورش و نگهداری اسب درایران به شکل روز افزون درحال پیشرفت است و افزایش رخداد بیماریهای مختلف اسبها دراین بخش دور از انتظار نیست. تورم سرخرگی اسبان یک بیماری نسبتاً جدید در گونه اسب در جهان است که توجهات بسیاری را به جهت اختلال در حمل و نقل و صادرات اسبان، به سوی خود جلب کرده است تا حدی که آزمایشهای سرولوژی این ویروس به بخش جدایی ناپذیری از صدور مجوز کشش سیلمیها و نیز قراردادهای خرید و فروش اسبان تبدیل شده است (5).
ضرر اقتصادی این بیماری شامل سقط، هزینههای درمان و پیشگیری از بیماریهای تنفسی، اختلال در تولیدمثل سیلمیها و نیز هزینههای قرنطینه، کنترل و پیشگیری میباشد. اگرچه حدت بیماری میتواند زیاد باشد اما میزان مرگ و میر ناشی از آن پایین است. در صورت ابتلای اسبان مسابقه، ضررهای اقتصادی شامل استراحت اسبان بیمار برای کسب آمادگی مجدد برای مسابقه و قرنطینه اسبان پیش از حمل و نقل میباشد. از ضررهای اقتصادی دیگر میتوان به هزینه واکسیناسیون مادیانهایی که قرار است با سیلمی حامل جفت‌گیری کنند و نیز محدودیت‌های جابهجایی، خرید و فروش، صادرات مادیانها، کرهاسبان و سیلمیهای احتمالاً حامل و سرم مثبت (حتی به علت واکسیناسیون)، اشاره نمود. این محدودیتها شامل صادرات سیلمیهای حامل و منی آنان نیز میباشد (5). بیماریزایی این ویروس هنوز دقیقا شناسایی نشده است ولی شامل عفونتزایی در لنفوسیت‌های CD3+و آسیب عروقی میباشد. سویه بسیار وحشی بوسایروس(bucyrus) به دنبال آسیب گسترده عروقی سبب مرگ دام میگردد (5).
از جنبه‌های مهم در اپیدمیولوژی تورم سرخرگی اسبان وجود حالت آلودگی دائمی در سیلمیهایی است که پس از بلوغ بیمار میشوند و دفع متناوب ویروس از منی آن‌ها برای مدت طولانی ادامه مییابد، بنابراین استفاده از یک روش حساس و ویژه برای تشخیص سریع بیماری و همچنین مراقبت از جمعیتهای حساس ضروری است (7).
استانهای انتخاب شده برای نمونهبرداری در این تحقیق از مراکز مهم پرورش اســب در ایران میباشند و جمعیت قابل توجهی از اسبها در این اســتانها پرورش مییابند. اسب در اقتصاد ســاکنان این مناطق به‌طور مستقیم و غیرمستقیم تأثیرگذار است و تلاش در جهت تعیین شیوع بیماریهای اسب برای سیاستگذاران بهداشتی، دامپزشکان و پرورشدهندگان اسب حائز اهمیت میباشد. هدف از این پژوهش، بررسی میزان آلودگی اسبهایی با سابقه یا نشانههای بالینی تورم سرخرگی اسبان با ویروس بیماری و ارتباط احتمالی آن با عواملی چون سن، جنس، نژاد و استانهای مورد بررسی است.
مواد و روش کار
نمونهگیری از تعداد 149 رأس اسب از هر دو جنس، گروههای مختلف سنی و نژادهای مختلف با نشانههای بالینی یا سابقه بالینی مرتبط با تورم سرخرگی اسبان شامل تظاهرات بیماری تنفسی (تب، ریزش فراوان از بینی، سرفه)، بیماری عصبی (آتاکسی، دیس‌متری، ازپاافتادگی) و سقط جنین (14) صورت پذیرفت.
از آنجایی که آلودگی با این ویروس به خصوص در صورت انتقال از راه تناسلی غالباً باعث بروز شکل تحتبالینی بیماری میشود و نیز به دلیل آنکه سقط جنین الزاماً همراه با نشانههای بالینی در مادیانها نمیباشد و همچنین چون اکثر اسبان مبتلا دارای نشانههای بالینی ملایم تا متوسط هستند که در طی 5 تا 9 روز خود به خود از بین میروند لذا برای انجام این تحقیق از اخذ سابقه و معاینات بالینی با هدف افزایش احتمال یافتن اسبهای آلوده به ویروس یا مبتلا به بیماری برای نمونه برداری استفاده شد (5).
بهمنظور ثبت دقیق اطلاعات، فرمی طراحی شد و اطلاعات مورد نیاز شامل سن، جنس، نژاد، ســابقه بیماری، حضور نشانههای بالینی تنفســی، عصبی، سابقه سقط جنین و یافته‌های حاصل از معاینات بالینی به تفکیک برای هر اسب ثبت گردید و سپس نمونهگیری انجام شد. این روند در فاصله زمانی بهمن ماه 1394 تا آذر ماه 1395 صورت گرفت.
تعداد اسبهای نمونهبرداری شده 149 راس بود که به تفکیک هر استان عبارت بودند از: گلستان 46 رأس (87/30 درصد)، خوزستان 45 رأس (20/30 درصد)، تهران 37 رأس (83/24 درصد) و آذربایجان غربی 21 رأس (09/14 درصد).
نمونه اخذ شده از هر اسب شامل 5 میلیلیتر خون بود که از ورید وداج در لولههای حاوی فعالکننده انعقاد (شرکت medical FL ساخت کشور ایتالیا) جمع آوری گردید. جداسازی سرم به کمک سانتریفیوژ و با سرعت 3000 دور در دقیقه به مدت 10 دقیقه انجام شد و برای بررسی سرولوژی از کیت الیزای ID vet (ID Screen® Equine Viral Arteritis Indirect) استفاده گردید. این کیت بر اساس الایزای غیرمستقیم طراحی شده است که قادر به ردیابی آنتیبادیهای تولیدشده توسط سیستم ایمنی اسب بر علیه پپتید اختصاصی سطح ویروس تورم سرخرگی اسبان میباشد. مراحل انجام تست الایزا طبق دستورالعمل شرکت سازنده صورت گرفت و میزان جذب نوری کنترلهای مثبت و منفی و نیز نمونههای سرم مورد آزمایش در طول موج 450 نانومتر توسط دستگاه قرائت و ثبت گردید.
طبق دستورالعمل شرکت سازنده کیت، اگر مقدار متوسط جذب نوری در طول موج 450 نانومتر بیشتر از 350/0 و نسبت مقدار متوسط جذب نوری (ODPC) کنترل مثبت بیشتر از 3 باشد نشاندهنده صحت انجام الایزا بود و سپس برای هر نمونه تفسیر نتایج صورت میپذیرد. S/Pنمونهها بر حسب فرمول زیرمحاسبه گردید و بر این اساس نمونههای باS/P کمتر از 50 درصد، از نظــر آلودگی منفی و نمونههای باS/P بین 50 تا60 درصد، مشکوک و نمونه های باS/P مساوی یا بیشتر از 60 درصد، از نظر آلودگی مثبت محسوب گردید.
S/P = OD sample / OD positive control × 100
تجزیه و تحلیل آماری با استفاده از نرم‌افزار SPSS نسخه 19 انجام شد. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها از آزمون مربع کای و آزمون دقیق فیشر استفاده شد. برای یافتن توافق بین دو تست تشخیصی از ضریب توافق کاپا استفاده شد و 05/0 P≤معنیدار در نظر گرفته شد.
نتایج
از مجموع 149 رأس اسب نمونهگیریشده، 11 مورد (4/7 درصد) از نظر حضور آنتیبادی علیه ویروس تورم سرخرگی اسبان مثبت بودند. از 11 نمونه سرم مثبت به ترتیب 5 مورد (1/4 درصد)، 4 مورد (7/26 درصد) و 2 مورد (50 درصد) دارای سابقه یا نشانههای بالینی بیماری تنفسی، سقط جنین و توامان عصبی-تنفسی بودند. هیچ اسبی با سابقه یا نشانههای بالینی بیماری عصبی و یا توامان تنفسی_سقط جنین در موارد سرم مثبت یافت نشد (جدول 1). با استفاده از آزمون مربع کای، اختلاف آماری معنیداری بین موارد سرم مثبت و حضور سابقه یا نشانههای بالینی مشاهده شد (001/0P<).
از 11 نمونه سرم مثبت به ترتیب 1 مورد (7/2 درصد)، 2 مورد (3/4 درصد)، 3 مورد (7/6 درصد) و 5 مورد (8/23 درصد) مربوط به استانهای تهران، گلستان، خوزستان و آذربایجان غربی بودند (جدول 2). با استفاده از آزمون مربع کای، اختلاف آماری معنیداری بین موارد سرم مثبت و استان‌ها وجود داشت (05/0P<).
از نمونههای سرم مثبت، 1 نمونه (9/2 درصد) از اسبهای با سن 5 سال یا کمتر، 9 نمونه (8/8 درصد) از اسبهای 15-6 ساله و 1 نمونه (3/8 درصد) از اسبهای با سن 16 سال یا بیشتر بودند (جدول 3). با استفاده از آزمون مربع کای، اختلاف آماری معنیداری بین موارد سرم مثبت و گروههای سنی مشاهده نشد.
به طور کلی از 149 رأس اسب نمونهبرداریشده، 11 رأس از نژاد هلشتاین، 18 رأس از نژاد KWPN، 34 رأس از نژاد آمیخته، 32 رأس از نژاد ترکمن، 46 رأس از نژاد عرب و 8 رأس از نژاد تروبرد بودند. از11 اسب سرم مثبت، 6 مورد (6/17 درصد) نژاد آمیخته، 3 مورد (5/6 درصد) نژاد عرب، 1 مورد (5/12 درصد) نژاد تروبرد، 1 مورد (1/3 درصد) نژاد ترکمن بودند و هیچ مورد مثبتی در میان اسبان نژاد KWPN و هلشتاین یافت نشد (جدول 4). با استفاده از آزمون مربع کای، اختلاف آماری معنیداری بین موارد سرم مثبت و نژاد مشاهده نشد.
از 11 نمونه سرم مثبت، 8 مورد (8/5 درصد) مربوط به اسبهای ماده و 3 مورد (3/27 درصد) مربوط به اسبهای نر بود (جدول 5). با استفاده از آزمون مربع کای، اختلاف آماری معنیداری بین موارد سرم مثبت و جنس مشاهده نشد.
بحث
تست تجاری الایزا به علت داشتن سرعت، حساسیت (9/98 درصد) و ویژگی (3/98 درصد) مناسب برای تشخیص آلودگی اسبها با ویروس تورم سرخرگی اسبان (با توجه به ابتلای تحتبالینی بسیاری از اسبها) مورد استفاده قرار میگیرد (13). امروزه دقت تستهای تجاری الایزا به قدری افزایش یافته است که میتوان آن‌ها را به جای تست استاندارد خنثیسازی سرم به کار برد (9،13). حساسیت و ویژگی کیتهای تجاری الیزا برای تورم سرخرگی اسبان تا حدی بالا است که از سوی موسسه تحقیقات و توسعه دامپزشکی آمریکا به عنوان تستی مناسب برای جایگزینی آزمون استاندارد طلایی خنثیسازی ویروس توصیه شده است (4،6).
chung و همکاران در سال 2013 حساسیت و ویژگی تست الایزای رقابتی را به ترتیب 5/95 و 8/99 درصد بیان کردهاند (3) ولی این حساسیت مورد پذیرش برخی پژوهشگران واقع نشده است و این تست را هنوز جایگزین مناسبی برای تست خنثی سازی سرم نمیدانند (6). در طی دو تحقیق جداگانه که توسط موسسه تحقیقاتی اسب گلاک انجام پذیرفت، به ترتیب 1235 و 1851 راس اسب با تست الایزا مورد بررسی قرار گرفتند. موارد حساسیت و ویژگی به‌دست آمده در مقایسه با تست استاندارد خنثیسازی ویروس در این دو تحقیق به ترتیب 9/98 و 3/98 درصد و نیز 6/99 و 7/98 درصد اعلام گردید (4). سازمان جهانی بهداشت حیوانات (OIE) در دستنامه سال 2013 میلادی تست الایزا را به عنوان تست پیشنهادی برای بررسیهای سرولوژی جمعیت اسبان معرفی می‌کند.
نمونههای اخذ شده در این مطالعه از اسب‌داری‌های مختلف 4 استان کشور با جمعیت زیاد اسب، تهیه گردید. اسبهای موجود در این اسبداریها به منظور مسابقات پرش و سرعت، تولیدمثل و آموزش سوارکاری نگهداری میشدند. تحقیقات متعددی در مورد بررسی سرولوژی تورم سرخرگی اسبان در مناطق مختلف دنیا صورت گرفته و نتایج متفاوتی بر اساس مناطق مختلف جغرافیایی و روشهای آزمایشگاهی مورد استفاده، بدست آمده است. در همین راستا شواهد سرولوژی، تأثیر حضور ویروس را در کشورهای بریتانیا، اسپانیا، ایتالیا، فرانسه، لهستان، هلند، بلژیک، آلمان، آمریکای شمالی و جنوبی و استرالیا نشان میدهد (5).
بیماری در حال گسترش به کشورهای پاک از نظر این بیماری میباشد. نیوزلند و ژاپن از کشورهایی هستند که هرگز بیماری در آن‌ها گزارش نشده است. حمل و نقل بینالمللی و انتقال اسپرم منجمد سبب انتقال بیماری میگردد. فراوانی دامهای مبتلا در بین جمعیتهای اسب و نیز میزان ابتلا در بین نژادهای مختلف بسیار متفاوت است. تقریباً 2 درصد از اسبان آمریکا سرم مثبت هستند (به کمک تست خنثی سازی سرم با تیتر بالاتر از 1:4). حدود 25 درصد از مراکز پرورش اسب شاغل به امر تولید مثل اسبان دارای حداقل یک رأس اسب سرم مثبت غیر واکسینه هستند. مادیانها و اسبهایی که به طور کلی برای نسلکشی استفاده میشوند با احتمال بیشتری سرم مثبت هستند (5).
Constable و همکاران در سال 2017 فراوانی اسبان سرم مثبت را درآمریکا بدین صورت گزارش نمودند: 24 درصد از اسبان استانداردبرد، 5/4 درصد از اسبان تروبرد، 6/3 درصد از اسبان خونگرم و 6/0 درصد از اسبان کوارتر. تقریباً 19 درصد از اسبان خونگرم وارد شده به کشور آمریکا از نظر آنتیبادی مثبت و بیشتر آن‌ها از کشورهای آلمان و هلند بودند. در حدود 55 درصد از اسبان خونگرم و 93 درصد از اسبهای لیپیزان کشور اتریش و 24 درصد از اسبان ترکیه نیز سرم مثبت بودند. از 8000 نمونه سرمی جمعآوریشده در کشور یونان 3/3 درصد مثبت بودند. بیماری در دو کشور انگلستان و آمریکا به دنبال واردات اسب و اسپرم رخ داده است (5).
Bulut و همکاران در سال 2012 با بررسی سرولوژی روی 208 راس از اسبان مناطق مختلف ترکیه، میزان آلودگی با این ویروس را 4/23 درصد اعلام نمودند (2). Asar و همکاران در سال 2016 با بررسی سرولوژی روی سرم 204 رأس اسب از مناطق مختلف ترکیه، فراوانی سرولوژی را 8/10 درصد ثبت نمودند. در این تحقیق 20 رأس مادیان و 2 رأس نریان سرم مثبت اعلام شدند (1). Marenzoni و همکاران نیز در سال 2013 با بررسی سرولوژی روی 346 راس اسب در کشور ترکیه با کمک روش خنثیسازی سرم، فراوانی سرمی 16 درصد را به ثبت رساندند (10).
Hussein و همکاران در سال 2016 با بررسی سرولوژی 161 راس از اسبان عراق با روش الایزا، فراوانی سرمی 61/1 درصد را اعلام نمودند (6). Talafha و همکاران در سال 2016 با بررسی سرولوژی 254 راس از اسبان اردن با روش الایزا (با کیت مشابه تحقیق حاضر)، فراوانی سرمی این ویروس را 4/2 درصد ثبت کردند (14). Turnball و همکاران در سال 1998 با بررسی سرولوژی روی خون 62 رأس از الاغهای کشور امارات متحده عربی با کمک تست خنثیسازی سرم، رخداد سرمی این بیماری را 51/1 درصد اعلام نمودند (15).
Mirsaeedi Farahani و همکاران در سال 2014 با بررسی سرولوژی با کمک تست الایزای تجاری (مشابه تحقیق حاضر) روی 126 راس اسب، فراوانی آلودگی با ویروس را 76/0 درصد (یک نمونه مثبت) ثبت نمودند و با مقایسه رخداد سرمی این ویروس با سایر مناطق دنیا به این نتیجه رسیدند که احتمالاً آلودگی با این ویروس در ایران بسیار کم باشد (11).
با در نظر گرفتن نتایج تحقیق حاضر مبنی بر میزان آلودگی 4/7 درصد از اسبهای با سابقه یا نشانههای بالینی در چهار استان کشور میتوان به این نتیجه رسید که احتمالاً آلودگی با ویروس تورم سرخرگی اسبان در سایر استانهای کشور نیز وجود داشته باشد و اهمیت این بیماری با توجه به ویژگی تحتبالینی آن و نیز تحقیقات میدانی اندک، در ایران بیشتر از حد انتظار باشد و این احتمال می‌رود تا واردات اسبان آلوده به این ویروس و نیز نقل و انتقال بدون نظارت و کنترل اسبها (با کمک روشهای توصیه‌شده از سوی سازمان جهانی بهداشت حیوانات) در بین مناطق و استانهای مختلف کشور سبب گسترش این ویروس در کشور شده باشد.
بیشترین اسبهای سرم مثبت ثبت شده در بررسی حاضر به ترتیب از استانهای آذربایجان غربی، خوزستان، گلستان و تهران بودند و با استفاده از آزمون مربع کای، اختلاف آماری معنیداری بین موارد سرم مثبت و این استان‌ها مشاهده شد (05/0P<). با توجه به آنکه بین استانهای تهران و آذربایجان‌غربی (02/0P=) و نیز بین استانهای گلستان و آذربایجان غربی (027/0P=) اختلاف آماری معنیداری وجود دارد، شاید داشتن مرز مشترک با کشور ترکیه و عدم نظارت دقیق بر جابهجایی اسبان، توجیهکننده فراوانی بیشتر جمعیت اسب آلوده با ویروس تورم سرخرگی اسبان در استان آذربایجان غربی در مقایسه با سایر استانهای مورد بررسی در این تحقیق باشد.
بیشترین میزان آلودگی در اسبان دارای سابقه یا نشانههای بالینی تنفسی (5 مورد)، سقط جنین (4 مورد) و توأمان تنفسی_عصبی (2 مورد) مشاهده گردید که با استفاده از آزمون مربع کای، اختلاف آماری بسیار معنیداری بین موارد سرم مثبت و اسبان دارای سابقه یا نشانه بالینی مشاهده شد (001/0P<). با توجه به بروز نشانههای بالینی اندک و غالباً تحتبالینی در اسبان مبتلا به ویروس تورم سرخرگی اسبان، بر لزوم نمونهگیری هدفمند بر اساس سابقه و یا نشانههای بالینی تأکید میگردد. از طرف دیگر معنیدار بودن ارتباط بین میزان آلودگی اسبها با ویروس و نشانههای تنفسی، سقط و توامان عصبی-تنفسی (05/0P<)،لزوم توجه بیشتر دامپزشکان به بیماری تورم سرخرگی اسبان هنگام برخورد با نشانههای بالینی مشابه در اسب را گوشزد می‌نماید.
در مطالعه حاضر با استفاده از آزمون مربع کای، اختلاف آماری معنیداری بین موارد مثبت پاسخ الایزا و جنس دامها مشاهده نشد. Constable و همکاران در سال 2017 به فراوانی بیشتر آلودگی با این ویروس در مادیانها در طی بررسیهای سرولوژی اشاره کردهاند (5). نظر به اینکه آلودگی مادیانها از هر دو راه انتقال عمودی و افقی با این ویروس رخ میدهد (2) و از طرف دیگر مادیانها برای شرکت در مسابقات و یا به منظور جفت‌گیری در مراکز تولید مثل اسبان بیشتر جابهجا میشوند، شاید آلودگی بیشتر با این ویروس در مادیانها به این دلایل قابل توجیه باشد.
تابه‌حال هیچ گونه حساسیت نژادی برای ابتلای اسبها به ویروس تورم سرخرگی اسبان گزارش نشده است و ویروس میتواند در تمام نژادهای اسب سبب ایجاد بیماری شود (5،7). در تحقیق حاضر نیز ارتباط آماری معنیداری بین نژاد و آلودگی اسبان با این ویروس ثبت نگردید که البته علت این یافته را در بررسی حاضر میتوان ناشی از پراکندگی ناهمگون تعداد نمونههای اخذ شده از نژادهای مختلف کشور دانست.
اگرچه مطالعه حاضر، آلودگی با ویروس تورم سرخرگی اسبان را در اسبهای دارای سابقه یا نشانه‌ٌهای بالینی مرتبط با این ویروس نشان داده است اما نمیتوان نقش سایر عوامل پاتوژن مانند هرپس ویروسهای تیپ یک و چهار تکسمیان، رینوویروسها و نیز ویروس آنفلوانزای اسبان را به عنوان علل بروز نشانههای بالینی رد کرد (4).
مطالعه حاضر، آلودگی با ویروس تورم سرخرگی اسبان را که یکی از عوامل محتمل برای ایجاد بیماری تنفسی و سقط در تک سمیان میباشد در اسبهای 4 استان کشور با کمک روشی حساس و ویژه تأیید نمود. با توجه به توانایی این ویروس در ایجاد حالت آلودگی دائمی در سیلمیها و متعاقب آن انتشار ویروس در بین حیوانات سالم از طرق انتقال عمودی و افقی، لزوم اجرای برنامههای هماهنگ در سطح کشور برای کنترل و پیشگیری از اشاعه این ویروس، خاطر نشان میگردد.
سپاسگزاری
نویسندگان لازم میدانند تا مراتب قدردانی خود را از زحمات آقای دکتر ایرج اشرافی تمای، آقای دکتر فرهاد موسی‌خانی و آقای مهندس خرمالی به عمل آورند.
تعارض منافع
بین نویسندگان تعارض در منافع گزارش نشده است.
جدول 1. فراوانی آلودگی اسبها با ویروس تورم سرخرگی اسبان بر حسب سابقه یا نشانههای بالینی بیماری.
|
نوع بیماری |
تنفسی |
عصبی |
سقط_تنفسی |
عصبی_تنفسی |
سقط |
|
تعداد اسبهای نمونهگیری شده |
123 |
6 |
1 |
4 |
15 |
|
تعداد و درصد اسبهای آلوده با ویروس تورم سرخرگی اسبان |
5 (1/4 درصد) |
0 (0 درصد) |
0 (0 درصد) |
2 (50 درصد) |
4 (7/26 درصد) |
جدول2. فراوانی آلودگی اسبها با ویروس تورم سرخرگی اسبان بر حسب استانهای مورد مطالعه.
|
استان |
تهران |
گلستان |
خوزستان |
آذربایجان غربی |
|
تعداد اسبهای نمونهگیری شده |
37 |
46 |
45 |
21 |
|
تعداد و درصد اسبهای آلوده با ویروس تورم سرخرگی اسبان |
1 (7/2 درصد) |
2 (3/4 درصد) |
3 (7/6 درصد) |
5 (8/23 درصد) |
جدول 3. فراوانی آلودگی اسبها با ویروس تورم سرخرگی اسبان بر حسب سن در اسبهای مورد مطالعه.
|
سن (سال) |
5 ≥ |
6-15 |
16≤ |
|
تعداد اسبهای نمونه گیری شده |
35 |
102 |
12 |
|
تعداد و درصد اسبهای آلوده با ویروس تورم سرخرگی اسبان |
1 (9/2درصد) |
9 (8/8 درصد) |
1 (3/8 درصد) |
جدول 4. فراوانی آلودگی اسبها با ویروس تورم سرخرگی اسبان بر حسب نژاد در اسبهای مورد مطالعه.
|
نژاد |
آمیخته |
ترکمن |
هلشتاین |
KWPN |
عرب |
تروبرد |
|
تعداد اسبهای نمونهگیری شده |
34 |
32 |
11 |
18 |
46 |
8 |
|
تعداد و درصد اسبهای آلوده با ویروس تورم سرخرگی اسبان |
6 (6/17 درصد) |
1(1/3 درصد) |
0 (0 درصد) |
0 (0 درصد) |
3 (5/6 درصد) |
1 (5/12 درصد) |
جدول 5. فراوانی آلودگی اسبها با ویروس تورم سرخرگی اسبان بر حسب جنس در اسبهای مورد مطالعه.
|
جنس |
سیلمی |
مادیان |
|
تعداد اسبهای نمونه گیری شده |
11 |
138 |
|
تعداد و درصد اسبهای آلوده با ویروس تورم سرخرگی اسبان |
3 (3/27 درصد) |
8 (8/5 درصد) |
', './data/jvr/coversheet/cover_fa.jpg'))