اثرات جایگزینی منبع نیتروژن غیر پروتئینی آهسته رهش با کنجاله سویا بر مصرف خوراک، فراسنجه‌های خونی و عملکرد گاوهای شیرده هلشتاین در اوایل شیردهی

نوع مقاله : بهداشت خوراک دام، طیور و آبزیان

نویسندگان

1 دانش آموخته تغذیه دام، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، مازندران، ایران

2 گروه علوم دامی و شیلات، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، مازندران، ایران

3 مرکز آموزش کشاورزی و منابع طبیعی رسول اکرم (ص) دامغان، موسسه آموزش عالی علمی کاربردی جهاد کشاورزی، سازمان تحقیقات آموزش وترویج کشاورزی، تهران، ایران

چکیده

زمینۀ مطالعه: اوره یک منبع نیتروژن غیرپروتئینی است که اغلب به‌عنوان جایگزینی با پروتئین خام جیره برای کاهش هزینه تغذیه دام مورد استفاده قرار می­گیرد.
هدف: هدف از این پژوهش بررسی اثرات جایگزینی سطوح مختلف اوره آهسته رهش با کنجاله سویا بر مصرف خوراک ، تولید و ترکیب شیر و فراسنجه های خونی گاوهای شیرده در اوایل شیردهی بود.
روش‌کار: دوازده رأس گاو شیرده هلشتاین در نوبت زایش سوم، با تولید شیر بیش از 30 کیلوگرم در روز انتخاب و از 10 تا 100 روز پس از زایش با چهار جیره به‌عنوان تیمارهای آزمایشی شامل صفر، 23/0، 46/0 و 69/0 درصد اوره آهسته رهش جایگزین کنجاله سویا تغذیه شدند. مصرف خوراک به صورت روزانه اندازه­گیری شد. نمونه شیر در روز شروع آزمایش و با فاصله 14 روز اخذ شد. برای سنجش گلوکز، اوره، کلسترول، تری­گلیسرید، لیپوپروتئین با دانسیته بالا و کم خونگیری از روز شروع آزمایش تا پایان آزمایش هر دو هفته یکبار انجام شد.
نتایج: مصرف خوراک، تولید و ترکیب شیر تفاوت معنی­داری بین تیمارهای آزمایشی نداشتند. غلظت گلوکز و فراسنجه­های خونی (کلسترول، لیپوپروتئین با دانسیته بالا و کم) تفاوت معنی­داری بین تیمارهای آزمایشی نداشت ولی تری گلیسرید و لیپوپروتئین با چگالی بسیار کم در زمان صفر معنی­دار بود (05/0>P).
نتیجه‌گیری نهایی: نتایج پژوهش حاضر نشان داد که افزودن اوره آهسته رهش تا سطح 69/0 درصد جیره تأثیر منفی بر مصرف خوراک، تولید و ترکیب شیر و فراسنجه­های خونی نداشته است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Effects of Different Levels of Replacement of Slow-Release Urea with Soybean Meal on Feed Intake, Blood Parameters and Performance of Holstein Lactating Cows in Early Lactation

نویسندگان [English]

  • Seyed Ahmad Mousavi Seyyed Ali Kia 1
  • Asadollah Teimori Yansari 2
  • Essa Dirandeh 2
  • Gholam Hossein Irajian 3
1 Graduated from the Animal Nutrtion, Faculty of Animal Science and Aquaculture, Sari Agriculture and Natural Resources University (SANRU), Mazandaran, Iran
2 Department of Animal Sciences, Faculty of Animal Science and Aquaculture, Sari Agriculture and Natural Resources University (SANRU), Mazandaran, Iran
3 Rasool Akram Agricultural and Natural Resource Education Center, Institiute of Technical and Vocational HigherEducation, Agriculture Jihad, AREEO, Tehran, Iran
چکیده [English]

BACKGROUND: Urea is a non-proteinaceous nitrogen source, often used as a substitute for raw ration protein in order to reduce the feeding cost of livestock.
OBJECTIVES: The purpose of this study was to investigate the effects of substitution of different levels of slow-release urea with soybean  meal on feed intake, milk production and composition, and blood parameters of lactating cows in early lactation.
METHODS: Twelve Holstein cows were selected at the third birthday, milk production of more than 30 kg per day, and from 10 to 100 days after birth, with four diets, the treatments included 0, 23, 0.46 and 0.69  % of slow-release urea was replaced by soybean meal. Feed intake was measured daily. The milk sample was taken on the day of the start of the experiment and was taken at intervals of 14 days. To measure glucose, urea, cholesterol, triglycerides, high density lipoprotein, and low blood levels, were determined  from the start of the test to the end of the test every two weeks.
RESULTS: Consumption of feed, milk production and composition did not differ from experimental treatments. Glucose concentration and blood parameters (cholesterol, high and low density lipoprotein) did not differ between experimental treatments, but triglyceride and lipoprotein showed a very low density at zero (P <0.05).
CONCLUSIONS: The results of this study showed that adding slow-release urea to the level of 0.69% had no negative effect on feed consumption, milk production and composition, and blood parameters.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Dairy cattle
  • Slow release urea
  • Early lactation
  • Feed intake
  • Milk production
  • Blood parameters

مقدمه

 امروزه تأمین پروتئین با توجه به نیاز آن در بدن گاوهای شیرده پرتولید، به چالشی بزرگ تبدیل شده است. پروتئین گران­ قیمت­ترین بخش جیره است و روز به روز بر قیمت منابع پروتئینی افزوده می­شود که این افزایش با روند افزایش قیمت شیر هم‌خوانی ندارد. بنابراین یکی از راهکارهای کاهش هزینه خوراک کاهش سهم پروتئین جیره است. امروزه برای دستیابی به مصرف ماده خشک و تولید شیر بیشینه از جیره‌های با پروتئین بالا استفاده ­می­شود. از مضرات تغذیه سطوح بالای پروتئین در جیره گاوهای شیرده می­توان به تأثیر منفی آن بر هد‌رروی انرژی برای دفع نیتروژن اضافی، افزایش دفع نیتروژن به محیط و آثار زیست محیطی، کاهش عملکرد تولیدی و تولیدمثلی، افزایش سطح اوره خون و کاهش کیفیت پروتئین شیر، سلامت حیوان، افزایش فشار متابولیک بر دام، افزایش هزینه­های خوراک دام اشاره نمود (2). اوره یک منبع نیتروژن غیر پروتئینی(Non Protein Nitrogen) است که اغلب بعنوان جایگزینی با پروتئین خام جیره برای کاهش هزینه تغذیه دام مورد استفاده قرار می­گیرد (8). اوره در شکمبه توسط اوره­آز به سرعت به آمونیاک تجزیه می­شود و در حضور کربوهیدرات‌ها توسط میکروب‌ها برای ساخت پروتئین میکروبی مورد استفاده قرار می­گیرد (5). با توجه به سرعت بالای تجزیه اوره در شکمبه، اگر همزمانی بین آزاد شدن آمونیاک و کربوهیدرات قابل دسترس در شکمبه وجود نداشته باشد، تقریباً 40 درصد از نیتروژن تلف می­شود. به‌طور کلی، بهره­وری استفاده از نیتروژن جیره‌ای در گاو تحت شرایط تولید طبیعی7/7 درصد است (32) که برای تولید فرآورده­های پروتئینی نسبتاً ناکارآمد است (4) و به­دلیل استفاده گسترده آن در خوراک‌های نشخوارکنندگان، ممکن است تا حدی مسئول بهره­وری پایین نیتروژن در گاو باشد. بهره­وری کم استفاده از اوره جیره­ای به‌دلیل هیدرولیز سریع آن به NH3 در شکمبه توسط آنزیم­های میکروبی با نرخی بالاتر از استفاده آن توسط باکتری­ها است که منجر به تجمع در شکمبه و جذب آمونیاک و پس از آن دفع اوره در ادرار می­شود (15).

کنجاله سویا Soybean meal (SBM) به­عنوان یک منبع رایج پروتئین گیاهی استفاده می­شود که با افزایش قیمت آن، قیمت تمام شده جیره و هزینه تولید افزایش می­یابد. بنابراین، استفاده از اوره به­عنوان یک منبع نیتروژن غیرپروتئینی و جایگزین ارزان در جیره‌های نشخوارکنندگان است (36). یک راهکار برای بهبود استفاده از اوره توسط نشخوارکنندگان، همزمان­سازی تخمیر منابع انرژی و پروتئین و کنترل غلظت آمونیاک قابل دسترس در شکمبه است (19). برای بهبود استفاده از آمونیاک آزاد شده از اوره، منابع آهسته رهش برای ارتقاء دسترسی مداوم به نیتروژن آمونیاکی دربلند مدت طراحی شده‌اند (31). هنوز تلاش برای رسیدن به انتشار آهسته آمونیاک از اوره و همزمان­سازی انتشار آمونیاک با هضم کربوهیدرات‌ها در حال انجام است (28). فرآورده­های اوره با انتشار کنترل شده Controlled release urea (CRU) با اهداف کاهش انتشار نیتروژن آمونیاکی، کاهش خطر ابتلا به مسمومیت، بهبود خوشخوراکی و افزایش بهره‌وری استفاده از نیتروژن در گاوهای شیری توسعه یافته‌اند (20). پوشش اوره هزینه‌های فرآوری را افزایش و سبب کاهش غلظت نیتروژن در مقایسه با اوره می‌شود (20). تفاوتی در مصرف ماده خشک درپژوهش­های با استفاده از اوره پوشش داده شده و یا منابع اوره کلسیم گزارش نشده است (15). به هر حال، افزایش در ماده خشک مصرفی در تغذیه گاو با علف خشک با کیفیت پایین را زمانی که مکمل آهسته رهش با پلیمرهای پوشیده شده منبع اوره خورانده شد، گزارش شد (29). در مقابل تغذیه اوره آهسته رهش پوشش­دار شده Slow release urea (SRU) با پلیمر با جیره دارای ذرت سیلویی به گاوهای شیری تأثیر معنی­داری بر مصرف ماده خشک یا قابلیت هضم جیره  نداشت (11). تغذیه 114 گرم در روز SRU جایگزین SBM در جیره‌هایی با 50 درصد علوفه در گله‌های تجاری شیری ویسکانسین سبب افزایش تولید شیر شد (18). در حالی که اوره با پوشش پلیمری در جیره­های با 50 درصد علوفه شامل 6/27درصد ذرت سیلویی، 7/15درصد هیلاژ گراسه- لگومینه، و 8/6 درصد یونجه خشک در مقایسه با جیره‌های با 18درصد پروتئین خام با اوره منجر به کاهش تولید شیر شد (11). افزودن SRU در سطح 61/0 درصد ماده خشک جیره گاو شیری مصرف خوراک را کاهش، اما تولید شیر را افزایش داد (13)، و منجر به بهبود بازده خوراک شد. اگرچه SRU تولید شیر را افزایش نمی­دهد، بلکه منجر به افزایش در درصد پروتئین شیر و کاهش نیتروژن اوره­ای شیر در مقایسه با اوره می­شود (36). از طرفی، غلظت نیتروژن اوره‌ای شیر Milk Urea Nitrogen (MUN) برای نظارت بر متابولیسم پروتئین در گاو شیرده استفاده شده، غلظت اوره خون یک برآورد خوب از وضعیت تغذیه و تولید مثل گاوها است. اساس و مبنای استفاده MUN به عنوان شاخص تغذیه، همبستگی بالایی بین MUN و نیتروژن اوره خون Blood Urea Nitrogen (BUN)، با توجه به انتشار آزاد اوره در بافت‌های آلی است (24). غلظت BUN یک پیش بینی خوبی برای دفع N ادرار در هر روز است (22).

با توجه به تغییرات قیمت SBM در ایران و سوالات متعدد تولیدکنندگان در مورد سطح عملکردی بهینه اقتصادی SBM در جیره، به نظر می­رسد بررسی اثر جایگزینی اوره آهسته رهش با SBM بر عملکرد تولید گاو شیری در اوایل دوره شیردهی بتواند در جهت بهبود تصمیم­گیری مدیریت تغذیه و اقتصاد تولید (با توجه به هزینه‌های بالای خوراک) موثر و مفید واقع شود. لذا هدف از پژوهش حاضر بررسی اثر جایگزینی سطوح مختلف SRU به جای SBM در جیره بر عملکرد کمی و کیفی گاوهای شیری هلشتاین و تعیین سطح مناسب آن در اوایل دوره شیردهی بود.

مواد و روش‌کار

این پژوهش در دانشگاه علمی کاربردی رسول اکرم (ص) دامغان وابسته جهاد کشاورزی به مدت سه ماه از بهمن سال 94 تا فروردین 95 در یک دوره سه ماهه انجام شد. از 12 رأس گاو هلشتاین با نوبت زایش سوم با میانگین تولید شیر بیش از 30 کیلوگرم در روز و روزهای شیردهی3±10 در قالب طرح کاملاً تصادفی با چهار تیمار و سه تکرار در هر تیمار استفاده شد. گاوها با چهار نوع جیره با سطوح متفاوت اوره آهسته‌رهش و در جایگاه­های انفرادی در حد اشتها به‌طوری که باقیمانده خوراک به میزان 5 درصد وزنی (براساس as-fed) محدود شده بود، تغذیه شدند. تیمارهای آزمایشی شامل صفر، 23/0، 46/0 و 69/0درصد اوره آهسته رهش جایگزین کنجاله سویا بودند. جیره­ها هم پروتئین و با نسبت علوفه به کنسانتره 68/43 به 32/56 و با نرم افزار جیره نویسی CNCPS V5.1 تنطیم شدند و مقدار مواد مغدی به دست آمده بر اساس داده­های نرم افزار جیره نویسی بود (جدول 1). گاوها در جایگاه­های انفرادی که به آب و سنگ نمک دسترسی آزاد داشتند در سه وعده در روز در ساعات 7، 13و 19 تغذیه شدند. شیردوشی در دو وعده در ساعات 6 و 18 انجام ­شد. برای اندازه‌گیری ماده خشک، نمونه­ها به مدت 48 ساعت در دمای 55 درجه سانتی­گراد در آون قرار گرفتند. خونگیری هر دو هفته یکبار از سیاهرگ دمی در قبل و سه ساعت پس از خوراک­دهی با لوله­های خلأ حاوی اسید اتیلن اتیل تترا استیک (EDTA) برای جلوگیری از لخته شدن خون جمع آوری شد و سپس لوله­ها در زمان کمتر از 2 ساعت به آزمایشگاه انتقال داده شدند و با دستگاه سانتریفیوژ (ایران خودساز  با دور 3000 دور به مدت 15 دقیقه برای جداسازی پلاسما سانتریفیژ شدند و پلاسمای جدا شده در تیوپ‌های در بسته ریخته شدند تا زمان اندازه­گیری متابولیت­های خونی در برودت 20- درجه سانتی­گراد نگه­داری شدند. غلظت گلوکز، کلسترول، تری‌گلیسرید، لیپوپروتئین­های با چگالی بالا و پایین و بسیار پایین، نیتروژن اوره­ای خون با کیت­های شرکت پارس آزمون با دستگاه اتوآنالایزر (BT 1500، ساخت ایتالیا) اندازه­گیری شدند. نمونه شیر برای تعیین ترکیبات در فواصل 14 روز از روز شروع آزمایش گرفته شد و بلافاصله برای اندازه­گیری درصد چربی، پروتئین، لاکتوز و SNF شیر با دستگاه EKOMILK TOTAL (BQC، شرکت کارن اطلس پژوه ساخت بلغارستان) انتقال داده شد.

تجزیه آماری به دست آمده در قالب طرح کاملا تصادفی شامل چهار تیمار(جیره خوراکی) با سه تکرار در هر تیمار(سه راس گاو برای هر جیره خوراکی) با استفاده از نرم افزار آماری (SAS 9.1,) صورت گرفت. برای مقایسه تیمارها از آزمون چند دامنه­ای دانکن در سطح معنی­داری پنج درصد استفاده گردید. مدل آماری این طرح به این ترتیب است:

Yij=μ+Ti+εij

به ‌طوری‌که در این مدل Yij: مشاهده شماره‌ی k، از تکرار j و تیمار i،

µ: میانگین جامعه

Ti: اثر تیمارها

وijε: خطای آزمایشی است.

نتایج

مصرف خوراک: اثر افزودن اوره آهسته رهش بر مصرف خوراک، مصرف الیاف نامحلول در شوینده خنثی، پروتئین خام، ماده آلی در جدول 2 آمده است. در این آزمایش تیمار یک بیشترین مصرف خوراک و تیمار چهار کمترین مقدار مصرف خوراک را داشت ولی تفاوت معنی­داری در بین تیمارها برای مصرف خوراک مشاهده نشده است. دام­های تغذیه شده در سطح 69/0 درصد مصرف خوراک کمتری نسبت به بقیه تیمارها داشتند.در پژوهش انجام شده توسط  Santiagoو همکاران در سال 2015 با جایگزینی اوره آهسته رهش به جای کنجاله سویا و افزودن 9/5 درصد اوره آهسته رهش در تیمار چهار و صفر درصد کنجاله سویا مصرف خوراک در گاوهای دورگ تفاوت معنی­داری نداشت (30). Neal و همکاران در سال 2014 با جیره­های شامل اوره آهسته رهش در 49/0 درصد، پروتئین مشتق شده از مخمر در سطح 15/1 درصد و مخلوط اوره آهسته رهش 49/0 درصد و پروتئین مشتق شده از مخمر 15/1 گاوهای شیری را تغذیه کردند و جیره حاوی اوره آهسته رهش تفاوت معنی­داری بر مصرف خوراک گاوهای شیری نداشت. Mahr-un-Nisa و همکاران در سال 2008 با جیره­های شامل اوره در سطح 36/0 و با RUP بالا، اوره در سطح 90/0 و با RUP متوسط، و اوره در سطح 52/3 و با RUP کم بوفالوهای نیلی راوی در اوایل شیردهی را تغذیه کردند، تیمار 3 با کمترین سطح مصرف خوراک و تیمار 1 با بیشترین سطح مصرف خوراک، تفاوت معنی داری در مصرف خوراک مشاهده شد. Calomeni و همکاران در سال 2015 با جیرهایی شامل اوره در سطح  99/0 درصد ، اوره آهست رهش محتوای چند نوع ماده معدنی در سطح 99/0 درصد و اوره آهسته رهش به صورت As-fed در سطح 99/0 درصد، گاوهای شیری را تغذیه کردند و تفاوت معنی داری در مصرف خوراک مشاهده نشد. Khan و همکاران در سال 2015 با جیره­هایی شامل جیره پایه به همراه 1 درصد اوره و جیره پایه به همراه 1 درصد Optigen را به گوساله­ بوفالوهای نیلی راوی تغذیه کردند و جیره حاوی 1 درصد اوره با جیره­های شاهد و 1 درصد Optigen تفاوت معنی­داری در مصرف خوراک داشت.

اثر معنی­داری با افزودن اوره آهسته رهش بر ضریب تبدیل خوراک مشاهده نشد. Santiago وهمکاران در سال 2015 با افزودن اوره آهسته رهش در سطوح مختلف 2، 9/3، 9/5 درصد هیچ تفاوت معنی­داری بر ضریب تبدیل گاوهای شیری دورگ مشاهده نکردند. همچنین در سطح 69/0 درصد بازده خوراک معنی‌دار نبود که مخالف با نتایج Golombeski و همکاران در سال 2006، Khan و همکاران در سال 2015 از لحاظ معنی داری بود. این بهبود به دلیل کاهش مصرف ماده خشک گاوها بود و هیچ افت تولیدی برای گاوهای تغذیه شده با اوره وجود نداشت (13). جایگزینی اوره آهسته رهش با 70 درصد از پروتئین فرعی سویا در بازدهی گاوهای شیری، تفاوتی مشاهده نشد (12). Neal و همکاران در سال 2014 گزارش کردند هنگامی که اوره آهسته رهش در جیره جایگزین شده بود در مقایسه با جیره کنترل سویا و کانولا بازدهی گاوهای شیری بیشتر شد. در مطالعه Neal و همکاران در سال 2014، مصرف ماده خشک کاهش یافت اما با افزایش در تولید شیر به دلیل مصرف مکمل اوره آهسته رهش منجر به بهبود بازدهی گاوهای شیری شد (26).

فراسنجه‌های خونی: اثر افزودن اوره آهسته رهش بر فراسنجه­های  خونی در جدول 3 آورده شده است. اثر معنی­داری با افزودن اوره آهسته رهش بر مقدار گلوکز خون مشاهده نشد. در پژوهش انجام شده توسط Khan و همکاران در سال 2015 اثر معنی­داری با افزودن اوره آهسته رهش بر مقدار اوره خون مشاهده نشد (21). در مطالعه Khan و همکاران در سال 2015 با افزودن 1 درصد اوره و 1 درصد Optigen به تیمارهای آزمایشی تفاوت معنی‌داری بر مقدار اوره خون گوساله­ بوفالوهای نیلی راوی مشاهده نشد. Mahr-un-Nisaو همکاران در سال 2008 با افزودن اوره در سطوح مختلف RUP مقدار اوره خون بوفالوهای نیلی راوی شیرده در اوایل شیردهی تفاوت معنی­داری مشاهده شد و تیمار 1 با کمترین درصد اوره و بیشترین مقدار RUP ،کمترین اوره خون و تیمار سه با بیشترین درصد اوره و کمترین مقدار RUP بیشترین مقدار اوره خون را داشت و Dhali و همکاران در سال 2005 با تیمارهای آزمایشی اوره و کاه غنی سازی شده با 4 درصد اوره تفاوت معنی داری تیمار اوره و دو تیمار دیگر مشاهده شد و تیمار 1 درصد اوره بیشترین مقدار اوره خون را داشت. در پژوهش دیگر که جیره­ها شامل اوره دانه­ای، اوره پوشش داده شده با پلی­اورتان و کنجاله سویا بودند، تیمار حاوی اوره دانه­ای، دارای بیشترین اوره خون بود و تفاوت معنی­داری با دو تیمار دیگر داشت (36).

با افزودن اوره آهسته رهش تفاوت معنی­داری بر مقدار کلسترول خون مشاهده نشد. تفاوت معنی­داری بر مقدار تری­گلیسیرید خون با افزودن اوره آهسته رهش مشاهده شد. بین تیمار 1 و 2 تفاوت معنی‌داری مشاهده نشد ولی بین بقیه تیمارها تفاوت معنی­دار بود.

با افزودن اوره آهسته رهش تفاوت معنی­داری بر مقدار لیپوپروتئین با چگالی بالا مشاهده نشد. همچنین با افزودن اوره آهسته رهش تفاوت معنی­داری بر مقدار لیپوپروتئین با چگالی پایین مشاهده نشد. با افزودن اوره آهسته رهش تفاوت معنی­داری بر مقدار لیپوپروتئین با چگالی بسیار پایین مشاهده شد.

تولید و ترکیبات شیر: بین تیمارها تفاوت معنی­داری از لحاظ تولید شیر و ترکیبات آن وجود نداشت. تیمار یک کمترین و تیمار 4 بیشترین مقدار تولید شیر را داشتند (جدول 5). موافق با نتایج Neal و همکاران در سال 2014، Cherdthong و همکاران در سال 2011، Xin و همکاران در سال  2010 و Golombeski و همکاران در سال 2006 با افزایش اوره آهسته رهش تولید شیر افزایش یافت ولی معنی‌دار نبود. این نتایج با یافته‌های Calomeni و همکاران در سال 2015، Inostroza و همکاران در سال 2010، Mahr-un-Nisa و همکاران در سال 2008 و Dhali و همکاران در سال 2005 که تفاوت معنی‌داری بین تیمارهای آزمایشی هنگام استفاده از اوره آهسته‌رهش گزارش شد، همخوانی نداشت. Nadeem و همکاران در سال 2014 گزارش کردند با افزودن یک درصد Optigen به جیره بوفالو در هشت هفته اول شیردهی تولید شیر به طور معنی دار افزایش یافت (25).

تفاوت معنی­داری در درصد لاکتوز شیر در بین تیمارها مشاهده نشد. نتایج Neal و همکاران در سال 2014 نشان داد  با افزودن اوره آهسته رهش به جیره گاوهای شیری درصد لاکتوز شیر تفاوت معنی­داری نداشت. هنگام استفاده از اوره با سطوح مختلف RUP در بوفالوهای نیلی راوی در اوایل شیردهی تیمار سه با بالاترین درصد اوره و پایین­ترین درصد RUP  کمترین درصد لاکتوز شیر را نشان داد (23). درصد چربی در بین تیمارها تفاوت معنی‌داری نداشتند. Neal و همکاران در سال 2014 با افزودن 49/0 به جیره گاوهای شیری تفاوت معنی­داری در درصد چربی شیر مشاهده نکردند. Cherdthong و همکاران در سال 2011 با افزودن 7/6 درصد مخلوط اوره کلسیم کلرید به تیمار دو و 7/6 درصد مخلوط اوره کلسیم سولفات به تیمار سه در جیره گاوهای شیری با تیمار شاهد که 4 درصد اوره افزودند تفاوت معنی­داری نداشتند. Xin و همکاران در سال 2010 با افزودن 7/1 درصد اوره پوشش داده شده با پلی­اورتان در مقابل تیمارهای دیگر که شامل 6/1 درصد اوره و 5/4 درصد پروتئین سویا ایزوله شده، بود تفاوت معنی­داری نداشتند. Nadeem و همکاران در سال 2014 با افزودن 1 درصد Optigen به جیره بوفالوهای شیری نیلی راوی تفاوت معنی­داری در درصد چربی شیر مشاهده نکردند. Inostroza و همکاران در سال 2010 با مصرف 114 گرم Optigen در روز برای هر رأس گاو شیرده تفاوت معنی­داری در درصد چربی شیر مشاهده نکردند. Mahr-un-Nisa و همکاران در سال 2008 با افزودن اوره در سطوح مختلف RUP تفاوت معنی­داری در درصد چربی شیری بوفالوهای نیلی راوی مشاهده نکردند. در مطالعه انجام شده توسط  Golombeskiو همکاران در سال  2006 افزودن اوره آهسته رهش به جیره حاوی قند قابل تخمیر درصد چربی شیر نسبت به جیره­ای که قند غیرقابل تخمیر داشت بیشتر شد ولی معنی­دار نبود که مطابق با نتایج ما است.

درصد پروتئین شیر در بین تیمارها تفاوت معنی­داری نداشت. Neal  و همکاران در سال 2014 با افزودن 49/0 درصد Optigen به جیره گاوهای شیری تفاوت معنی­داری در درصد پروتئین شیر مشاهده نکردند. Dhali و همکاران در سال 2005 با تیمارهای شاهد، 1 درصد اوره و کاه  تیمار شده با اوره به جیره گاوهای شیری دورگ   Karan-Friesدرصد پروتئین شیر تفاوت معنی‌داری نداشت. Nadim و همکاران در سال  2014 با افزودن 1 درصد اوره به تیمار 2 و افزودن 1 درصد Optigen به تیمار 3 جیره بوفالوهای شیری نیلی راوی درصد پروتئین شیر تفاوت معنی­داری نداشت. Mahr-un-Nisa وهمکاران در سال 2008 با افزودن 36/0 درصد اوره با RUP بالا به تیمار 1، تیمار 2 با اوره 9/0 درصد و RUP متوسط، تیمار 3 با 52/3 درصد اوره وRUP  کم ،درصد پروتئین شیر در تیمار 3 کمتر از بقیه تیمارها بود و اختلاف معنی داری با تیمار 1 با بیشترین درصد پروتئین داشت. مقدار پروتئین شیر در سطح 69/0  بیشترین مقدار را داشت که موافق با نتایج  Inostroza و همکاران در سال 2010 و مخالف با نتایجCalomeni و همکاران در سال 2015 بود. با افزودن اوره آهسته رهش به جیره­های حاوی ذرت پولکی شده با بخار و ذرت با رطوبت بالا بازده خوراک نسبت به تیمارهایی بدون اوره آهسته رهش بهبود نیافت.

 

جدول1. اقلام خوراکی و ترکیبات شیمیایی جیره های آزمایشی با سطوح مختلف جایگزینی اوره آهسته رهش با کنجاله سویا در تغذیه گاوهای شیرده در اوایل شیردهی بر اساس داده­های نرم افزار جیره نویسی.

موارد

1

2

3

4

ماده خوراکی(درصد از ماده­ی­ خشک)

 

 

 

 

سیلاژ ذرت

52/25

52/25

52/25

52/25

یونجه متوسط

16/18

16/18

16/18

16/18

جو آسیاب شده

38/15

19/16

99/16

80/17

ذرت آسیاب شده

38/15

19/16

19/16

8/17

تفاله چغندر قند

84/1

84/1

84/1

84/1

سبوس گندم

52/5

52/5

52/5

52/5

کنجاله سویا

41/12

57/10

74/8

90/6

کنجاله تخم پنبه

60/4

60/4

60/4

60/4

اوره آهسته رهش1

00/0

23/0

46/0

69/0

نمک

21/0

21/0

21/0

21/0

سنگ آهک

48/0

48/0

48/0

48/0

مکمل معدنی و ویتامینه2

50/0

50/0

50/0

50/0

ترکیبات شیمیایی

 

 

 

 

ماده خشک (درصد)

60

60

60

60

پروتئین خام(درصد)

8/15

8/15

8/15

8/15

ماده آلی(درصد)

92/96

99/96

03/97

10/97

الیاف نامحلول در شوینده خنثی (درصد)

30/34

30/34

30/34

30/34

الیاف نامحلول در شوینده اسیدی (درصد)

21/18

11/18

01/18

91/17

کربوهیدرات غیر الیافی (درصد)

50/41

00/42

50/42

90/42

خاکستر خام (درصد)

08/3

01/3

97/2

90/2

چربی خام (درصد)

10/3

10/3

10/3

10/3

انرژی خالص شیردهی (kcal/kg)

61/1

60/1

60/1

59/1

 

1-شرکت دانش بهاور شایا        2-هر کیلوگرم از مکمل معدنی و ویتامینه حاوی 400000 هزار واحد بین­المللی ویتامین آ، 100000 واحد بین­المللی ویتامین دی، 1800 واحد بین‌المللی ویتامین ای،180 گرم کلسیم،90 گرم  فسفر، 30 گرم  منیزیم، 100 میلی‌گرم کبالت، 300 میلی‌گرم  مس،100 میلی‌گرم  ید، 5000 میلی‌گرم  منگنز، 20 میلی‌گرم  سلنیم، 4000 میلی‌گرم  آهن، 3000 میلی‌گرم  روی بود.

جدول 2. وزن بدن، مصرف ماده خشک و مواد مغذی در گاوهای شیرده در اوایل شیردهی تغذیه شده با جیره های آزمایشی با سطوح مختلف جایگزینی اوره آهسته رهش با کنجاله سویا.

 

1

2

3

4

سطح احتمال معنی­داری

SEM

وزن بدن

00/533

00/510

00/533

00/517

 

 

مصرف ماده خشک

21/24

54/22

95/22

29/22

8657/0

867/0

مصرف ماده آلی

46/23

86/21

24/22

61/21

8657/0

840/0

مصرف الیاف نامحلول در شوینده خنثی

30/8

73/7

82/7

64/7

8657/0

297/0

کربوهیدرات غیر الیافی

79/9

48/9

55/10

79/9

7770/0

373/0

مصرف پروتئین خام

82/3

56/3

62/3

28/3

8093/0

140/0

ضریب تبدیل خوراک1

72/0

69/0

70/0

63/0

5100/0

020/0

 

1-ماده خشک مصرفی برای تولید یک کیلو شیر.

 

جدول 3. فراسنجه های خونی (میلی‌گرم/دسی لیتر) در قبل و سه ساعت بعد تغذیه در گاوهای شیرده در اوایل شیردهی تغذیه شده با جیره های آزمایشی با سطوح مختلف جایگزینی اوره آهسته رهش با کنجاله سویا.

 

1

2

3

4

سطح احتمال معنی­داری

SEM

قبل از مصرف خوراک وعده صبح

 

 

 

 

 

 

گلوکز

22/74

75

17/75

89/70

1860/0

698/0

اوره

11/15

71/13

97/15

30/16

3326/0

503/0

کلسترول

50/151

56/156

39/196

151

4262/0

709/10

تری­گلیسیرید

c11/93

c67/93

a06/101

b11/97

0007/0

439/0

لیپو پروتئین با چگالی بالا

57/86

98/87

47/104

14/88

3479/0

761/3

لیپو پروتئین با چگالی پایین

50/64

44/71

93

67/65

3653/0

011/6

لیپو­پروتئین با چگالی بسیار پایین

c62/18

c73/18

a21/20

b42/19

0007/0

088/0

سه ساعت پس از خوراک­دهی

 

 

 

 

 

 

گلوکز

33/72

00/73

44/68

00/70

4641/0

018/1

اوره

85/14

15

89/17

17/18

0791/0

495/0

کلسترول

11/137

11/143

00/169

78/133

2370/0

064/6

تری­گلیسیرید

33/93

22/93

06/94

44/94

9869/0

396/1

لیپو پروتئین با چگالی بالا

67/59

78/60

83/69

56/60

4771/0

5/2

لیپو پروتئین با چگالی پایین

67/57

22/62

94/77

00/58

2589/0

475/3

لیپو­پروتئین با چگالی بسیار پایین

67/18

64/18

81/18

89/18

9869/0

280/0

 

 جدول4. تولید شیر و ترکیبات آن در گاوهای شیرده در اوایل شیردهی تغذیه شده با جیره های آزمایشی با سطوح مختلف جایگزینی اوره آهسته رهش با کنجاله سویا.

 

1

2

3

4

سطح احتمال معنی­داری

SEM

تولید شیر(کیلوگرم/روز)

46/33

37/32

29/33

14/35

8790/0

226/1

تولبدشیر اصلاح شده با چربی4 درصد1(کیلوگرم/روز)

66/27

38/26

61/31

59/32

4982/0

6170/1

بازده خوراک2

38/1

46/1

44/1

58/1

4457/0

041/0

درصد چربی شیر

81/2

71/2

68/3

52/3

2613/0

193/0

تولید چربی شیر(کیلوگرم/روز)

95/0

90/0

22/1

24/1

3747/0

081/0

درصد پروتئین شیر

21/3

16/3

23/3

28/3

6223/0

031/0

تولید پروتئین شیر(کیلوگرم/روز)

08/1

03/1

07/1

15/1

7125/0

038/0

درصد مواد جامد غیرچربی

71/8

66/8

78/8

01/9

7/0

093/0

مقدار مواد جامد غیرچربی(کیلوگرم/روز)

91/2

81/2

91/2

16/3

6628/0

102/0

چگالی شیر3

27/31

18/31

79/30

88/31

7253/0

337/0

درصد لاکتوز شیر

79/4

73/4

76/4

97/4

4351/0

054/0

مقدار لاکتوز

60/1

53/1

58/1

74/1

5937/0

056/0

 

1-FCM(4%)=0.4 Milk Yeld (kg) + 15 (Fat Yeld (kg) )             2-مقدار شیر تولیدی به ازای مصرف یک kg خوراک               3- cm3/g

 

بحث


سطوح بالاتر اوره در جیره خوش­خوراکی جیره گاوهای شیرده را تحت تأثیر قرار می­دهد (10). کاهش مصرف با افزودن اوره در جیره ممکن است به دلیل طعم تلخ آن و یا ساز وکار‌های فیزیولوژیک، از جمله افزایش غلظت آمونیاک در شکمبه و خون باشد (35،14). سطوح اوره بیش از 20 گرم درکیلوگرم ماده خشک درجیره داشتن، ممکن است دلیلی برای کاهش DMI در تیمار اوره باشد (29). هرچند این کاهش مصرف خوراک به خاطر طعم تلخی است که با افزودن اوره ایجاد می­شود (17). ساز و کار کاهش مصرف خوراک هنوز به خوبی مشخص نیست. هنگامی که اوره تغذیه می‌شود، نیتروژن بیش­ازحد در شکمبه استفاده نشده و دفع می­شود. اوره آهسته رهش و سایر ترکیبات مشابه برای رسیدن به نرخ کندتر انتشار نیتروژن در شکمبه و اجازه می­دهند تا نیتروژن به صورت کارآمدتر در شکمبه استفاده شود و همچنین از سمیت آمونیاک جلوگیری می‌کنند (13). Kertz در سال در سال 2010 در جیره­ گاوهای شیری، اوره را بیشتر از یک درصد به جیره افزود بدون این که هیچ اثر منفی روی مصرف خوراک داشته باشد. در این آزمایش مصرف خوراک در سطح 69/0 درصد کاهش یافت که مشابه با گزارش Neal و همکاران در سال در سال 2014 که اوره آهسته رهش را در سطح 49/0 درصد استفاده کردند و مصرف خوراک معنی‌دار نبود. Allen در سال در سال 2000 گزارش کرد هنگامی که تجزیه شکمبه­ای نشاسته به عنوان درصدی از ماده خشک افزایش یابد، مصرف ماده خشک گاوهای شیری کاهش می­یابد و مکانیسم خاص آن ممکن است شامل اثرات هایپرتونیکی در شکمبه و جذب پروپیونات در کبد باشد که کاهش مصرف خوراک در تیمار چهار می­تواند به دلیل افزایش درصد نشاسته و افزایش تجزیه­پذیری نشاسته آن باشد. ممکن است تفاوت در زمان جذب متابولیت­های سوختی یا تغییر در تفاوت اسمولالیته شکمبه، در اختیار قرار گرفتن متابولیت­های سوختی در خون، و یا تفاوت در آستانه پاسخ حیوانات و جیره باشد (1).

افزایش نیتروژن اوره­ای خون به دلیل افزایش سطح RDP در جیره‌های حاوی اوره است (23). افزایش نیتروژن اوره­ای خون با افزایش سطح RDP را،شاید بتوان آن را با افزایش جذب نیتروژن آمونیاکی شکمبه بیان کرد، در نتیجه مقادیر بیشتری از نیتروژن آمونیاکی به شکل نیتروژن اوره­ای سم­زدایی می­شود (23). با توجه به گزارش­های Dhali و همکاران  در سال 2005 هرچه حیوان اوره بیشتری مصرف کند هم نیتروژن اوره­ای شیر بیشتر می­شود و هم نیتروژن اوره­ای خون که با نتایج ما همخوانی دارد که مطابق با یافته­های  Broderickو همکاران در سال در سال 1993 و Whitaker  و همکاران در سال در سال 1995 است (3،34). اگر غلظت نیتروژن آمونیاکی در شکمبه کاهش یابد ،­در نتیجه نیتروژن اوره­ای خون هم کاهش می­یابد. غلظت نیتروژن اوره­ای خون ارتباظ بالایی با غلظت آمونیاک تولید شده در شکمبه دارد (33). علاوه بر این غلظت نیتروزن اوره­ای خون می­تواند اتلاف نیتروژن در نتیجه تخمیر در شکمبه را منعکس کند (36). نیتروژن اوره­ای خون یا شیر شاخص مناسبی از کیفیت جیره و بهره­وری استفاده از نیتروژن در گاوهای شیری شیرده است. غلظت نیتروژن اوره­ای شیر ،تعادل بین انرژی و نیتروژن در شکمبه و همچنین متابولیسم در کبد بوسیله اسیدهای آمینه را نشان می­دهد (36). بیشتر پروتئین میکروبی و پروتئین قابل تجزیه در شکمبه در روده کوچک به اسید­های آمینه و پپتیدهای کوچک شکسته می­شوند و سپس برای سنتز پروتئین بافت‌ها و شیر مورد استفاده قرار می‌گیرند. اسیدهای آمینه­ای که می­ماند برای تولید انرژی و آمونیاک دآمینه می­شوند سپس آمونیاک در کبد به اوره تبدیل شده، و منبع BUN و MUN می­شود (36). غلظت MUN می­تواند منعکس کننده اتلاف تخمیر شکمبه‌ای باشد (16).

افزایش تولید شیر و راندمان تولید شیر می­تواند به دلیل افزایش کربوهیدرات­های غیرساختمانی با کاهش سهم پروتئین خام جیره هنگام جایگزینی با اوره یا اوره آهسته رهش و فراهمی آهسته آمونیاک که با افزایش فعالیت میکروب­های شکمبه سبب افزایش راندمان تولید شیر می­شود، باشد(36، 7).

این افزایش درصد چربی شیر احتمال می­رود نسبت بوتیرات در شکمبه افزایش یافته است. بوتیرات در اپیتلیوم شکمبه به BHBA متابولیزه می­شود و متعاقباً به عنوان پیش ماده­ای برای سنتز اسید چرب در شیر مورد استفاده قرار می­گیرد (27).

افزایش پروتئین شیر به دلیل افزایش مصرف RUP که ممکن است اسیدهای آمینه محدود کننده یا کل اسیدهای آمینه را در سلول­های پستانی را تامین کند (23). افزایش در مقدار پروتئین جیره دو جنبه دارد: 1-بخاطر تفاوت در مصرف ماده خشک و 2- ممکن است به خاطر ارتباط با تولید پروتئین میکروبی در شکمبه باشد (36).

نتیجه گیری‌نهایی: در این پژوهش اثر افزودن اوره آهسته رهش بر دوازده رأس گاو شیری اوایل زایش صورت گرفت که نتایج نشان دادند افزودن 69/0 درصد اوره آهسته رهش به جیره دام­ها هیچ اثر سویی بر تولید شیر، ترکیبات شیر و سلامت دام­ها نداشت و پیشنهاد می­شود سطوح بالاتر را به جیره اضافه کرد تا مورد آزمایش قرار گیرد. همچنین اوره آهسته رهش همانند کنجاله سویا عمل کرد و هزینه جیره بهبود یافت و هزینه متابولیسمی کاهش یافت.

سپاسگزاری

بدین وسیله از دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، شرکت دانش بهاور شایا، دانشگاه علمی­کاربردی رسول اکرم (ص) دامغان و تعاونی دامداران دامغان به جهت  حمایت های مالی و همچنین از آقای علی­رضا اردکانی به خاطر مساعدت در اجرای پژوهش در گاوداری شخصی و نهایتاً از مهندس مهدی مطواعی به خاطر کمک در مراحل اجرایی پژوهش کمال تقدیر و تشکر به عمل می آید.

تعارض منافع

بین نویسندگان تعارض در منافع گزارش نشده است.

  1. Abu Allen, M. S. (2000). Effects of diet on short-term regulation of feed intake by lactating dairy cattle. J Dairy Sci,  83(7), 1598-624. https://doi.org/1200.3168 /jds.20S0022-0302(00)75030-2  PMID:10908065
  2. Brito, A., Broderick, G. (2007). Effects of different protein supplements on milk production and nutrient utilization in lactating dairy cows. J Dairy Sci, 90(4),1816-27. https://doi.org/10.3168/jds.2006-558 PMID:17369223
  3. Broderick, G., Craig, W., Ricker, D. (1993). Urea versus true protein as supplement for lactating dairy cows fed grain plus mixtures of alfalfa and corn silages. J Dairy Sci, 76(8), 2266-2274. https://doi.org/10.3168/jds.S0022-0302(93)77563-3
  4. Broderick, G., Stevenson, M., Patton, R. (2009). Effect of dietary protein concentration and degradability on response to rumen-protected methionine in lactating dairy cows. J Dairy Sci, 92(6), 2719-2728  PMID:19448006
  5. Butler, W. R. (1998). Review: effect of protein nutrition on ovarian and uterine physiology in dairy cattle. J Dairy Sci, 81(9), 2533-2539. https://doi.org/10.3168/jds.S0022-0302(98)70146-8 PMID: 9785246
  6. Calomeni, G. D., Gardinal, R., Venturelli, B. C., Freitas Júnior, J. E. D., Vendramini, T. H. A., Takiya, C. S., Souza, H. N. D.,  Rennó, F. P.  (2015). Effects of polymer-coated slow-release urea on performance, ruminal fermentation, and blood metabolites in dairy cows. Revista Brasileira de Zootecnia, 44(9), 327-334. https://doi.org/10.1590/S1806-92902016000200004
  7. Cherdthong, A., Wanapat, M., Wachirapakorn, C. (2011). Effects of urea–calcium mixture in concentrate containing high cassava chip on feed intake, rumen fermentation and performance of lactating dairy cows fed on rice straw. Livestock Science, 136(2), 76-84. https://doi.org/10.1016/ 20j.livsci.2010.08.002
  8. da Silva, R. M. N., Valadares, R. F. D., de Campos, S., Filho, V., Cecon, P. R., de Souza Campos, J. M. (2001). Ureia para vacas em lactação. 1. Consumo, digestibilidade, produção e composição do leite1. Revista Brasileira de Zootecnia, 30(5), 1639-1649. https://doi.org/10.1590/S1516-35982001000600034
  9. Dhali, A., Mehla, R. K., Sirohi, S. K. (2005). Effect of urea supplemented and urea treated straw based diet on milk urea concentration in crossbred Karan-Fries cows. Italian Journal of Animal Science, 4(1), 25-34. https://doi.org/ 10.4081/ijas.2005.25
  10. Erfle, J., Mahadevan, S., Sauer, F. (1978). Urea as a supplemental nitrogen source for lactating cows. Canadian Journal of Animal Science, 58(1), 77-86. https://doi.org/10.4141/cjas78-011
  11. Galo, E., Emanuele, S., Sniffen, C., White, J., Knapp, J. (2003). Effects of a polymer-coated urea product on nitrogen metabolism in lactating Holstein dairy cattle. J Dairy Sci , 86(6), 2154-62. https://doi.org/10.3168/jds.S0022-0302(03)73805-3 PMID:12836952
  12. Giallongo, F, Hristov, AN, Oh, J, Frederick, T, Weeks, H, Werner, J, Lapierre, H, Patton, RA, Gehman, A and Parys, C (2015). Effects of slow-release urea and rumen-protected methionine and histidine on performance of dairy cows. J Dairy Sci,  98(5), 3292-308. https://doi.org/10.3168/jds. 2014-8791  PMID:25726096
  13. Golombeski, G. L., Kalscheur, K., Hippen, A., Schingoethe, D. (2006). Slow-release urea and highly fermentable sugars in diets fed to lactating dairy cows. J Dairy Sci,  89(11), 4395-403. https://doi.org/10.3168/jds.S0022-0302(06)72486-9 PMID: 17033027
  14. Grovum, W., Chapman, H. (1988). Factors affecting the voluntary intake of food by sheep: 4. the effect of additives representing the primary tastes on sham intakes by oesophageal-fistulated sheep. Br J Nutr, 63-72. https://doi.org/10.1079/BJN19880010 PMID:3345306
  15. Highstreet, A., Robinson, P., Robison, J., Garrett, J. (2010). Response of Holstein cows to replacing urea with with a slowly rumen released urea in a diet high in soluble crude protein. Livestock Science, 129(1), 179-185. https://doi.org/10.1016/j.livsci.2010.01.022
  16. Hof, G., Vervoorn, M., Lenaers, P., Tamminga, S. (1997). Milk urea nitrogen as a tool to monitor the protein nutrition of dairy cows. J Dairy Sci,  80(12), 3333-40. https://doi.org/10.3168/jds.S0022-0302(97)76309-4 PMID:9436116
  17. Huber, J., Kung, L. (1981). Protein and nonprotein nitrogen utilization in dairy cattle. J Dairy Sci,  64(6), 1170-95. https://doi.org/10.3168/jds.S0022-0302(81)82695-1 PMID:7024345
  18. Inostroza, J., Shaver, R., Cabrera, V., Tricárico, J. (2010). Effect of diets containing a controlled-release urea product on milk yield, milk composition, and milk component yields in commercial Wisconsin dairy herds and economic implications. The Professional Animal Scientist, 26(2), 175-180. https://doi.org/10.15232/S1080-7446(15)30577-5
  19. Jordan, E. R., Swanson, L. (1979). Effect of crude protein on reproductive efficiency, serum total protein, and albumin in the high-producing dairy cow. J Dairy Sci, 62(1), 58-63. https://doi.org/10.3168/jds.S0022-0302(79)83202-6
  20. Kertz, A. (2010). Review: urea feeding to dairy cattle: a historical perspective and review. The Professional Animal Scientist, 26(3), 257-272. https://doi.org/10.15232/S1080-7446(15)30593-3
  21. Khan, M. I., S. Ahmed, A. Rahman, F. Ahmad, A. Khalique, A. Nisar, Z. Qadir, S. Umar, S. Ullah, and B. E. Azam. (2015). Comparative efficacy of urea and slow-release non-protein nitrogen on performance of Nili-Ravi buffalo calves. Pakistan Journal of Zoology, 47(4), 1097-1102.
  22. Kohn, R., Dinneen, M., Russek-Cohen, E. (2005). Using blood urea nitrogen to predict nitrogen excretion and efficiency of nitrogen utilization in cattle, sheep, goats, horses, pigs, and rats. J Anim Sci,  83(4), 879-89. https://doi.org/10.2527/2005.834879x  PMID:15753344
  23. Mahr-un-Nisa, A. J., Shahzad, M. A., Sarwar, M. (2008). Influence of varying ruminally degradable to undegradable protein ratio on nutrient intake, milk yield, nitrogen balance, conception rate and days open in early lactating Nili-Ravi buffaloes (Bubalus bubalis). Asian Australasian Journal of Animal Sciences, 21(9), 1303-1311.  https://doi.org/ 10.5713/ajas.2008.70565
  24. Moore, D. A., Varga, G. (1996). BUN and MUN: Urea nitrogen testing in dairy cattle. The Compendium on continuing education for the practicing veterinarian (USA). 18(6), 712-721.
  25. Nadeem, M., Pasha, T., Jabbar, M., Javed, K., Khan, M., Naveed, S., Ditta, Y. (2014). effect of different non protein nitrogen (npn) sources on performance of lactating nili-ravi buffaloes. Journal of Animal and Plant Sciences, 24, 1-4.
  26. Neal, K., Eun, J.-S., Young, A., Mjoun, K., Hall, J. (2014). Feeding protein supplements in alfalfa hay-based lactation diets improves nutrient utilization, lactational performance, and feed efficiency of dairy cows. J Dairy Sci,  97(12), 7716-28. https://doi.org/10.3168/jds.2014-8033 PMID: 25262186
  27. Palmquist, D., Davis, C., Brown, R., Sachan, D. (1969). Availability and metabolism of various substrates in ruminants. V. Entry rate into the body and incorporation into milk fat of d (−) β-hydroxybutyrate. J Dairy Sci,  52(5),  633-638.  https://doi.org/10.3168/jds.S0022-0302(69)86620-8
  28. Pinos-Rodríguez, J. M., Peña, L. Y., González-Muñoz, S. S., Bárcena, R., Salem, A. (2010). Effects of a slow-release coated urea product on growth performance and ruminal fermentation in beef steers. Italian Journal of Animal Science, 9(1), 4. https://doi.org/10.4081/ijas.2010.e4
  29. Ribeiro, S., Vasconcelos, J., Morais, M., Ítavo, C., Franco, G. (2011). Effects of ruminal infusion of a slow-release polymer-coated urea or conventional urea on apparent nutrient digestibility, in situ degradability, and rumen parameters in cattle fed low-quality hay. Animal Feed Science and Technology, 164(1), 53-61. https://doi.org/10.1016/ j.anifeedsci.2010.12.003
  30. Santiago, B. T., S. D. J. Villela, F. d. P. Leonel, J. T. Zervoudakis, R. P. Araújo, H. V. N. Machado, L. M. Moreira, and T. S. d. Oliveira.  (2015).  Slow-release urea in diets for lactating crossbred cows. Revista Brasileira de Zootecnia, 44(5), 193-199. http://dx.doi.org/10.1590/S1806-9290205000500005
  31. Taylor-Edwards, CC, Elam, NA, Kitts, SE, McLeod, KR, Axe, DE, Vanzant, ES, Kristensen, NB and Harmon, DL. (2009). Influence of slow-release urea on nitrogen balance and portal-drained visceral nutrient flux in beef steers. J Anim Sci, 87(1), 209-21. https://doi.org/10.2527/jas.2008-0913 PMID: 18820163
  32. Van der Hoek, K. W. (1998). Nitrogen efficiency in global animal production. Environmental Pollution, 102(1), 127-132. https://doi.org/10.1016/S0269-7491(98)80025-0
  33. Wanapat, M., Cherdthong, A., Pakdee, P., Wanapat, S. (2008). Manipulation of rumen ecology by dietary lemongrass (Stapf.) powder supplementation. J Anim Sci,  86(12), 3497-503. https://doi.org/10.2527/jas.2008-0885  PMID:18708607
  34. Whitaker, D., Kelly, J., Eayres, H. (1995). Assessing dairy cow diets through milk urea tests. Vet Rec, 18, 136(7), 179-80.https://doi.org/10.1136/vr.136.7.179 PMID: 7762133
  35. Wilson, R., Overton, T., Clark, J. (1998). Effects of Yucca shidigera Extract and Soluble Protein on Performance of Cows and Concentrations of Urea Nitrogen in Plasma and Milk1. J Dairy Sci, 81(4), 1022-7. https://doi.org/10.3168/  jds.S0022-0302(98)75664-4 PMID:9594391
  36. Xin, H., Schaefer, D., Liu, Q., Axe, D., Meng, Q. (2010). Effects of polyurethane coated urea supplement on in vitro ruminal fermentation, ammonia release dynamics and lactating performance of Holstein dairy cows fed a steam-flaked corn-based diet. Asian-Aust. Asian Australasian Journal of Animal Sciences, 23(4), 491-500. https://doi.org/  10.5713/ajas.2010.90153