Document Type : Large Animal Health Management
Authors
1 Department of Internal Medicine, Faculty of Veterinary Medicine, University of Tehran, Tehran, Iran
2 Department of Microbiology and Immunology, Faculty of Veterinary Medicine, University of Tehran, Tehran, Iran
Abstract
Keywords
آریتمی در اسبهای مسابقه حین فعالیت و در زمان ریکاوری شایع است. بسیاری از این آریتمیها فاقد ارزش بالینی هستند. آریتمیهای حین ورزش یا بلافاصله پس از ورزش عمدتاً ناشی از بیماریهای قلبی یا سایر شرایط مثل هیپوکسی یا از بین رفتن بالانس الکترولیتی هستند که قلب را متأثر میسازند (13). از آنجایی که آریتمیهای قلبی یکی از عوامل اصلی کاهش کارآیی و مرگ ناگهانی حین ورزش هستند، شناسایی آنها و درجهبندی آنها از لحاظ اهمیت بالینی بسیار مهم است. در گذشته تصور بر این بود که آریتمیهای حین ورزش و بلافاصله پس از ورزش از اهمیت بالینی بالایی برخوردارند و باعث کاهش کارآیی میشوند (18). مطالعات بعدی نشان دادند که آریتمیهای تکی و ایزوله حین ورزش بیاهمیت هستند و تنها رخداد Ventricular premature complexes (VPCs) و Supraventricular premature complexes (SVPCs) حین و بلافاصله پس از ورزش غیر طبیعی باید در نظر گرفته شوند (9،19). با وجود مطالعات چندی که در این زمینه انجام شده است، همچنان بر سر اهمیت بالینی آریتمیهای ورزش بحث وجود دارد.
در انسان و اسبهای ورزشکار نشان داده شده که قلب راست و چپ دچار هایپرتروفی ناشی از ورزش میشوند که این پدیده را "قلب ورزشکار" مینامند (3،6،15). هایپرتروفی ناشی از ورزش مشابه قلب هایپرتنسیو منجر به اختلالات الکتروکاردیوگرافی میشود و با آریتمیهای بطنی و فوقبطنی همراه است؛ بنابراین جهت تفریق انواع آریتمیهای پاتولوژیک و فیزیولوژیک نیاز به مطالعه و فهم بیشتر از الکتروفیزیولوژی قلب است (6).
در انسان نشان داده شده که قلب ورزشکار میتواند همراه با آریتمیهای قلبی و ایسکمی عضلات قلب باشد (14)؛ که متعاقباً خطر مرگ حین ورزش را بالا میبرد (7،26). در حال حاضر مشخص نیست که آیا هایپرتروفی ناشی از ورزش در اسب نیز منجر به افزایش رخداد آریتمیهای بطنی میشود یا خیر.
از طرف دیگر در اثر هایپرتروفی ناشی از ورزش رخداد مرمرهای قلبی در اسبهای ورزشکار بیشتر است (3،27). اینکه آیا این نارساییهای دریچهای حیوان را به آریتمی مستعد میکنند یا خیر دقیقاً شناخته شده نیست ولی آنچه که محتمل است آن است که نارسایی دریچه میترال و تریکوسپید اسب را به آریتمیهای فوقبطنی و فیبریلاسیون دهلیزی مستعدتر میسازد (25).
زمانی که اسبی با علایم کاهش کارآیی ارجاع داده میشود، بیماری قلبی جز تشخیص تفریقیهای اصلی قرار میگیرد. در یک مطالعه روی 348 اسب مسابقه با سابقه کاهش کارآیی؛ 5/9 درصد موارد آریتمی قلبی برجسته و 3/29 درصد مرمر داشتند که به بررسی بیشتر نیاز داشتند (17). در کورس، بیماریهای قلبی به عنوان یکی از عوامل اصلی مرگ ناگهانی شناخته میشود (10). در مطالعهای نشان داده شده که مشکلات قلبی عروقی عامل 9/7 درصد موارد مرگ و میر در سنین میانسالی و پیری اسبان مسابقه است. هدف از این مطالعه ارزیابی علل مرگ و میر در اسبهای مسابقهای بود (20).
سی رأس اسب ورزشی پرشی در این مطالعه مورد ارزیابی قرار گرفتند. همگی این اسبها ورزشی بوده و فعالیت بدنی روزانه داشتند. سن اسبها 13-5 سال بود و شامل 21 رأس مادیان و 9 رأس اخته بودند. همگی اسبها warm blood بودند و شامل 16 رأس Dutch Warm blood (KWPN)، 6 رأس هولشتاین، 2 رأس سلفرانس، 5 رأس هانوفر و 1 رأس تراکنر بود.
همه اسبهای مورد مطالعه کاملاً از نظر بالینی مطالعه شده و دما، ضربان قلب و تنفس سمع میشد. اسبهایی که مرمر زیر درجه 2 داشتند و در سمع آریتمی نداشتند در مطالعه وارد میشدند.
جهت اخذ نوار قلب از دستگاه تلهمتری (KRUTECH Televet) استفاده شد و از اشتقاق قاعدهای رأسی تغییر یافته جهت اخذ ECG استفاده گردید. در این اشتقاق الکترود قرمز (منفی) و سیاه (زمین) روی ناحیه پروگزیمال شانه چپ و الکترود سبز (مثبت) و زرد (مثبت/منفی) در سمت چپ میدلاین قرار میگرفتند، تقریباً 10 سانتیمتر پشت شانه نوارهای چسبی بزرگ روی الکترودها کشیده شده تا امنیت دستگاه را تأمین کند (5). بعد از اتصال دستگاه نوار قلب بر روی لپ تاپ و توسط نرمافزار مخصوص ثبت و ضبط میشد. اسبها جهت اخذ نوار قلب حین ورزش اسبها وارد لنژ برقی میشدند و بعد از ورود به لنژ برقی به مدت 20 دقیقه قدم و یورتمه رفتند که شامل 10 دقیقه قدم و 10 دقیقه یورتمه بود. در طول مدت ECG روی نرمافزار و کارت حافظه ثبت میشد و برای بررسی دقیقتر ذخیره میگشت.
در مطالعه حاضر 30 رأس اسب سالم مورد مطالعه قرار گرفتند که ECG در دو مرحله گرفته شد. ابتدا در مرحله گرمکردن و بعد اوج فعالیت که ضربان قلب حداکثر به 120 عدد رسید. SVPCs در 18 رأس اسب در زمان گرمکردن دیده شد، هیچ موردی از VPCs در زمان گرمکردن دیده نشد. با شروع فعالیت بدنی شدید حداکثر ضربان قلب به 120 ضربه رسید در این مرحله SVPCs در 9 رأس و VPCs در 4 رأس دیده شد. در مرحله گرم کردن در یک رأس بلوک درجه 2 دهلیزی بطنی AVB II دیده شد در حالی که در سایر اسبها این آریتمی دیده نشد و با تشدید فعالیت از بین رفت.
تعداد SVPCs در زمان گرمکردن حداکثر 6 مورد در یک اسب بود که 6 رأس دیگر هم بیش از یک SVPCs نشان دادند و در 2 رأس اسب SVPCs دوتایی دیده شد و در سایرین تکی بود. و در زمان یورتمه حداکثر 4 عدد SVPCs در یک اسب دیده شد 2 اسب دیگر بیش از یک SVPCs نشان دادند و در 1 رأس SVPCs دوتایی دیده شد.
این مطالعه از نظر آنکه شرایط تمام اسبها یکسان بود و همگی در شرایط برنامهریزی شده ابتدا 10 دقیقه قدم و بعد 10 دقیقه یورتمه برده شدند در نوع خود کنترل شدهترین مطالعه محسوب میشود. در مطالعات گذشته شرایط برای همه اسبها یکسان نبود (5،25).
در این مطالعه اکثر موارد SVPCs در زمان گرمکردن ابتدایی حیوان دیده شد که از این نظر نتایج مشابه سایر مطالعات بود (5،25). Buhl و همکاران در سال 2010 مطالعهای بر روی 36 رأس اسب پرشی حین مسابقات پرش و در زمان ریکاوری انجام دادند و گزارش کردند که بیشترین آریتمیها در زمان گرمکردن و ریکاوری دیده شد. همچنین این نتایج در راستای نتایج مطالعات مشابه بود که آنها نیز بیشترین آریتمیها را در ریکاوری دیدند (2،25). شرایط گرمکردن و ریکاوری نسبت به اوج فعالیت بدنی، شرایطی هستند که تون اتونومیک بیشتر بوده و محققان پیش از این هم اشاره کردهاند که در این زمان به دلیل تون بالاتر اتونومیک دیدن، آریتمیها معمولتر است (21،23). اخیراً نشان داده شده که کنترل اعصاب اتونومیک با افزایش شدت ورزش کاهش مییابند (8). در مطالعه حاضر نیز بیشترین آریتمیها در زمان گرمکردن دیده شد. میزان رخداد SVPCs در این مطالعه تقریباً رخدادی برابر با مطالعه Buhl و همکاران در سال 2010 و کمتر از (17،25) بود. در این مطالعه رخداد SVPCs در زمان اوج گرفتن فعالیت بدنی کاهش یافت و VPCs تظاهر یافتند. VPC در نتیجه فعالیت غیر طبیعی الکتریکی با منشأ بطن رخ میدهد که منجر به انقباض زودرس میگردد (2). در گذشته تصور بر این بود که دیدن VPC نشاندهنده شرایط پاتولوژیک در میوکارد است (24). ولی در مطالعات متعدد اخیر (5،25) نشان داده شده که اسبهای سالم با کارآیی بالا هم شیوع بالای VPCs را در زمان فعالیت بدنی نشان میدهند. در مطالعهای مارتین در سال 2000 اعلام کرد که دیدن بیش از دو عدد SVPCs یا یک عدد VPC طی اوج فعالیت بدنی یا بیش از 5 جفت حین ریکاوری باید جدی قلمداد شود (18). اما امروزه این مرز تعریف شده مورد سؤال است زیرا بسیاری از اسبهای سالم و کارآمد در مطالعات مختلف تعدادی بیش از این SVPCs و VPCs را نشان دادند.
از آنجایی که در مرحله گرمکردن تغییرات الکترولیتی و هیپوکسی دیده نمیشود و از طرف دیگر شیوع آریتمیها در این دوره بیشتر از اوج ورزش است به همین دلیل تصور نمیشود که تغییرات الکترولیتی و هیپوکسی نقشی در رخداد VPC و SVPC داشته باشند (25). همچنین به نظر نمیرسد ارتباطی بین بیماریهای تنفسی تحتانی و رخداد آریتمی وجود داشته باشد (25).
با تمام این تفاسیر از آنجا که انقباضهای زودرس مثل SVPCs میتوانند علت اولیه فیبریلاسیون دهلیزی باشند (16) و همچنین VPCs میتوانند آغازگر تاکیکاردی بطنی و فیبریلاسیون بطنی باشند به هر حال باید مورد توجه باشند (12). به همین دلیل هنوز بر سر اهمیت انقباضهای پیشرس که حین ورزش دیده میشوند بحث وجود دارد.
نتایج این مطالعه نیز بیانگر این نکته بود که دیدن SVPCs به تعداد بالا در زمان گرم کردن حیوان میتواند ناشی از تون پایینتر واگ نسبت به اوج فعالیت بدنی باشد و همچنین از آنجا که در این مطالعه نیز رخداد VPCs و SVPCs در اسبهای سالم نشانگر این است که رخداد این دو آریتمی میتواند امری شایع باشد ولی قطعاً به مطالعات بیشتری از نظر تعداد و استفاده از امکانات پیشرفته نیاز هست که مرز طبیعی و غیرطبیعی بودن این دو آریتمی را مشخص نماید.
نویسندگان از تمامی مالکینی که همکاری لازم جهت انجام این مطالعه را انجام دادند؛ صمیمانه تشکر میکنند.
بین نویسندگان تعارض در منافع گزارش نشده است.
References