مطالعه مخاطرات بهداشتی و فساد میکروبی خاویاردان ایران در طول فرآوری،نگهداری و محیط فرآوری آن در حوزه دریای مازندران

نویسندگان

چکیده

خاویاردان ایران و محیط فرآوری آن از نظر 12 آزمایش میکروبی در دو صیدگاه حوزه مازندران مورد بررسی قرار گرفت. کلاً 72 نمونه با دو تکرار از خاویار در سه مرحله : 1)خاویار قبل از عمل آوری،2)خاویار عمل آوری شده و 3) خاویار عمل آوری و نگهداری شده به مدت 6 ماه در سردخانه3- درجه سانتیگراد و 8 نمونه سطوح و وسایل مورد استفاده در فرآوری خاویار(در 14 مورد مختلف) مورد ارزیابی قرار گرفتند. گونه های ماهی خاویاری از نوع فیل ماهی ، اوزون برون و قره برون بودند. کلاً ترکیبی از 1920 آزمایش مختلف میکروبی (3*8*2*12 مورد برای 3 مرحله خاویار) و (14*8*12 مورد برای محیط فرآوری) در این مطالعه انجام گرفت. کشتهای انجام شده همچنین از نظر تعیین فلور غالب میکروبی مورد آزمایش قرار گرفتند. دوازده آزمایش میکروبی در این مطالعه شامل شمارشهای میکروبی (Standard Plate Count) SPC (در 37 و 25 درجه سانتیگراد) ، قارچ،کلیفورم،استافیلوکوک و آنتروکوک همراه با جداسازی باکتریهای سالمونلا،پلزیوموناس،ویبریو،کلستریدیوم بوتولینوم،کلستریدیوم پرفرینجنس و لیستریا بودند. چهارده مورد آزمایش میکروبی محیط شامل دو نمونه آب ، دو نمونه آلودگی انگشت خاویارساز،دو نمونه هوای اطاق همراه با قوطی خاویار،جارو(برس گیاهی مخصوص پاک کردن خاویار از غربال) ،غربال،چاقوی ماهی بری،کف گیر،میز ماهی بری،میز خاویارسازی و کف کرپی صید بودند. تعداد میکروب شمارش شده (در گرم نمونه) برای خاویار خام در آزمایشهای SPC و قارچ بین صفر تا 100 و برای آزمایش کلیفورم منفی بود. در خاویار عمل آوری شده تعداد 2-1 لوگ به تعداد SPC و قارچ اضافه گردید و نتیجه آزمایش کلیفورم باز هم منفی بود. در مرحله نگهداری پس از 6 ماه در سردخانه 3- درجه سانتیگراد حدود 2 لوگ دیگر به تعداد SPC و قارچ اضافه گردید و در ضمن تعداد کلیفورم در این مرحله g/101 * 5/5 بود. در بین 14 مورد آزمایش محیط ، کمترین آلودگی مربوط به نمونه هوا(کمتر از یک میکروب در سانتیمتر مربع در دقیقه ) و بیشترین آلودگی مربوط به سطح کرپی صید (محل تحویل ماهی با تعداد SPC بالای 104 میکروب در هر سانتیمتر مربع از سطح)و جارو(وسیله پاک کردن خاویار غربال با تعداد بالای 104 میکروب در هر میلی لیتر از آب شستشو) بود. میکروبهای غالب فلور نیز در خاویار و محیط فرآوری آن شناسایی گردید. گرچه معیار پذیرش قانونی برای شمارش SPC ،قارچ،کلیفورم و سایر شمارشهای میکروبی در قضاوت روی خاویار و محیط فرآوری اختصاصی آن موجود نیست ونتایج آزمایشهای ما بیانگر وضعیت خوب میکروبی این فرآورده و محیط عمل آوری آن در اغلب موارد بررسی شده می باشد، ولی در بعضی موارد انجام اقدامات بهداشتی فوری برای ارتقای کیفیت میکروبی خاویار و محیط فرآوری آن ضروری است. تأثیر نتایج بدست آمده در این مطالعه در بهبود طراحی سیستم کنترل HACCP و فرمولاسیون جدید خاویار مورد بحث قرار گرفته است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

-

چکیده [English]

Iranian granular Sturgeon caviar and its processing environment were analysed for 12 microbial examinations in 2 Sturgeon fish catching stations of Mazandaran area. Totally 72 samples (in duplicate) of caviar in3 stages including (1) raw ,(2)processed and(3) cold stored caviar for 6 months at -3° C, and 8 samples of processing environment (in 14 items) were analysed. The species of Sturgeon fish were belonged to Beluga, Sevruga and Osetra. Combination of 1920 microbial examinations (3x8x2x12°=576 for caviar and l4xSxl2=l344 for environment) were done for this study. The cultures also were examined for determination of the dominant micro flora. The 12 microbial examinations were including of two SPC (at 37° and 25°C) fungi, coli forms, Staphylococci Enterococci (for microbial count), Salmonella, Plesiomonas, Vibrio, C. botulinum C. perfringens and Listeria (for detection). The 14 items of environmental samples were including of 2 water, 2 personel fingers and 2 air samples with caviar can, herbal brush of caviar screen, caviar screen, fish cutting knife,
caviar- skimmer, fish cutting table, caviar processing table and caught fish bridge. The number of SPC and fungi (per gram) for the raw caviar was 0 to 102 with zero coli forms count. There was 1-2 logs increase in numbers of SPC and fungi in processed caviar and 2 more logs increase in numbers of fungi and SPC with 0 to
5.5x 101 coli forms in cold stored caviar after 6 months of storage at-3°C. Among 14 items of processing environment analysed for microbial examinations, air samples showed the lowest (<1 SPC/cm2/min), and the caught fish bridge (>104 SPC/cm2) with the herbal brush of caviar screen (>104 SPC/ml of rinse test), showed the highest contamination. The dominant microbial flora obtained from caviar and its processing environment also were identified. Although there are no accepted limits for SPC, fungi, coli forms and other microbial counts in caviar and in its environmental samples, our results indicated a good microbial condition in most cases, but in some cases there is an urgent need for more hygienic activities to inprove the microbial quality of caviar and its processing environment. The impact of these findings to improve HACCP plan and formulation of caviar has been discussed.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Fish roe
  • Food and environmental health
  • HACCP
  • Microbial analysis
  • Sturgeon caviar