نوع مقاله : انگل شناسی و بیماری های انگلی
نویسندگان
آزمایشگاه تک یاخته‌شناسی، بخش تحقیق و تشخیص بیماریهای انگلی، موسسه تحقیقات واکسن و سرم‌سازی رازی کرج، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران
چکیده
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
نویسندگان [English]
BACKGROUND: Diagnosis of Cryptosporidium species based on morphological characteristics is very limited and has no taxonomic value alone, and therefore the use of molecular methods removes these limitations to some extent.
OBJECTIVES: The aim of this study was to determine the predominant Cryptosporidium genotypes in calves with diarrhea.
METHODS: Study were conducted in calves aged less than 3 months for a period of 2 years. During the study period, 160 dung samples were collected from neonatal calves and examined first microscopically and then by molecular techniques. Stools were analyzed for the presence of Cryptosporidium oocysts by Sheather's Sugar Flotation Solution followed by Ziel-Neelsen staining method. DNA of parasite was extracted and multiplex nested-PCR protocol basis on the 18srRNA were done to identify three cattle-adapted species (C. andersoni, C. bovis and C. ryanae) plus the zoonotic species C. parvum.
RESULTS: 110 fecal samples were collected from livestock in Alborz province and 50 fecal samples were collected from livestock in Shahroud city. Of the 160 animals examined, 90 were female and 70 were male. In total, out of 160 animals examined, 85 cases (53.12%) had diarrhea, of which 55 cases (34.37%) were positive using Ziel-Neelsen staining. Since all positive cases were related to diarrhea samples and related to calves under one month old, a significant relationship was observed between diarrhea status and the presence of this parasite (p < /em><0.05). In terms of seasonal distribution, no difference was observed in the rate of diarrhea and positive parasitic cases. The presence of 305 bp band in all Ziel-Neelsen positive samples confirmed the presence of C. parvum in all samples.
CONCLUSIONS: Neonatal calves are more likely to be infected with Cryptosporidium parvum, as confirmed by the present study.
کلیدواژه‌ها [English]
کریپتوسپوریدیوم پارووم یک انگل کوکسیدیایی کوچک داخل سلولی متعلق به شاخه اپی‌کمپلکسا با توزیع جهانی و یکی از مهم‌ترین پاتوژن‌های روده‌ای به خصوص در افراد با نقص ایمنی میباشد (3،5). در تحقیقات مختلف نشان داده شده است که چهار گونه اصلی قادر به ایجاد عفونت در گاوها میباشند. اولین گونه کریپتوسپوریدیوم پارووم است که بیشتر از 150 گونه از پستانداران از جمله گاوها به عنوان میزبان برای آن یا کریپتوسپوریدیوم شبه پارووم شناخته شده‌اند (2،16). دومین گونه کریپتوسپوریدیوم اندرسونی است که در شیردان گاو ایجاد عفونت کرده و اوسیستهای آن از نظر مورفولوژی به کریپتوسپوریدیوم موریس شباهت داشته اما اندازه آن کمی بزرگ‌تر است (10). در گذشته انگل‌های کریپتوسپوریدیوم که موجب عفونت در انسانها می‌شده با نام کریپتوسپوریدیوم پارووم ژنوتیپ انسانی، ژنوتیپ 1یا ژنوتیپ H به رسمیت شناخته می‌شد، اما امروزه بر اساس تفاوت‌های زیست‌شناسی و مولکولی به نام کریپتوسپوریدیوم هومینیس توصیف میشود (17). کریپتوسپوریدیوم هومینیس از نظر ریختی مشابه کریپتوسپوریدیم پارووم میباشد و در گاو ایجاد عفونت مینماید (17). از نظر خصوصیات ژنتیکی، به طور قطعی تفاوت آشکاری بین دو گونه کریپتوسپوریدیوم هومینیس و کریپتوسپوریدیوم پارووم در طیف وسیعی از محل‌های ژنی نشان داده شده است (27). گونه چهارم گونه جدید کریپتوسپوریدیوم رایانه است که در گاو توصیف شده است. اوسیست کریپتوسپوریدیوم رایانه که قبلا به عنوان ژنوتیپ شبیه آهوی کریپتوسپوریدیوم شناخته شده بود مشابه کریپتوسپوریدیوم پارووم و کریپتوسپوریدیوم بوویس، اما کوچکتر است. گزارش شده است که این ژنوتیپ در گاو در سراسر جهان شایع است. اوسیستهای مربوط به این گونه کوچک‌ترین اندازه اوسیستهای کریپتوسپوریدیوم که در پستانداران گزارش شده است را دارا میباشد. این انگل که از نظر جغرافیایی بسیار گسترده میباشد، تنها در گاوهای نژاد بوس تاروس یافت شده و به عنوان یک گونه جدید تلقی میشود (11).
برطبق شواهد و آثار منتشر شده عفونت کریپتوسپوریدیوم در ایران شایع بوده و لزوم مطالعه در زمینههای مختلف حضور این انگل وجود دارد. از طرفی انجام یک ارزیابی جامع از خطرات حضور این انگل هنگامی میسر خواهد بود که نمونهها تعیین گونه و ژنوتیپ/ سابتایپ شوند. این یک پیش نیاز برای درک نقش گونههای میزبانهای مختلف و ژنوتیپ/سابتایپهای انگل از نظر انتقال بیماری به انسان و حیوانات محسوب میگردد. در مطالعهای 940 نمونه مدفوع گوسالههای 2 ماهه تا یک ساله شهرستان شهریار به روش ذیل نلسون اصلاح شده رنگآمیزی شدند. سپس جهت مطالعه مولکولی دی ان آ انگل استخراج گردید و قطعه 845 جفت بازی ژن srRNA18 کریپتوسپوریدیوم در نمونههای مثبت با روش Nested PCR تکثیر گردید و محصول توسط دو آنزیم Ssp1 و Vsp1 برش داده شد. طبق نتایج این تحقیق، 23 نمونه (44/2 درصد) در روش رنگآمیزی از نظر آلودگی به انگل کریپتوسپوریدیوم مثبت بودند. تمامی نمونههای مثبت در روش Nested PCR دارای الگوی مشابه با کریپتوسپوریدیوم آندرسونی بودند (9). در تحقیقی دیگر مطالعه انگشت‌نگاری دی ان آ ایزولههای جدا شده از گاوهای آلوده در استان قزوین براساس بررسی توالی به دست آمده از ژن GP60 انجام گردید و مجموعاً 25 ایزوله کریپتوسپوریدیوم پارووم جدا شده از گاوهای آلوده در دامداریهای استان قزوین مورد بررسی قرار گرفت. به منظور بررسی ساب ژنوتایپ، نمونهها با استفاده از پرایمرهای اختصاصی ژن GP60 تکثیر و سپس، توالی آنها تعیین شد. بررسی توالی ژن GP60 در 25 ایزوله کریپتوسپوریدیوم پارووم وجود دو ساب ژنوتیپ اصلی و همچنین وجود سه ساب ژنوتیپ فرعی در این ایزوله‌ها را مشخص نمود (18).
مروری بر مطالعات انجام شده بر روی ژنوتایپینگ کریپتوسپوریدیوم در خلال چند سال گذشته نشان دهنده استفاده از ژنSSU rRNA در 100 اثر در بین 116 (86 درصد) آثار منتشر شده بوده است. بویژه روش PCR-RFLP که قطعه تقریباً 830 بیس پیری از ژن را هدف قرار میدهد و از آنزیمهای محدودالاثر VspI و SspI برای ژنوتایپینگ در آن استفاده شده است (27،24). در مطالعه بر روی نحوه انتقال کریپتوسپوریدیوم هومینیس در انسانها و کریپتوسپوریدیوم پارروم در انسانها و نشخوارکنندگان، روشهای سابتایپینگ نیز مورد استفاده قرار گرفته است. یکی از روشهای مورد استفاده در سابتایپینگ گونههای انگل، آنالیز توالی دی ان آ در بخش گلیکوپروتئین 60 کیلو دالتونی میباشد.
واضح است که گونهها/ژنوتیپهای که تاکنون در ایران جدا شده است نمیتوانند نمایانگر تمامی آنها باشند و بنابراین پایش، بررسی و ژنوتایپینگ در حد گستردهتری نیاز است تا به درک بهتری از راههای انتقال کریپتوسپوریدیوم در ایران دست یابیم. مطالعات صورت گرفته نقش پراهمیت احشام مانند گاو، گوسفند، اسب و شتر را در چرخه عفونت ناشی از کریپتوسپوریدیوم نشان داده است و مشخص شده کریپتوسپوریدیوم پارووم شایعترین گونه در این میزبانها و در انسان میباشد. لازم به ذکر است تعیین ژنوتیپ ایزولههای کریپتوسپوریدیایی، به‌منظور شناسایی دقیق منشاء آلودگی و تبیین روشهای کنترل و پیشگیری مناسب ضروری مینماید (1،7،8،27)، که به همین منظور تحقیق حاضر برای اولین بار در ایران و با استفاده از روش مولتیپلکس نستد پی سی آر بر روی موارد اسهالی حاصل از گوسالههای دامداریهای استان البرز و شهر شاهرود انجام پذیرفت.
جمعآوری نمونههای مورد مطالعه: نمونه‌برداری از اواخر اسفند ماه 1394 شروع و تا مهر ماه 1396 صورت گرفت. کلیه نمونهها از دامداریهای صنعتی و از گاوهای اصلاح نژاد شده استان البرز و شهر کرج و همین‌طور شهر شاهرود تهیه شد. بعد از هماهنگی با مسئولین شبکههای دامپزشکی مربوطه، پس از اخذ رضایت‌نامه آگاهانه از دامدارها و ثبت اطلاعات دموگرافیک و برخی اطلاعات دیگر از جمله سن، جنس و غیره، در ظروف مخصوص از گوسالهها نمونه مدفوع گرفته شد. نمونه‌گیری به روش توشه رکتال انجام گردید. در مواردی که توشه رکتال امکانپذیر نبود از بستر حیوان تازهترین نمونه مدفوع جمعآوری گردید. پس از انتقال دادن نمونهها به آزمایشگاه تکیاخته شناسی بخش تحقیق و تشخیص بیماریهای انگلی موسسه تحقیقات واکسن و سرم سازی رازی کرج، وضعیت فیزیکی و قوام مدفوع را بررسی کرده و آن را در برگه مخصوص ثبت نموده و در دمای 4 درجه سانتیگراد یخچال نگه‌داری شدند.
بررسی میکروسکوپی انگل: در ابتدا جهت جستجوی انگلها تغلیظ نمونهها به روش رسوبی فرمالین اتر انجام پذیرفت. پس از تهیه گستره از رسوب و خشک شدن آن، با متانول فیکس شده، سپس به روش تغییریافته ذیل نلسون رنگآمیزی شدند، به این شکل که رنگ کربول فوشین روی لام‌ها ریخته و بعد از مدت زمان پانزده دقیقه با آب شیر شستشو شده و سپس با استفاده از اسید- الکل 1 درصد (اسید کلریدریک- اتانول، 1 به 99) رنگ‌بری شد تا تقریباً لام از نظر رنگ کربول فوشین بی‌رنگ شود. دوباره لام‌ها با آب شیر شستشو شده و به مدت 30 ثانیه رنگ زمینه‌ای متیلن بلو 4/0 درصد روی آن ریخته و در نهایت پس از شستشوی نهایی لام‌ها با آب شیر و خشک شدن آنها در مجاورت هوا در دمای آزمایشگاه با روغن ایمرسیون و با درشت‌‌نمایی 100 میکروسکوپ نوری زمینه روشن لام‌ها از نظر وجود اوسیستهای کریپتوسپوریدیوم بررسی شدند. در بررسی میکروسکوپی میتوان انگل را به رنگ قرمز و اندازه 4 تا 6 میکرون در زمینه آبی تشخیص داد. پس از تأیید حضور انگل، جهت استخراج دی ان آ و انجام مراحل مولکولی، تغلیظ اوسیستها در نمونههای مثبت با استفاده از شناورسازی با آب و شکر به روش شیتر و مطابق منابع انجام پذیرفت (13). با استفاده از یک پیپت پاستور اوسیستها از سطح محلول شیتر در لوله‌ای جداگانه جمعآوری شده و با سرم فیزیولوژی دو تا سه بار شستشو داده شده و به منظور جداسازی دی ان آ در فریزر 20- درجه سانتیگراد نگه‌داری شدند.
بررسی مولکولی (استخراج دی ان آ با روش فنل- کلروفرم- ایزوآمیل الکل تغییر یافته): جهت استخراج دی ان آ از روش Boom و همکاران در سال 1990 (6) با برخی تغییرات استفاده شد. بدین صورت که250 میکرولیتر از اوسیست تغلیظ شده و شسته شده در سرم فیزیولوژی در یک میکروتیوب 2 میلیلیتری ریخته، سپس با سرعت 4000 دور در دقیقه به مدت 10 دقیقه سانتریفوژ شده و مایع رویی دور ریخته شد. سپس رسوب حاصله 5 مرتبه در نیتروژن مایع منجمد و در بن ماری 60 درجه سانتیگراد و به جهت سست شدن دیواره اوسیستها ذوب گردید. در مرحله بعد 1 میلیلیتر از بافر لیز کننده اضافه و کاملاً با رسوب مخلوط شد. آنگاه محلول SDS در آب در غلظت نهایی 1 درصد و پروتئیناز K در غلظت نهایی 100 میکروگرم/ میلیلیتر به لوله اضافه شده و کاملاً مخلوط و به مدت یک شب (جهت هضم پروتئین‌ها و اتصالات بین سلولی) در دمای 60 درجه سانتیگراد و در بن ماری انکوبه شد. در این مرحله جهت حذف آر ان آ موجود در واکنش، آنزیم ربیونوکلئاز Aدر غلظت نهایی 100 میکروگرم/ میلیلیتر به لوله اضافه و به مدت 1 ساعت در انکوباتور 37 درجه سانتیگراد قرار داده شد. سپس جهت جداسازی ناخالصیها به هر لوله 300 میکرولیتر محلول کلرید سدیم 5 مولار اضافه و ده دقیقه در یخچال 4 درجه سانتیگراد قرار داده شد. پس از آن 1 میلیلیتر از ترکیب فنل (24 حجم)- کلروفرم (24 حجم)- ایزوآمیل الکل (1 حجم) به لوله اضافه و لوله به آرامی در طی 10 دقیقه سر و ته شد. سپس به مدت 10 دقیقه در 14000 دور در دقیقه سانتریفوژ شده، مایع رویی برداشته و به لوله 2 میلیلیتری جدیدی انتقال داده شد. هم حجم فاز شفاف جدا شده کلروفرم اضافه نموده و لوله به آرامی سر و ته شده، سپس در 14000 دور در دقیقه به مدت 10 دقیقه و به جهت حذف مولکول‌های فنل سانتریفوژ گردید. این مرحله شستشو با کلروفرم یک بار دیگر تکرار گردید. مایع رویی به لوله تمیزی انتقال داده و هم حجم آن ایزوپروپانول سرد و یک دهم حجم آن استات سدیم 3 مولار اضافه گردید. لوله حاوی دی ان آ به مدت یک شب در فریزر 20- درجه سانتیگراد قرار داده شد. سپس به مدت 30 دقیقه در 14000 دور در دقیقه سانتریفوژ گردید. محلول رویی دور ریخته، سپس لولهها با اتانول 70 درصد سرد پر شده و به مدت 15 دقیقه در 14000 دور در دقیقه سانتریفوژ گردید. مرحله شستشو یک بار دیگر تکرار شد. اتانول 70 درصد به‌طور کامل خالی شده و درب لوله 15-10 دقیقه باز گذاشته شد تا اتانول تبخیر گردد. سپس رسوب خشک شده در 50 میکرولیتر آب مقطر به خوبی حل گردیده و محلول حاصل تا هنگام استفاده جهت PCR در دمای 20- درجه سانتیگراد ذخیره شد.
استفاده از روش Multiplex Nested PCR جهت تعیین هویت مولکولی انگل: جهت Multiplex Nested PCR کریپتوسپوریدیوم از 6 جفت پرایمر اختصاصی استفاده گردید (22،23). جفت پرایمر اول یک قطعه به طول 1300 بیس پیر از ژن srRNA18 را جدا نمود. پس از انجام مرحله اول PCR تحت شرایط استاندارد، 1 میکرولیتر از محصول PCR اول به‌عنوان الگو در مرحله دوم PCR مورد استفاده قرار گرفت. در این مرحله از جفت پرایمرهای دوم استفاده شد که یک قطعه به طول 241 تا 840 جفت باز (بسته به گونه انگل) را تکثیر نمود. به عبارتی در یک واکنش مولتیپلکس از پرایمرهای اینترنال فوروارد هر چهار گونه (CaF-CrF-CphF-CbF) به علاوه پرایمر اینترنال ریورز در حد جنس (3032AL) استفاده شد تا در یک واکنش مولتیپلکس گونه موجود شناسایی گردد. حجم نهایی 28 میکرولیتری تنظیم و میزان پرایمر 20 پیکومول در نظر گرفته شد. در پی سی آر دوم از برنامه مشابه پی سی آر اول استفاده شد، بجز اینکه دمای اتصال را از 55 به 56 درجه سانتیگراد رسانده شد. پس از هر مرحله PCR، محصول حاصل روی ژل آگارز 5/1درصد همراه با سایبر سیف (اینویتروژن) الکتروفورز شده و با ژل داکیومنت باندهای مربوطه در کنار سایز مارکر مشاهده گردید. در کلیه مراحل از کنترلهای مثبت کریپتوسپوریدیوم و منفی (اواوسیست آیمریا) نیز استفاده گردید.
110 نمونه مدفوع از دامداریهای موجود در استان البرز و 50 نمونه مدفوع نیز از دامداریهای شهر شاهرود جمعآوری گردید. از 160 راس حیوان مورد آزمایش 90 راس ماده و 70 راس نر بودند. به کمک رنگآمیزی ذیل نلسون اصلاح شده در 8 نمونه (16 درصد) از 50 نمونه مدفوع جمعآوری شده از شاهرود تکیاخته جنس کریپتوسپوریدیوم تشخیص داده شد. از 50 نمونه جمعآوری شده در این منطقه 15 نمونه اسهالی بودند که تمام موارد مرتبط با گوسالههای زیر یک ماه بود و لذا ارتباط معنیداری مابین وضعیت اسهال و حضور این انگل مشاهده گردید (05/0P<). از 110 راس دام مورد بررسی در استان البرز، 90 راس آن مربوط به گوسالههای زیر یک ماه بود که 70 مورد از آنها دچار اسهال بودند. کلیه موارد اسهالی مربوط به گوسالههای زیر یک ماه بود. از میان 70 راس دام اسهالی 47 مورد (72/42 درصد) آنها از نظر میکروسکوپی و با استفاده از رنگآمیزی ذیل نلسون اصلاح شده مثبت تشخیص داده شدند. در مجموع در میان 160 راس دام مورد آزمایش 85 مورد (12/53 درصد) مبتلا به اسهال بودند که 55 مورد (37/34 درصد) از این تعداد حیوان تحت آزمایش با استفاده از رنگآمیزی ذیل نلسون اصلاح شده مثبت تشخیص داده شدند. از آنجایی که تمام موارد مثبت مربوط به نمونههای اسهالی و مرتبط با گوسالههای زیر یک ماه بود، ارتباط معنیداری مابین وضعیت اسهال و حضور این انگل مشاهده گردید (05/0P<). از نظر توزیع فصلی تفاوتی در میزان موارد اسهالی و موارد مثبت انگلی مشاهده نشد.
بررسی وضعیت مولکولار اپیدمیولوژی کریپتوسپوریدیوم و تعیین وفور ژنوتیپهای زئونوتیک و آنتروپونوتیک انگل در منطقه می‌تواند اطلاعات مفیدی جهت تصمیم‌گیری و برنامه‌ریزی‌های بهداشتی در خصوص کنترل و پیشگیری بیماری در منطقه فراهم نماید. تاکنون دو گونه از جنس کریپتوسپوریدیوم با نام‌های کریپتوسپوریدیوم پارووم و کریپتوسپوریدیومآندرسونی شایعترین گونههای شناسایی شده در گاوها و گوسالهها بوده‌اند. گونه اول شیوع بیش‌تری داشته و در دام‌های شیرخوار بیشتر با اسهال همراه است، اما کریپتوسپوریدیومآندرسونی در گوسالههای بالغ و جوان شیوع بیش‌تری دارد. گاو معمولاً با گونههای کریپتوسپوریدیومملهآگریدیس، کریپتوسپوریدیوم رایانه، کریپتوسپوریدیوم بوویسو کریپتوسپوریدیوماندرسونیعلاوه بر گونه پارووم نیز مبتلا میشود. مطالعات پیشین در آمریکا از وجود رابطه بین سن و بروز گونههای کریپتوسپوریدیومحکایت میکند (22،26). آﻟﻮدﮔﻲ ﮔﺎوﻫﺎ در ﻛﺸﻮرﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺟﻬﺎن ﻣﺘﻐﻴــﺮ بوده و ماﺑﻴﻦ 5 درصد ﺗــﺎ 41 درصد ﻣــﻲﺑﺎﺷــد و به طور مثال در تحقیقی Huber و همکاران در سال 2007 خصوصیات ژنتیک و فیلوژنتیک جنس کریپتوسپوریدیوم را در تعدادی از حیوانات اهلی در برزیل بررسی کردند. در این مطالعه نمونههای مدفوع از جوجهها، اردکها، خوکچهها، گوسالهها، سگها و گربهها جمعآوری شد و اوسیستهای استخراج شده به روش RFLP و با استفاده از توالی‌های ژن srRNA18 مورد آنالیز قرار گرفتند که در یکی از گوسالهها کریپتوسپوریدیومپارووم شناسایی شد (15). Bajer در سال 2008 ضمن مطالعهای روی عفونت کریپتوسپوریدیوم در انسان، حیوان و محیط زیست در لهستان گزارش کردند گاوها مهم‌ترین مخزن کریپتوسپوریدیوم پارووم هستند (4). البته ﻣﻄﺎﻟﻌــﺎت اﻧﺠــﺎم پذیرفته در ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻣﺨﺘﻠﻒ اﻳﺮان نشان دهنده آن اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻴﺰان آﻟﻮدﮔﻲ ﺑﻪ ﻛﺮﻳﭙﺘﻮﺳﭙﻮرﻳﺪﻳﻮم در ﮔﺎوﻫﺎی اﻳﺮان ﻛﻤﺘﺮ از ﺳﺎﻳﺮ ﻛﺸﻮرﻫﺎ بوده و ماﺑﻴﻦ 61/1 تا 9/14 درصد میباشد (3،21)، به طوری که در تحقیقات گذشته در ایران شیوع بیماری در گاوهای کرمان، بابل، اطراف تهران، اصفهان، سنندج و آمل را به‌ترتیب 9/18، 33/7، 9، 2/66، 1/4 و 92/3 درصد گزارش نمودهاند (20).
در تحقیقات مقدماتی نشان داده شده بود که گوسالههای شیرخوار بیشتر با کریپتوسپوریدیومپارووم و گوسالههای از شیر گرفته شده بیشتر با کریپتوسپوریدیومبوویسو کریپتوسپوریدیومرایانهآلوده میشوند و کریپتوسپوریدیوماندرسونی بیشتر در گوسالههای سندار و بالغ دیده شده است و مطالعات بعدی نیز نشان دهنده این مطلب بودند و بدین ترتیب میتوان نتیجه گرفت که در گوسالههای شیرخوار بیشترین میزان ابتلا با کریپتوسپوریدیومپارووم دیده میشود (12) که تحقیق حاضر نیز موید این مطلب بود. مطﺎﻟﻌﺎت ﺟﺪﻳﺪ ﻣﻮﻟﻜﻮﻟﻲ ﺣﺎﻛﻲ از آن اﺳﺖ ﻛﻪ ﮔﻮﻧﻪﻫﺎی ﻛﺮﻳﭙﺘﻮﺳﭙﻮرﻳﺪﻳﻮم ﻫﻮﻣﻴﻨﻴﺲ و ﻛﺮﻳﭙﺘﻮﺳﭙﻮرﻳﺪﻳﻮم ﭘﺎرووم در اﻳﺠـــﺎد آﻟـــﻮدﮔﻲ اﻧـــﺴﺎن دارای ﻧﻘـــﺶ ﻣـــﻲﺑﺎﺷـــﻨﺪ و ﻛﺮﻳﭙﺘﻮﺳﭙﻮرﻳﺪﻳﻮم ﭘﺎرووم ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ در ﮔﺎو و اﻧﺴﺎن ﺑﻴﻤـﺎری اﻳﺠﺎد ﻛﻨﺪ و ﺑﻪﻋﻨﻮان ﺗﻨﻬـﺎ ﮔﻮﻧـﻪای از ﻛﺮﻳﭙﺘﻮﺳـﭙﻮرﻳﺪﻳﻮم ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ از ﻧﻈﺮ اﻳﺠﺎد ﺑﻴﻤﺎری ﻣﺸﺘﺮک ﺑﺎ ﻣﻨـﺸﺎء داﻣـﻲ ﻣﻄﺮح ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ. اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع اﻫﻤﻴﺖ ﻧﻘـﺶ ﮔـﺎو (ﺑﻪ وﻳﮋه ﮔﻮﺳﺎﻟﻪﻫﺎی ﺷﻴﺮی) را ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳـﻚ ﻣﻨﺒـﻊ ﻣﻬـﻢ آﻟﻮدﮔﻲ ﺑﺮای ﺟﻮاﻣﻊ اﻧﺴﺎﻧﻲ در اﻳﺮان را ﻣﻄﺮح ﻣﻲﻛﻨﺪ (14). ﺗﻤﺎس ﺑﺎ ﮔﻮﺳﺎﻟﻪﻫﺎی آﻟﻮده ﻋﺎﻣﻞ ﺑﺴﻴﺎری از ﻫﻤﻪﮔﻴﺮی‌های ﻛﺮﻳﭙﺘﻮﺳﭙﻮرﻳﺪﻳﺎﻳﻲ در داﻧﺸﺠﻮﻳﺎن داﻣﭙﺰﺷﻜﻲ، ﻛﺎرﺷﻨﺎﺳـﺎن آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎﻫﻲ و ﺗﺤﻘﻴﻘﺎﺗﻲ و ﻛﻮدﻛﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﺎ ﻣﺰارع ﭘﺮورش ﮔﺎو در ارﺗﺒﺎط ﺑﻮدهاﻧﺪ، در نظر گرفته شده اﺳﺖ. آﻟﻮده ﺷﺪن آب و ﻣﻮاد ﻏﺬاﻳﻲ ﻣـﻮرد اﺳـﺘﻔﺎده اﻧـﺴﺎن ﺑـﺎ ﻣـﺪﻓﻮع ﮔـﺎو ﻋﺎﻣـﻞ ﺑﺴﻴﺎری از ﻫﻤﻪﮔﻴﺮی‌های ﻛﺮﻳﭙﺘﻮﺳﭙﻮرﻳﺪﻳﻮزﻳﺲ ﻧﺎﺷـﻲ از آب و ﻏﺬا ﺑﻮده اﺳﺖ (27).
به نظر میرسد که آلودگی به تکیاخته فوق تحت تأثیر عوامل متعددی قرار دارد که در این خصوص میتوان به مدیریت پرورش دام به‌ویژه تراکم، تغذیه بد، شرایط بهداشتی نامناسب و همچنین نوع بستر اشاره نمود. داروهایی مانند پارومومایسین، اسپیرومایسین و نیتازوکسانید نیز جهت کنترل دفع انگل مؤثر بوده و به دامداران منطقه توصیه میگردد با نظر دامپزشک جهت پیشگیری از آلودگی بیشتر گوسالهها از این داروها استفاده نمایند. مدیریت نگه‌داری دام در کاهش آلودگی تأثیر بسزایی دارد. پس تمیز نگه داشتن محل زندگی دام از مدفوع، خشک نگه داشتن محل و ضدعفونی با محلول آمونیوم 5 درصد توصیه میگردد. جلوگیری از تراکم بیش از حد دام در یک مکان بسته و جدا کردن دام‌های بالغ از دام‌های جوان‌تر باعث کاهش انتقال عفونت میگردد، زیرا انتقال آلودگی به دام‌های کم سنتر توسط دام‌های بالغ صورت گرفته و به علت حساس بودن نوزادان شیوع عفونت در آنها بیشتر میباشد. توصیه میگردد نوزادان و دام‌های بالغ که دچار اسهال هستند از سایر دام‌ها جدا شده و نوزادان تازه متولد شده از خوردن آغوز مادر محروم نگردند.
از کلیه همکارانی که تسهیلات لازم برای اجرای این پروژه را فراهم نمودند، کمال تشکر و قدردانی را داریم. کلیه هزینههای این تحقیق در قالب پروژه تحقیقاتی به شماره ثبت 950236-029-18-18-2 تأمین مالی و علاوه بر آن فضا و تجهیزات آزمایشگاهی نیز توسط موسسه تحقیقات واکسن و سرم سازی رازی فراهم گردیده است.
بین نویسندگان تعارض در منافع گزارش نشده است.
تصویر1. الکتروفورز محصول PCRI نمونههای مورد آزمایش با پرایمرهای اختصاصی جنس که نشان دهنده حضور قطعهای در حدود 840 بیس پیر و تأیید کننده جنس کریپتوسپوریدیوم میباشد. ستون سمت راست (1) مارکر 100 بیس پیر؛ ستون سمت چپ (2) نمونه.
تصویر2. الکتروفورز محصول PCRII نمونههای مورد آزمایش با پرایمرهای اختصاصی گونه که نشان دهنده حضور قطعهای در حدود bp305 و تأیید کننده حضور گونه کریپتوسپوریدیوم پارووم میباشد. ستون سمت راست مارکر Kb 1و ستون سمت چپ نمونه با اندازه تقریبی bp 305.
', './data/jvr/coversheet/cover_fa.jpg'))