نوع مقاله : بهداشت و بیماری های دام های کوچک
نویسندگان
1 دانش آموخته دانشکده دامپزشکی دانشگاه آزاد واحد گرمسار، سمنان، ایران
2 دانش آموخته دانشکده دامپزشکی دانشگاه تهران، تهران، ایران
3 گروه بیماری‌های داخلی، دانشکده دامپزشکی دانشگاه تهران، تهران، ایران
چکیده
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
نویسندگان [English]
BACKGROUND: Stenotic nares and malocclusion are common congenital disorders in the brachycephalic breeds of cats which cause respiratory and oral problems in these breeds, respectively.
OBJECTIVES: In this study, the prevalence of two congenital disorders, stenotic nares, and malocclusion, the correlation among them in brachycephalic breeds of cats referred to several private veterinary clinics in Tehran were evaluated.
METHODS: 90 brachycephalic cats were evaluated for stenotic nares, and malocclusion and indices was checked, then determined the prevalence percentage and correlation with the statistical data between stenotic nares and malocclusion in brachycephalic breeds of cats were referred to several private veterinary clinics in Tehran.
RESULTS: Malocclusion was diagnosed in 35 cats (38.9 %), stenotic nares were detected in 31 cats (34.4 %), and two diseases were diagnosed in 17 cats (18.9 %) concurrently in 90 brachycephalic cats. According to a statistical test, the probabilities of identifying the second disease are 2.7 times higher if one of the two disorders is identified.
CONCLUSIONS: The prevalence of stenotic nares and malocclusion in brachycephalic cats is very high and there is a significant correlation between two disorders so clinicians should have great attention in their clinical examination of these two disorders in these breeds.
کلیدواژه‌ها [English]
سندروم براکیوسفال (Brachycephalic Airway Syndrome) درگربه‌های پوزه کوتاه یک عارضه مادرزادی است که شامل مواردی نظیر تنگی سوراخ‌های بینی، بلند بودن کام نرم و نای هایپوپلاستیک می‌شود. همچنین می‌تواند بر روی زبان، چشم‌ها و دندان‌ها نیز تأثیر بگذارد (1،2). نژادهای پوزه کوتاه مانند پرشین و هیمالین از نژادهای مستعد به این عارضه هستند (3،4). تنگی سوراخ‌های بینی یکی از شایع‌ترین اختلالات در سندروم براکیوسفال گربه‌ها می‌باشد. در این اختلال منخرین گربه در زمان بازدم حداقل فضا را برای خروج هوا دارد و در زمان دم منخرین تقریباً بسته می‌شود. بسته به شدت ناهنجاری، علائمی مانند تنفس با دهان باز، ریزش اشک (Epiphora)، عدم تحمل ورزش و سختی در تنفس مشاهده می‌شود (5-2). به عدم همترازی فک‌ها و دندان‌ها مل‌اکلوژن گفته می‌شود که به دو نوع مل‌اکلوژن‌های اسلکتی و دندانی تقسیم می‌شود. مل‌اکلوژن‌های اسکلتی به علت اختلاف طول فک بالا و پایین و مل‌اکلوژن‌های دندانی به علت وضعیت بد قرارگیری دندان‌ها رخ می‌دهد. این اختلال در گربه‌ها می‌تواند سبب تروما، بی‌اشتهایی ناشی از درد و بیماری‌های پریودنتال شود. ژنتیک، تغذیه نادرست، تروما، کاهش رشد استخوان فک به علت عفونت از عوامل اصلی ایجاد مل‌اکلوژن می‌باشند (3،6).
تنگی بینی و مل‌اکلوژن در گربه‌های براکیوسفال از موارد شایع در کلینیکها و بیمارستانهای شهر تهران می‌باشند که مهم‌ترین عامل ایجاد آن علل ژنتیکی می‌باشد (6،7). در ایران علاوه بر مسائل ژنتیکی، به علت پرورش غیر اصولی گربه‌های نژاد خالص این عارضه‌ها بیشتر به چشم می‌خورند. این‌گونه به نظر می‌رسد که این دو عارضه به خصوص در نژادهای براکیوسفال می‌تواند به صورت همزمان مشاهده شود. در مطالعه حاضر میزان شیوع تنگی بینی و مل‌اکلوژن و همبستگی آن‌ها در گربه‌های نژاد خالص براکیوسفال ارزیابی می‌شود تا با توصیه به انجام اصلاحات جراحی در سنین پایین از پیشرفت و رنج کشیدن گربه‌های مبتلا جلوگیری شود.
90 قلاده گربه نژاد خالص براکیوسفال در یک بازه زمانی ۶ ماه مورد مطالعه قرار گرفتند. تمام گربه‌های براکیوسفال ارجایی به کلینیکها و بیمارستانهای خصوصی دامپزشکی شهر تهران مورد معاینه بالینی قرار گرفتند و طبق شاخص‌های مد نظر و پرسشنامه‌ای که از قبل تهیه شده بود، اطلاعات مورد نظر و تاریخچه آن‌ها ثبت شد. نژادهای براکیوسفال اسکاتیش فولد، بریتیش مو بلند، بریتیش مو کوتاه، هیمالین و پرشین که به این دو عارضه مستعد هستند، مد نظر مطالعه حاضر می‌باشند. سپس بر اساس طبقه‌بندی که از مطالعه Schlueterو همکاران در سال 2009 استخراج شده بود نوع درجه براکیوسفالی گربه ارجاعی در پرسشنامه یاداشت شد (2). در ادامه طبق طبقه‌بندی کتاب Bellows در سال 2004 تمام گربه‌ها از نظر اکلوژن معاینه شدند (تصویر 1) (6). سپس منخرین گربه‌ها از نظر تنگ بودن یا نبودن به صورت صفر و یک مورد بررسی قرار گرفتند که این تنگی می‌تواند یک طرفه یا دو طرفه باشد (تصویر 2). ارزیابی تنگی بینی بر طبق اثر بخار تنفسی بر روی لام میکروسکوپی انجام شد همچنین در صورت مثبت بودن تنگی بینی علائم بالینی که می‌تواند در پی تنگی بینی ایجاد شود یاداشت شد. پس از جمع‌آوری اطلاعات و ثبت در فرم پرسشنامه، اطلاعات و داده‌های آماری در نرم افزار اکسل طبقه‌بندی شد و آنالیز داده‌ها با نرم افزار SSPS_Ver24 مورد ارزیابی قرار گرفت و مقادیر کمتر از 05/0 P<معنی‌دار در نظر گرفته شد. برای آنالیز و ارتباط سنجی بین دو صفت در یک جمعیت و به‌دست آوردن بخت تنگی بینی و مل‌اکلوژن از آزمون مربع کای استفاده شد.
از مجموع 90 گربه نژاد خالص براکیوسفال (57 گربه پرشین،20 گربه اسکاتیش فولد،6 گربه هیمالین،4 گربه بریتیش مو بلند و 3 گربه بریتیش مو کوتاه)، 31 گربه (4/34 درصد) مبتلا به تنگی بینی بودند که 11 مورد آن به شکل یک طرفه ارزیابی شدند. همچنین در 35 گربه (9/38 درصد) مل‌اکلوژن تشخیص داده شد که به تفکیک در 15 گربه مل‌اکلوژن کلاس 1، در 4 گربه مل‌اکلوژن کلاس 2 و در 13 گربه مل‌اکلوژن کلاس 3 گزارش شد. در نهایت 17 گربه (9/18 درصد) همزمان به هر دو بیماری تنگی بینی و مل‌اکلوژن مبتلا بودند. بر اساس آنالیزها، میزان بخت به‌دست آمده از آزمون مربع کای دو بیماری 7/2 برابر می‌باشد.
تنگی بینی از علائم شایع سندرم براکیوسفال مجاری هوایی می‌باشد که در سگ‌ها و گربه‌های براکیوسفال بروز می‌کند که گاهی با بیماری مل‌اکلوژن همراه می‌شود. تنگی بینی می‌تواند عوارض تنفسی مانند دیس پنه و تنفس با دهان باز در حیوان ایجاد کند که با انجام اصلاحات جراحی و برداشتن قسمتی از بافت منخرین می‌توان تا حدود زیادی علائم مربوط به آن را کم کرد (5). در سگ‌ها مطالعات زیادی در خصوص سندروم براکیوسفالی انجام شده است (8) همچنین در سطح جهانی از نظر میزان فراوانی تنگی بینی در گربه‌های براکیوسفال طبق مطالعه Henderson و همکاران در سال 2003 از 4 گربه پرشین مورد مطالعه تنها 2 گربه مبتلا به تنگی بینی بودند (5). ولی در داخل ایران اطلاعات دقیقی مبنی بر شیوع میزان تنگی بینی و مل‌اکلوژن در نژادهای براکیوسفال گربه تا این لحظه وجود ندارد. در مطالعه حاضر 31 گربه مبتلا به تنگی بینی بودند که نشان می‌دهد این عارضه در گربه‌های براکیوسفال نسبت به گربه‌های مزوسفال بیشتر می‌باشد. همچنین یک طرفه یا دو طرفه بودن آن در شدت علائم نقش مهمی دارد (4). در مطالعه حاضر، 11 گربه مبتلا به تنگی بینی یک طرفه و 20 گربه مبتلا به تنگی بینی دو طرفه بودند. با توجه به مطالعه حاضر نژاد پرشین با 23 مورد، مستعدترین نژاد مبتلا به تنگی بینی می‌باشد. همچنین این عارضه در ماده‌ها به مقدار کمی بیشتر از نرها دیده شد و در نهایت با افزایش درجه براکیوسفالی احتمال وجود تنگی بینی به مقدار کمی افزایش یافت. مل‌اکلوژن می‌تواند سبب بی‌اشتهایی ناشی درد، تروما در لب و دندان و بیماری‌های پریودنتال شود (9،10). جهت رفع موارد شدید مل‌اکلوژن می‌توان از اقدامات ارتودنسی استفاده نمود. در این روش ابتدا با استفاده از مقید سازی شیمیایی حیوان را بیهوش و سپس به وسیله خمیرهای مخصوص دندانپزشکی از دندان‌ها غالب گیری می‌شود. در نهایت یک مدل از دندان‌ها به‌دست می‌آید که با توجه به مدل و زوایه‌های دندانی، رهیافت مناسب مشخص می‌شود (6). از نظر میزان فراوانی مل‌اکلوژن در سطح جهانی در مطالعه‌ای که Mestrinho و همکاران در سال 2018 انجام دادند، از 50 گربه مورد مطالعه (42 قلاده گربه پرشین و 8 قلاده گربه اگزوتیک)، در 72 درصد از آن‌ها وجود مل‌اکلوژن تأیید شد (۸). در مطالعه حاضر 35 گربه مبتلا به مل‌اکلوژن بودند. در موارد خفیف مل‌اکلوژن، اختلال زیادی در دهان ایجاد نمی‌شود ولی روند ایجاد بیماری‌های پریودنتال را سرعت می‌بخشد که می‌تواند باعث از دست دادن دندان‌ها و مشکلات سیستمیک شود (9). در موارد شدید مل‌اکلوژن بی‌اشتهایی، درد و خونریزی دهان در گربه‌ها دیده می‌شود (10). با توجه به این مطالعه این‌گونه به نظر می‌رسد که نژاد پرشین با 29 مورد، مستعدترین نژاد در ابتلا به مل‌اکلوژن باشد.
تا این لحظه در مطالعات جهانی در زمینه همبستگی عارضه مادرزادی تنگی‌بینی و مل‌اکلوژن مطالعه‌ای انجام نشده است. در مطالعه حاضر 17 گربه (9/18 درصد) به هر دو بیماری تنگی بینی و مل‌اکلوژن مبتلا بودند که نژاد پرشین با 15 مورد، مستعدترین نژاد در تظاهر هر دو بیماری به صورت همزمان بود. بخت به‌دست آمده از آزمون مربع کای این دو بیماری 7/2 برابر محاسبه شد. یعنی احتمال (بخت) وجود مل‌اکلوژن در گربه‌های براکیوسفالی که مبتلا به تنگی بینی هستند 7/2 برابر گربه‌های براکیوسفالی است که به تنگی بینی مبتلا نیستند و برعکس. این نشانه ارتباط معنی‌دار بین این دو عارضه می‌باشد.
نتیجه گیری نهایی: به دامپزشک‌ها توصیه می‌شود در معاینه بالینی این نژادها به این دو بیماری دقت کافی داشته باشند. با انجام اصلاحات جراحی و ارتودنسی در سنین پایین می‌توان کیفیت زندگی گربه مبتلا را بالا برد (9) تا از عواقب احتمالی این دو بیماری در آینده جلوگیری شود. همچنین به پرورش دهندگان گربه توصیه می‌شود گربه‌های مبتلا به درجات شدید این دو بیماری را از چرخه تولید مثلی خود خارج کنند.
با تشکر از حمایت‌های کلینیک دامپزشکی سیاره حیوانات و کلینیک دامپزشکی پناه.
بین نویسندگان تعارض در منافع گزارش نشده است.
', './data/jvr/coversheet/cover_fa.jpg'))