Document Type : Feed Safety
Authors
1 Graduated from the Animal Nutrtion, Faculty of Animal Science and Aquaculture, Sari Agriculture and Natural Resources University (SANRU), Mazandaran, Iran
2 Department of Animal Sciences, Faculty of Animal Science and Aquaculture, Sari Agriculture and Natural Resources University (SANRU), Mazandaran, Iran
3 Rasool Akram Agricultural and Natural Resource Education Center, Institiute of Technical and Vocational HigherEducation, Agriculture Jihad, AREEO, Tehran, Iran
Abstract
Keywords
امروزه تأمین پروتئین با توجه به نیاز آن در بدن گاوهای شیرده پرتولید، به چالشی بزرگ تبدیل شده است. پروتئین گران قیمتترین بخش جیره است و روز به روز بر قیمت منابع پروتئینی افزوده میشود که این افزایش با روند افزایش قیمت شیر همخوانی ندارد. بنابراین یکی از راهکارهای کاهش هزینه خوراک کاهش سهم پروتئین جیره است. امروزه برای دستیابی به مصرف ماده خشک و تولید شیر بیشینه از جیرههای با پروتئین بالا استفاده میشود. از مضرات تغذیه سطوح بالای پروتئین در جیره گاوهای شیرده میتوان به تأثیر منفی آن بر هد‌رروی انرژی برای دفع نیتروژن اضافی، افزایش دفع نیتروژن به محیط و آثار زیست محیطی، کاهش عملکرد تولیدی و تولیدمثلی، افزایش سطح اوره خون و کاهش کیفیت پروتئین شیر، سلامت حیوان، افزایش فشار متابولیک بر دام، افزایش هزینههای خوراک دام اشاره نمود (2). اوره یک منبع نیتروژن غیر پروتئینی(Non Protein Nitrogen) است که اغلب بعنوان جایگزینی با پروتئین خام جیره برای کاهش هزینه تغذیه دام مورد استفاده قرار میگیرد (8). اوره در شکمبه توسط اورهآز به سرعت به آمونیاک تجزیه میشود و در حضور کربوهیدرات‌ها توسط میکروب‌ها برای ساخت پروتئین میکروبی مورد استفاده قرار میگیرد (5). با توجه به سرعت بالای تجزیه اوره در شکمبه، اگر همزمانی بین آزاد شدن آمونیاک و کربوهیدرات قابل دسترس در شکمبه وجود نداشته باشد، تقریباً 40 درصد از نیتروژن تلف میشود. به‌طور کلی، بهرهوری استفاده از نیتروژن جیرهای در گاو تحت شرایط تولید طبیعی7/7 درصد است (32) که برای تولید فرآوردههای پروتئینی نسبتاً ناکارآمد است (4) و بهدلیل استفاده گسترده آن در خوراک‌های نشخوارکنندگان، ممکن است تا حدی مسئول بهرهوری پایین نیتروژن در گاو باشد. بهرهوری کم استفاده از اوره جیرهای بهدلیل هیدرولیز سریع آن به NH3 در شکمبه توسط آنزیمهای میکروبی با نرخی بالاتر از استفاده آن توسط باکتریها است که منجر به تجمع در شکمبه و جذب آمونیاک و پس از آن دفع اوره در ادرار میشود (15).
کنجاله سویا Soybean meal (SBM) بهعنوان یک منبع رایج پروتئین گیاهی استفاده میشود که با افزایش قیمت آن، قیمت تمام شده جیره و هزینه تولید افزایش مییابد. بنابراین، استفاده از اوره بهعنوان یک منبع نیتروژن غیرپروتئینی و جایگزین ارزان در جیرههای نشخوارکنندگان است (36). یک راهکار برای بهبود استفاده از اوره توسط نشخوارکنندگان، همزمانسازی تخمیر منابع انرژی و پروتئین و کنترل غلظت آمونیاک قابل دسترس در شکمبه است (19). برای بهبود استفاده از آمونیاک آزاد شده از اوره، منابع آهسته رهش برای ارتقاء دسترسی مداوم به نیتروژن آمونیاکی دربلند مدت طراحی شده‌اند (31). هنوز تلاش برای رسیدن به انتشار آهسته آمونیاک از اوره و همزمانسازی انتشار آمونیاک با هضم کربوهیدرات‌ها در حال انجام است (28). فرآوردههای اوره با انتشار کنترل شده Controlled release urea (CRU) با اهداف کاهش انتشار نیتروژن آمونیاکی، کاهش خطر ابتلا به مسمومیت، بهبود خوشخوراکی و افزایش بهرهوری استفاده از نیتروژن در گاوهای شیری توسعه یافته‌اند (20). پوشش اوره هزینههای فرآوری را افزایش و سبب کاهش غلظت نیتروژن در مقایسه با اوره میشود (20). تفاوتی در مصرف ماده خشک درپژوهشهای با استفاده از اوره پوشش داده شده و یا منابع اوره کلسیم گزارش نشده است (15). به هر حال، افزایش در ماده خشک مصرفی در تغذیه گاو با علف خشک با کیفیت پایین را زمانی که مکمل آهسته رهش با پلیمرهای پوشیده شده منبع اوره خورانده شد، گزارش شد (29). در مقابل تغذیه اوره آهسته رهش پوششدار شده Slow release urea (SRU) با پلیمر با جیره دارای ذرت سیلویی به گاوهای شیری تأثیر معنیداری بر مصرف ماده خشک یا قابلیت هضم جیره نداشت (11). تغذیه 114 گرم در روز SRU جایگزین SBM در جیرههایی با 50 درصد علوفه در گله‌های تجاری شیری ویسکانسین سبب افزایش تولید شیر شد (18). در حالی که اوره با پوشش پلیمری در جیرههای با 50 درصد علوفه شامل 6/27درصد ذرت سیلویی، 7/15درصد هیلاژ گراسه- لگومینه، و 8/6 درصد یونجه خشک در مقایسه با جیرههای با 18درصد پروتئین خام با اوره منجر به کاهش تولید شیر شد (11). افزودن SRU در سطح 61/0 درصد ماده خشک جیره گاو شیری مصرف خوراک را کاهش، اما تولید شیر را افزایش داد (13)، و منجر به بهبود بازده خوراک شد. اگرچه SRU تولید شیر را افزایش نمیدهد، بلکه منجر به افزایش در درصد پروتئین شیر و کاهش نیتروژن اورهای شیر در مقایسه با اوره میشود (36). از طرفی، غلظت نیتروژن اورهای شیر Milk Urea Nitrogen (MUN) برای نظارت بر متابولیسم پروتئین در گاو شیرده استفاده شده، غلظت اوره خون یک برآورد خوب از وضعیت تغذیه و تولید مثل گاوها است. اساس و مبنای استفاده MUN به عنوان شاخص تغذیه، همبستگی بالایی بین MUN و نیتروژن اوره خون Blood Urea Nitrogen (BUN)، با توجه به انتشار آزاد اوره در بافت‌های آلی است (24). غلظت BUN یک پیش بینی خوبی برای دفع N ادرار در هر روز است (22).
با توجه به تغییرات قیمت SBM در ایران و سوالات متعدد تولیدکنندگان در مورد سطح عملکردی بهینه اقتصادی SBM در جیره، به نظر میرسد بررسی اثر جایگزینی اوره آهسته رهش با SBM بر عملکرد تولید گاو شیری در اوایل دوره شیردهی بتواند در جهت بهبود تصمیمگیری مدیریت تغذیه و اقتصاد تولید (با توجه به هزینههای بالای خوراک) موثر و مفید واقع شود. لذا هدف از پژوهش حاضر بررسی اثر جایگزینی سطوح مختلف SRU به جای SBM در جیره بر عملکرد کمی و کیفی گاوهای شیری هلشتاین و تعیین سطح مناسب آن در اوایل دوره شیردهی بود.
این پژوهش در دانشگاه علمی کاربردی رسول اکرم (ص) دامغان وابسته جهاد کشاورزی به مدت سه ماه از بهمن سال 94 تا فروردین 95 در یک دوره سه ماهه انجام شد. از 12 رأس گاو هلشتاین با نوبت زایش سوم با میانگین تولید شیر بیش از 30 کیلوگرم در روز و روزهای شیردهی3±10 در قالب طرح کاملاً تصادفی با چهار تیمار و سه تکرار در هر تیمار استفاده شد. گاوها با چهار نوع جیره با سطوح متفاوت اوره آهسته‌رهش و در جایگاههای انفرادی در حد اشتها به‌طوری که باقیمانده خوراک به میزان 5 درصد وزنی (براساس as-fed) محدود شده بود، تغذیه شدند. تیمارهای آزمایشی شامل صفر، 23/0، 46/0 و 69/0درصد اوره آهسته رهش جایگزین کنجاله سویا بودند. جیرهها هم پروتئین و با نسبت علوفه به کنسانتره 68/43 به 32/56 و با نرم افزار جیره نویسی CNCPS V5.1 تنطیم شدند و مقدار مواد مغدی به دست آمده بر اساس دادههای نرم افزار جیره نویسی بود (جدول 1). گاوها در جایگاههای انفرادی که به آب و سنگ نمک دسترسی آزاد داشتند در سه وعده در روز در ساعات 7، 13و 19 تغذیه شدند. شیردوشی در دو وعده در ساعات 6 و 18 انجام شد. برای اندازهگیری ماده خشک، نمونهها به مدت 48 ساعت در دمای 55 درجه سانتیگراد در آون قرار گرفتند. خونگیری هر دو هفته یکبار از سیاهرگ دمی در قبل و سه ساعت پس از خوراکدهی با لولههای خلأ حاوی اسید اتیلن اتیل تترا استیک (EDTA) برای جلوگیری از لخته شدن خون جمع آوری شد و سپس لولهها در زمان کمتر از 2 ساعت به آزمایشگاه انتقال داده شدند و با دستگاه سانتریفیوژ (ایران خودساز با دور 3000 دور به مدت 15 دقیقه برای جداسازی پلاسما سانتریفیژ شدند و پلاسمای جدا شده در تیوپ‌های در بسته ریخته شدند تا زمان اندازهگیری متابولیتهای خونی در برودت 20- درجه سانتیگراد نگهداری شدند. غلظت گلوکز، کلسترول، تری‌گلیسرید، لیپوپروتئینهای با چگالی بالا و پایین و بسیار پایین، نیتروژن اورهای خون با کیتهای شرکت پارس آزمون با دستگاه اتوآنالایزر (BT 1500، ساخت ایتالیا) اندازهگیری شدند. نمونه شیر برای تعیین ترکیبات در فواصل 14 روز از روز شروع آزمایش گرفته شد و بلافاصله برای اندازهگیری درصد چربی، پروتئین، لاکتوز و SNF شیر با دستگاه EKOMILK TOTAL (BQC، شرکت کارن اطلس پژوه ساخت بلغارستان) انتقال داده شد.
تجزیه آماری به دست آمده در قالب طرح کاملا تصادفی شامل چهار تیمار(جیره خوراکی) با سه تکرار در هر تیمار(سه راس گاو برای هر جیره خوراکی) با استفاده از نرم افزار آماری (SAS 9.1,) صورت گرفت. برای مقایسه تیمارها از آزمون چند دامنهای دانکن در سطح معنیداری پنج درصد استفاده گردید. مدل آماری این طرح به این ترتیب است:
Yij=μ+Ti+εij
به طوری‌که در این مدل Yij: مشاهده شماره‌ی k، از تکرار j و تیمار i،
µ: میانگین جامعه
Ti: اثر تیمارها
وijε: خطای آزمایشی است.
مصرف خوراک: اثر افزودن اوره آهسته رهش بر مصرف خوراک، مصرف الیاف نامحلول در شوینده خنثی، پروتئین خام، ماده آلی در جدول 2 آمده است. در این آزمایش تیمار یک بیشترین مصرف خوراک و تیمار چهار کمترین مقدار مصرف خوراک را داشت ولی تفاوت معنیداری در بین تیمارها برای مصرف خوراک مشاهده نشده است. دامهای تغذیه شده در سطح 69/0 درصد مصرف خوراک کمتری نسبت به بقیه تیمارها داشتند.در پژوهش انجام شده توسط Santiagoو همکاران در سال 2015 با جایگزینی اوره آهسته رهش به جای کنجاله سویا و افزودن 9/5 درصد اوره آهسته رهش در تیمار چهار و صفر درصد کنجاله سویا مصرف خوراک در گاوهای دورگ تفاوت معنیداری نداشت (30). Neal و همکاران در سال 2014 با جیرههای شامل اوره آهسته رهش در 49/0 درصد، پروتئین مشتق شده از مخمر در سطح 15/1 درصد و مخلوط اوره آهسته رهش 49/0 درصد و پروتئین مشتق شده از مخمر 15/1 گاوهای شیری را تغذیه کردند و جیره حاوی اوره آهسته رهش تفاوت معنیداری بر مصرف خوراک گاوهای شیری نداشت. Mahr-un-Nisa و همکاران در سال 2008 با جیرههای شامل اوره در سطح 36/0 و با RUP بالا، اوره در سطح 90/0 و با RUP متوسط، و اوره در سطح 52/3 و با RUP کم بوفالوهای نیلی راوی در اوایل شیردهی را تغذیه کردند، تیمار 3 با کمترین سطح مصرف خوراک و تیمار 1 با بیشترین سطح مصرف خوراک، تفاوت معنی داری در مصرف خوراک مشاهده شد. Calomeni و همکاران در سال 2015 با جیرهایی شامل اوره در سطح 99/0 درصد ، اوره آهست رهش محتوای چند نوع ماده معدنی در سطح 99/0 درصد و اوره آهسته رهش به صورت As-fed در سطح 99/0 درصد، گاوهای شیری را تغذیه کردند و تفاوت معنی داری در مصرف خوراک مشاهده نشد. Khan و همکاران در سال 2015 با جیرههایی شامل جیره پایه به همراه 1 درصد اوره و جیره پایه به همراه 1 درصد Optigen را به گوساله بوفالوهای نیلی راوی تغذیه کردند و جیره حاوی 1 درصد اوره با جیرههای شاهد و 1 درصد Optigen تفاوت معنیداری در مصرف خوراک داشت.
اثر معنیداری با افزودن اوره آهسته رهش بر ضریب تبدیل خوراک مشاهده نشد. Santiago وهمکاران در سال 2015 با افزودن اوره آهسته رهش در سطوح مختلف 2، 9/3، 9/5 درصد هیچ تفاوت معنیداری بر ضریب تبدیل گاوهای شیری دورگ مشاهده نکردند. همچنین در سطح 69/0 درصد بازده خوراک معنیدار نبود که مخالف با نتایج Golombeski و همکاران در سال 2006، Khan و همکاران در سال 2015 از لحاظ معنی داری بود. این بهبود به دلیل کاهش مصرف ماده خشک گاوها بود و هیچ افت تولیدی برای گاوهای تغذیه شده با اوره وجود نداشت (13). جایگزینی اوره آهسته رهش با 70 درصد از پروتئین فرعی سویا در بازدهی گاوهای شیری، تفاوتی مشاهده نشد (12). Neal و همکاران در سال 2014 گزارش کردند هنگامی که اوره آهسته رهش در جیره جایگزین شده بود در مقایسه با جیره کنترل سویا و کانولا بازدهی گاوهای شیری بیشتر شد. در مطالعه Neal و همکاران در سال 2014، مصرف ماده خشک کاهش یافت اما با افزایش در تولید شیر به دلیل مصرف مکمل اوره آهسته رهش منجر به بهبود بازدهی گاوهای شیری شد (26).
فراسنجههای خونی: اثر افزودن اوره آهسته رهش بر فراسنجههای خونی در جدول 3 آورده شده است. اثر معنیداری با افزودن اوره آهسته رهش بر مقدار گلوکز خون مشاهده نشد. در پژوهش انجام شده توسط Khan و همکاران در سال 2015 اثر معنیداری با افزودن اوره آهسته رهش بر مقدار اوره خون مشاهده نشد (21). در مطالعه Khan و همکاران در سال 2015 با افزودن 1 درصد اوره و 1 درصد Optigen به تیمارهای آزمایشی تفاوت معنیداری بر مقدار اوره خون گوساله بوفالوهای نیلی راوی مشاهده نشد. Mahr-un-Nisaو همکاران در سال 2008 با افزودن اوره در سطوح مختلف RUP مقدار اوره خون بوفالوهای نیلی راوی شیرده در اوایل شیردهی تفاوت معنیداری مشاهده شد و تیمار 1 با کمترین درصد اوره و بیشترین مقدار RUP ،کمترین اوره خون و تیمار سه با بیشترین درصد اوره و کمترین مقدار RUP بیشترین مقدار اوره خون را داشت و Dhali و همکاران در سال 2005 با تیمارهای آزمایشی اوره و کاه غنی سازی شده با 4 درصد اوره تفاوت معنی داری تیمار اوره و دو تیمار دیگر مشاهده شد و تیمار 1 درصد اوره بیشترین مقدار اوره خون را داشت. در پژوهش دیگر که جیرهها شامل اوره دانهای، اوره پوشش داده شده با پلیاورتان و کنجاله سویا بودند، تیمار حاوی اوره دانهای، دارای بیشترین اوره خون بود و تفاوت معنیداری با دو تیمار دیگر داشت (36).
با افزودن اوره آهسته رهش تفاوت معنیداری بر مقدار کلسترول خون مشاهده نشد. تفاوت معنیداری بر مقدار تریگلیسیرید خون با افزودن اوره آهسته رهش مشاهده شد. بین تیمار 1 و 2 تفاوت معنیداری مشاهده نشد ولی بین بقیه تیمارها تفاوت معنیدار بود.
با افزودن اوره آهسته رهش تفاوت معنیداری بر مقدار لیپوپروتئین با چگالی بالا مشاهده نشد. همچنین با افزودن اوره آهسته رهش تفاوت معنیداری بر مقدار لیپوپروتئین با چگالی پایین مشاهده نشد. با افزودن اوره آهسته رهش تفاوت معنیداری بر مقدار لیپوپروتئین با چگالی بسیار پایین مشاهده شد.
تولید و ترکیبات شیر: بین تیمارها تفاوت معنیداری از لحاظ تولید شیر و ترکیبات آن وجود نداشت. تیمار یک کمترین و تیمار 4 بیشترین مقدار تولید شیر را داشتند (جدول 5). موافق با نتایج Neal و همکاران در سال 2014، Cherdthong و همکاران در سال 2011، Xin و همکاران در سال 2010 و Golombeski و همکاران در سال 2006 با افزایش اوره آهسته رهش تولید شیر افزایش یافت ولی معنیدار نبود. این نتایج با یافتههای Calomeni و همکاران در سال 2015، Inostroza و همکاران در سال 2010، Mahr-un-Nisa و همکاران در سال 2008 و Dhali و همکاران در سال 2005 که تفاوت معنیداری بین تیمارهای آزمایشی هنگام استفاده از اوره آهسته‌رهش گزارش شد، همخوانی نداشت. Nadeem و همکاران در سال 2014 گزارش کردند با افزودن یک درصد Optigen به جیره بوفالو در هشت هفته اول شیردهی تولید شیر به طور معنی دار افزایش یافت (25).
تفاوت معنیداری در درصد لاکتوز شیر در بین تیمارها مشاهده نشد. نتایج Neal و همکاران در سال 2014 نشان داد با افزودن اوره آهسته رهش به جیره گاوهای شیری درصد لاکتوز شیر تفاوت معنیداری نداشت. هنگام استفاده از اوره با سطوح مختلف RUP در بوفالوهای نیلی راوی در اوایل شیردهی تیمار سه با بالاترین درصد اوره و پایینترین درصد RUP کمترین درصد لاکتوز شیر را نشان داد (23). درصد چربی در بین تیمارها تفاوت معنیداری نداشتند. Neal و همکاران در سال 2014 با افزودن 49/0 به جیره گاوهای شیری تفاوت معنیداری در درصد چربی شیر مشاهده نکردند. Cherdthong و همکاران در سال 2011 با افزودن 7/6 درصد مخلوط اوره کلسیم کلرید به تیمار دو و 7/6 درصد مخلوط اوره کلسیم سولفات به تیمار سه در جیره گاوهای شیری با تیمار شاهد که 4 درصد اوره افزودند تفاوت معنیداری نداشتند. Xin و همکاران در سال 2010 با افزودن 7/1 درصد اوره پوشش داده شده با پلیاورتان در مقابل تیمارهای دیگر که شامل 6/1 درصد اوره و 5/4 درصد پروتئین سویا ایزوله شده، بود تفاوت معنیداری نداشتند. Nadeem و همکاران در سال 2014 با افزودن 1 درصد Optigen به جیره بوفالوهای شیری نیلی راوی تفاوت معنیداری در درصد چربی شیر مشاهده نکردند. Inostroza و همکاران در سال 2010 با مصرف 114 گرم Optigen در روز برای هر رأس گاو شیرده تفاوت معنیداری در درصد چربی شیر مشاهده نکردند. Mahr-un-Nisa و همکاران در سال 2008 با افزودن اوره در سطوح مختلف RUP تفاوت معنیداری در درصد چربی شیری بوفالوهای نیلی راوی مشاهده نکردند. در مطالعه انجام شده توسط Golombeskiو همکاران در سال 2006 افزودن اوره آهسته رهش به جیره حاوی قند قابل تخمیر درصد چربی شیر نسبت به جیرهای که قند غیرقابل تخمیر داشت بیشتر شد ولی معنیدار نبود که مطابق با نتایج ما است.
درصد پروتئین شیر در بین تیمارها تفاوت معنیداری نداشت. Neal و همکاران در سال 2014 با افزودن 49/0 درصد Optigen به جیره گاوهای شیری تفاوت معنیداری در درصد پروتئین شیر مشاهده نکردند. Dhali و همکاران در سال 2005 با تیمارهای شاهد، 1 درصد اوره و کاه تیمار شده با اوره به جیره گاوهای شیری دورگ Karan-Friesدرصد پروتئین شیر تفاوت معنیداری نداشت. Nadim و همکاران در سال 2014 با افزودن 1 درصد اوره به تیمار 2 و افزودن 1 درصد Optigen به تیمار 3 جیره بوفالوهای شیری نیلی راوی درصد پروتئین شیر تفاوت معنیداری نداشت. Mahr-un-Nisa وهمکاران در سال 2008 با افزودن 36/0 درصد اوره با RUP بالا به تیمار 1، تیمار 2 با اوره 9/0 درصد و RUP متوسط، تیمار 3 با 52/3 درصد اوره وRUP کم ،درصد پروتئین شیر در تیمار 3 کمتر از بقیه تیمارها بود و اختلاف معنی داری با تیمار 1 با بیشترین درصد پروتئین داشت. مقدار پروتئین شیر در سطح 69/0 بیشترین مقدار را داشت که موافق با نتایج Inostroza و همکاران در سال 2010 و مخالف با نتایجCalomeni و همکاران در سال 2015 بود. با افزودن اوره آهسته رهش به جیرههای حاوی ذرت پولکی شده با بخار و ذرت با رطوبت بالا بازده خوراک نسبت به تیمارهایی بدون اوره آهسته رهش بهبود نیافت.
جدول1. اقلام خوراکی و ترکیبات شیمیایی جیره های آزمایشی با سطوح مختلف جایگزینی اوره آهسته رهش با کنجاله سویا در تغذیه گاوهای شیرده در اوایل شیردهی بر اساس دادههای نرم افزار جیره نویسی.
|
موارد |
1 |
2 |
3 |
4 |
|
ماده خوراکی(درصد از مادهی خشک) |
|
|
|
|
|
سیلاژ ذرت |
52/25 |
52/25 |
52/25 |
52/25 |
|
یونجه متوسط |
16/18 |
16/18 |
16/18 |
16/18 |
|
جو آسیاب شده |
38/15 |
19/16 |
99/16 |
80/17 |
|
ذرت آسیاب شده |
38/15 |
19/16 |
19/16 |
8/17 |
|
تفاله چغندر قند |
84/1 |
84/1 |
84/1 |
84/1 |
|
سبوس گندم |
52/5 |
52/5 |
52/5 |
52/5 |
|
کنجاله سویا |
41/12 |
57/10 |
74/8 |
90/6 |
|
کنجاله تخم پنبه |
60/4 |
60/4 |
60/4 |
60/4 |
|
اوره آهسته رهش1 |
00/0 |
23/0 |
46/0 |
69/0 |
|
نمک |
21/0 |
21/0 |
21/0 |
21/0 |
|
سنگ آهک |
48/0 |
48/0 |
48/0 |
48/0 |
|
مکمل معدنی و ویتامینه2 |
50/0 |
50/0 |
50/0 |
50/0 |
|
ترکیبات شیمیایی |
|
|
|
|
|
ماده خشک (درصد) |
60 |
60 |
60 |
60 |
|
پروتئین خام(درصد) |
8/15 |
8/15 |
8/15 |
8/15 |
|
ماده آلی(درصد) |
92/96 |
99/96 |
03/97 |
10/97 |
|
الیاف نامحلول در شوینده خنثی (درصد) |
30/34 |
30/34 |
30/34 |
30/34 |
|
الیاف نامحلول در شوینده اسیدی (درصد) |
21/18 |
11/18 |
01/18 |
91/17 |
|
کربوهیدرات غیر الیافی (درصد) |
50/41 |
00/42 |
50/42 |
90/42 |
|
خاکستر خام (درصد) |
08/3 |
01/3 |
97/2 |
90/2 |
|
چربی خام (درصد) |
10/3 |
10/3 |
10/3 |
10/3 |
|
انرژی خالص شیردهی (kcal/kg) |
61/1 |
60/1 |
60/1 |
59/1 |
1-شرکت دانش بهاور شایا 2-هر کیلوگرم از مکمل معدنی و ویتامینه حاوی 400000 هزار واحد بینالمللی ویتامین آ، 100000 واحد بینالمللی ویتامین دی، 1800 واحد بینالمللی ویتامین ای،180 گرم کلسیم،90 گرم فسفر، 30 گرم منیزیم، 100 میلی‌گرم کبالت، 300 میلی‌گرم مس،100 میلی‌گرم ید، 5000 میلی‌گرم منگنز، 20 میلی‌گرم سلنیم، 4000 میلی‌گرم آهن، 3000 میلی‌گرم روی بود.
جدول 2. وزن بدن، مصرف ماده خشک و مواد مغذی در گاوهای شیرده در اوایل شیردهی تغذیه شده با جیره های آزمایشی با سطوح مختلف جایگزینی اوره آهسته رهش با کنجاله سویا.
|
|
1 |
2 |
3 |
4 |
سطح احتمال معنیداری |
SEM |
|
وزن بدن |
00/533 |
00/510 |
00/533 |
00/517 |
|
|
|
مصرف ماده خشک |
21/24 |
54/22 |
95/22 |
29/22 |
8657/0 |
867/0 |
|
مصرف ماده آلی |
46/23 |
86/21 |
24/22 |
61/21 |
8657/0 |
840/0 |
|
مصرف الیاف نامحلول در شوینده خنثی |
30/8 |
73/7 |
82/7 |
64/7 |
8657/0 |
297/0 |
|
کربوهیدرات غیر الیافی |
79/9 |
48/9 |
55/10 |
79/9 |
7770/0 |
373/0 |
|
مصرف پروتئین خام |
82/3 |
56/3 |
62/3 |
28/3 |
8093/0 |
140/0 |
|
ضریب تبدیل خوراک1 |
72/0 |
69/0 |
70/0 |
63/0 |
5100/0 |
020/0 |
1-ماده خشک مصرفی برای تولید یک کیلو شیر.
جدول 3. فراسنجه های خونی (میلی‌گرم/دسی لیتر) در قبل و سه ساعت بعد تغذیه در گاوهای شیرده در اوایل شیردهی تغذیه شده با جیره های آزمایشی با سطوح مختلف جایگزینی اوره آهسته رهش با کنجاله سویا.
|
|
1 |
2 |
3 |
4 |
سطح احتمال معنیداری |
SEM |
|
قبل از مصرف خوراک وعده صبح |
|
|
|
|
|
|
|
گلوکز |
22/74 |
75 |
17/75 |
89/70 |
1860/0 |
698/0 |
|
اوره |
11/15 |
71/13 |
97/15 |
30/16 |
3326/0 |
503/0 |
|
کلسترول |
50/151 |
56/156 |
39/196 |
151 |
4262/0 |
709/10 |
|
تریگلیسیرید |
c11/93 |
c67/93 |
a06/101 |
b11/97 |
0007/0 |
439/0 |
|
لیپو پروتئین با چگالی بالا |
57/86 |
98/87 |
47/104 |
14/88 |
3479/0 |
761/3 |
|
لیپو پروتئین با چگالی پایین |
50/64 |
44/71 |
93 |
67/65 |
3653/0 |
011/6 |
|
لیپوپروتئین با چگالی بسیار پایین |
c62/18 |
c73/18 |
a21/20 |
b42/19 |
0007/0 |
088/0 |
|
سه ساعت پس از خوراکدهی |
|
|
|
|
|
|
|
گلوکز |
33/72 |
00/73 |
44/68 |
00/70 |
4641/0 |
018/1 |
|
اوره |
85/14 |
15 |
89/17 |
17/18 |
0791/0 |
495/0 |
|
کلسترول |
11/137 |
11/143 |
00/169 |
78/133 |
2370/0 |
064/6 |
|
تریگلیسیرید |
33/93 |
22/93 |
06/94 |
44/94 |
9869/0 |
396/1 |
|
لیپو پروتئین با چگالی بالا |
67/59 |
78/60 |
83/69 |
56/60 |
4771/0 |
5/2 |
|
لیپو پروتئین با چگالی پایین |
67/57 |
22/62 |
94/77 |
00/58 |
2589/0 |
475/3 |
|
لیپوپروتئین با چگالی بسیار پایین |
67/18 |
64/18 |
81/18 |
89/18 |
9869/0 |
280/0 |
جدول4. تولید شیر و ترکیبات آن در گاوهای شیرده در اوایل شیردهی تغذیه شده با جیره های آزمایشی با سطوح مختلف جایگزینی اوره آهسته رهش با کنجاله سویا.
|
|
1 |
2 |
3 |
4 |
سطح احتمال معنیداری |
SEM |
|
تولید شیر(کیلوگرم/روز) |
46/33 |
37/32 |
29/33 |
14/35 |
8790/0 |
226/1 |
|
تولبدشیر اصلاح شده با چربی4 درصد1(کیلوگرم/روز) |
66/27 |
38/26 |
61/31 |
59/32 |
4982/0 |
6170/1 |
|
بازده خوراک2 |
38/1 |
46/1 |
44/1 |
58/1 |
4457/0 |
041/0 |
|
درصد چربی شیر |
81/2 |
71/2 |
68/3 |
52/3 |
2613/0 |
193/0 |
|
تولید چربی شیر(کیلوگرم/روز) |
95/0 |
90/0 |
22/1 |
24/1 |
3747/0 |
081/0 |
|
درصد پروتئین شیر |
21/3 |
16/3 |
23/3 |
28/3 |
6223/0 |
031/0 |
|
تولید پروتئین شیر(کیلوگرم/روز) |
08/1 |
03/1 |
07/1 |
15/1 |
7125/0 |
038/0 |
|
درصد مواد جامد غیرچربی |
71/8 |
66/8 |
78/8 |
01/9 |
7/0 |
093/0 |
|
مقدار مواد جامد غیرچربی(کیلوگرم/روز) |
91/2 |
81/2 |
91/2 |
16/3 |
6628/0 |
102/0 |
|
چگالی شیر3 |
27/31 |
18/31 |
79/30 |
88/31 |
7253/0 |
337/0 |
|
درصد لاکتوز شیر |
79/4 |
73/4 |
76/4 |
97/4 |
4351/0 |
054/0 |
|
مقدار لاکتوز |
60/1 |
53/1 |
58/1 |
74/1 |
5937/0 |
056/0 |
1-FCM(4%)=0.4 Milk Yeld (kg) + 15 (Fat Yeld (kg) ) 2-مقدار شیر تولیدی به ازای مصرف یک kg خوراک 3- cm3/g
سطوح بالاتر اوره در جیره خوشخوراکی جیره گاوهای شیرده را تحت تأثیر قرار میدهد (10). کاهش مصرف با افزودن اوره در جیره ممکن است به دلیل طعم تلخ آن و یا ساز وکار‌های فیزیولوژیک، از جمله افزایش غلظت آمونیاک در شکمبه و خون باشد (35،14). سطوح اوره بیش از 20 گرم درکیلوگرم ماده خشک درجیره داشتن، ممکن است دلیلی برای کاهش DMI در تیمار اوره باشد (29). هرچند این کاهش مصرف خوراک به خاطر طعم تلخی است که با افزودن اوره ایجاد میشود (17). ساز و کار کاهش مصرف خوراک هنوز به خوبی مشخص نیست. هنگامی که اوره تغذیه میشود، نیتروژن بیشازحد در شکمبه استفاده نشده و دفع میشود. اوره آهسته رهش و سایر ترکیبات مشابه برای رسیدن به نرخ کندتر انتشار نیتروژن در شکمبه و اجازه میدهند تا نیتروژن به صورت کارآمدتر در شکمبه استفاده شود و همچنین از سمیت آمونیاک جلوگیری می‌کنند (13). Kertz در سال در سال 2010 در جیره گاوهای شیری، اوره را بیشتر از یک درصد به جیره افزود بدون این که هیچ اثر منفی روی مصرف خوراک داشته باشد. در این آزمایش مصرف خوراک در سطح 69/0 درصد کاهش یافت که مشابه با گزارش Neal و همکاران در سال در سال 2014 که اوره آهسته رهش را در سطح 49/0 درصد استفاده کردند و مصرف خوراک معنیدار نبود. Allen در سال در سال 2000 گزارش کرد هنگامی که تجزیه شکمبهای نشاسته به عنوان درصدی از ماده خشک افزایش یابد، مصرف ماده خشک گاوهای شیری کاهش مییابد و مکانیسم خاص آن ممکن است شامل اثرات هایپرتونیکی در شکمبه و جذب پروپیونات در کبد باشد که کاهش مصرف خوراک در تیمار چهار میتواند به دلیل افزایش درصد نشاسته و افزایش تجزیهپذیری نشاسته آن باشد. ممکن است تفاوت در زمان جذب متابولیتهای سوختی یا تغییر در تفاوت اسمولالیته شکمبه، در اختیار قرار گرفتن متابولیتهای سوختی در خون، و یا تفاوت در آستانه پاسخ حیوانات و جیره باشد (1).
افزایش نیتروژن اورهای خون به دلیل افزایش سطح RDP در جیرههای حاوی اوره است (23). افزایش نیتروژن اورهای خون با افزایش سطح RDP را،شاید بتوان آن را با افزایش جذب نیتروژن آمونیاکی شکمبه بیان کرد، در نتیجه مقادیر بیشتری از نیتروژن آمونیاکی به شکل نیتروژن اورهای سمزدایی میشود (23). با توجه به گزارشهای Dhali و همکاران در سال 2005 هرچه حیوان اوره بیشتری مصرف کند هم نیتروژن اورهای شیر بیشتر میشود و هم نیتروژن اورهای خون که با نتایج ما همخوانی دارد که مطابق با یافتههای Broderickو همکاران در سال در سال 1993 و Whitaker و همکاران در سال در سال 1995 است (3،34). اگر غلظت نیتروژن آمونیاکی در شکمبه کاهش یابد ،در نتیجه نیتروژن اورهای خون هم کاهش مییابد. غلظت نیتروژن اورهای خون ارتباظ بالایی با غلظت آمونیاک تولید شده در شکمبه دارد (33). علاوه بر این غلظت نیتروزن اورهای خون میتواند اتلاف نیتروژن در نتیجه تخمیر در شکمبه را منعکس کند (36). نیتروژن اورهای خون یا شیر شاخص مناسبی از کیفیت جیره و بهرهوری استفاده از نیتروژن در گاوهای شیری شیرده است. غلظت نیتروژن اورهای شیر ،تعادل بین انرژی و نیتروژن در شکمبه و همچنین متابولیسم در کبد بوسیله اسیدهای آمینه را نشان میدهد (36). بیشتر پروتئین میکروبی و پروتئین قابل تجزیه در شکمبه در روده کوچک به اسیدهای آمینه و پپتیدهای کوچک شکسته میشوند و سپس برای سنتز پروتئین بافت‌ها و شیر مورد استفاده قرار می‌گیرند. اسیدهای آمینهای که میماند برای تولید انرژی و آمونیاک دآمینه میشوند سپس آمونیاک در کبد به اوره تبدیل شده، و منبع BUN و MUN میشود (36). غلظت MUN میتواند منعکس کننده اتلاف تخمیر شکمبهای باشد (16).
افزایش تولید شیر و راندمان تولید شیر میتواند به دلیل افزایش کربوهیدراتهای غیرساختمانی با کاهش سهم پروتئین خام جیره هنگام جایگزینی با اوره یا اوره آهسته رهش و فراهمی آهسته آمونیاک که با افزایش فعالیت میکروبهای شکمبه سبب افزایش راندمان تولید شیر میشود، باشد(36، 7).
این افزایش درصد چربی شیر احتمال میرود نسبت بوتیرات در شکمبه افزایش یافته است. بوتیرات در اپیتلیوم شکمبه به BHBA متابولیزه میشود و متعاقباً به عنوان پیش مادهای برای سنتز اسید چرب در شیر مورد استفاده قرار میگیرد (27).
افزایش پروتئین شیر به دلیل افزایش مصرف RUP که ممکن است اسیدهای آمینه محدود کننده یا کل اسیدهای آمینه را در سلولهای پستانی را تامین کند (23). افزایش در مقدار پروتئین جیره دو جنبه دارد: 1-بخاطر تفاوت در مصرف ماده خشک و 2- ممکن است به خاطر ارتباط با تولید پروتئین میکروبی در شکمبه باشد (36).
نتیجه گیری‌نهایی: در این پژوهش اثر افزودن اوره آهسته رهش بر دوازده رأس گاو شیری اوایل زایش صورت گرفت که نتایج نشان دادند افزودن 69/0 درصد اوره آهسته رهش به جیره دامها هیچ اثر سویی بر تولید شیر، ترکیبات شیر و سلامت دامها نداشت و پیشنهاد میشود سطوح بالاتر را به جیره اضافه کرد تا مورد آزمایش قرار گیرد. همچنین اوره آهسته رهش همانند کنجاله سویا عمل کرد و هزینه جیره بهبود یافت و هزینه متابولیسمی کاهش یافت.
بدین وسیله از دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، شرکت دانش بهاور شایا، دانشگاه علمیکاربردی رسول اکرم (ص) دامغان و تعاونی دامداران دامغان به جهت حمایت های مالی و همچنین از آقای علیرضا اردکانی به خاطر مساعدت در اجرای پژوهش در گاوداری شخصی و نهایتاً از مهندس مهدی مطواعی به خاطر کمک در مراحل اجرایی پژوهش کمال تقدیر و تشکر به عمل می آید.
بین نویسندگان تعارض در منافع گزارش نشده است.
)
